Phó Chủ nhiệm Ủy ban Đặng Thuần Phong chủ trì Tọa đàm
Tham dự Tọa đàm có đại diện Đoàn đại biểu Quốc hội một số tỉnh/ thành phố; đại diện Bộ Y tế, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, Bộ Công an, Bộ Tư pháp; đại diện một số bộ ngành có liên quan; các chuyên gia, nhà nghiên cứu trong và ngoài nước có quan tâm đến vấn đề này.
Phát biểu khai mạc Tọa đàm, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Đặng Thuần Phong nêu rõ, Tọa đàm là cơ hội để các chuyên gia, nhà nghiên cứu cung cấp cho các đại biểu thông tin về ma túy, tình hình sử dụng ma túy, đặc biệt là ma túy tổng hợp và kinh nghiệm quốc tế trong điều trị cai nghiện ma túy; khả năng áp dụng các kinh nghiệm của quốc tế tại Việt Nam. Trên cơ sở này, Ủy ban về các vấn đề Xã hội sẽ tổng hợp các ý kiến, kiến nghị, đề xuất của các cơ quan, tổ chức, các chuyên gia để hoàn thiện chính sách pháp luật liên quan đến ma túy, nhất là trong bối cảnh dự kiến Luật Phòng, chống ma túy sẽ sớm được sửa đổi, bổ sung.
Tại Tọa đàm, các đại biểu tham dự và các chuyên gia cho biết, năm 2000 Quốc hội thông qua Luật Phòng, chống ma túy và được sửa đổi, bổ sung một số điều năm 2018, đã tạo hành lang pháp lý cho công tác phòng, chống ma túy. Tuy nhiên tình trạng sử dụng ma túy vẫn diễn biến phức tạp. Tính đến cuối năm 2018, trên cả nước có 47 địa phương có số người nghiện tăng. Tình trạng sử dụng ma túy tổng hợp chiếm khoảng 60-70% trong tổng số người nghiện. Đáng chú ý, tình trạng người nghiện sử dụng đồng thời nhiều loại chất ma túy ngày càng phổ biến. Theo nghiên cứu tại Hà Nội, Hải phòng và Tp. Hồ Chí Minh cho thấy có 40% người nghiện heroin có sử dụng ma túy tổng hợp và số này có tỷ lệ loạn thần cao gấp 9,7 lần số sử dụng ma túy tổng hợp. Việc sử dụng ma túy tổng hợp và các chất hướng thần gây nên biểu hiện rối loạn tâm thần, dẫn đến các hành vi vi phạm pháp luật và các vụ án giết người vô cớ gây bức xúc, lo lắng trong nhân dân.
Cũng tại buổi Tọa đàm cho biết, trên cả nước có 105 cơ sở cai nghiện công lập, công suất theo thiết kế cho hơn 54.000 người cai nghiện; hiện tại đang điều trị cai nghiện cho hơn 38.000 nghìn người. Cả nước có khoảng 53.000 người đang được điều trị, cai nghiện thay thế bằng Methadone. Tuy nhiên công tác cai nghiện vẫn còn tồn tại những khó khăn, bất cập; nhiều địa phương còn chưa cân đối được nguồn lực và chưa bố trí được kinh phí phù hợp cho công tác cai nghiện. Do đó, công tác cai nghiện chưa đạt hiệu quả như mong muốn.
Các chuyên gia nước ngoài chia sẻ kinh nghiệm tại Tọa đàm
Chia sẻ về kinh nghiệm của một số nước, các chuyên gia nước ngoài cho rằng, điều trị nghiện ma túy là biện pháp có hiệu quả trong đó có nhiều phương pháp trị liệu, hỗ trợ sau điều trị. Các chuyên gia chỉ rõ, cần xây dựng chương trình điều trị dựa trên những hiểu biết sau: Vì sao người nghiện sử dụng ma túy: yếu tố xã hội, sinh-y học; Vì sao ma túy gây nghiện: yếu tố sinh - y học, xã hội, môi trường, trải nghiệm tiêu cực thời thơ ấu; Căng thẳng làm tăng nguy cơ sử dụng; Nghiện thay đổi não bộ người sử dụng: cảm thấy khó chịu nếu không có ma túy; Càng bắt đầu sử dụng ma túy sớm thì não bộ càng bị ảnh hưởng nhiều; Não bộ có thể khôi phục nhưng cần đủ thời gian; Hồi phục: giải quyết nguyên nhân gây ra nghiện + hồi phục từ các hậu quả của nghiện + xây dựng cuộc sống mới trên nền quá khứ nghiện; Hồi phục thường là quá trình dài và không bằng phẳng. Đặc biệt, hiệu qủa điều trị không tập trung vào giảm triệu chứng mà tập trung vào cải thiện chất lượng cuộc sống.
Thảo luận tại Tọa đàm, các đại biểu đề nghị Việt Nam cần nghiên cứu, tiếp thu những kinh nghiệm quốc tế về điều trị ma túy, đặc biệt là những vận dụng phù hợp với đặc điểm thực tiễn của Việt Nam; đồng thời ngành y tế cần tăng cường việc kiểm soát bệnh tật, đổi mới công tác tuyên truyền, trong đó tập trung vào phổ biến các quy định hiện hành về công tác phòng, chống ma túy; lịch sử, ý nghĩa Ngày thế giới và ngày toàn dân phòng, chống ma túy và Tháng hành động phòng, chống ma túy. Đặc biệt nhấn mạnh đến tác hại của ma túy, nhất là các loại ma túy tổng hợp (ma túy đá, thuốc lắc, cỏ Mỹ), cần sa, bóng cười…; biện pháp phòng ngừa số đối tượng tâm thần có xu hướng bạo lực, số đối tượng có biểu hiện “ngáo đá” gây án. Tăng cường chỉ đạo cơ sở điều trị Methadone tiếp tục thực hiện điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế Methadone.
Các đại biểu thảo luận tại Tọa đàm
Ngoài ra, các đại biểu cũng đề nghị cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, tổ chức, gia đình và nhà trường trong tuyên truyền giáo dục phòng, chống ma túy trong tuổi trẻ học đường hiện nay như: Vấn đề cần thiết phải tổ chức các buổi trải nghiệm thực tế cho học sinh vào các cơ sở cai nghiện ma túy; sự phối hợp giữa phụ huynh học sinh và nhà trường; tình hình phát triển phức tạp, tinh vi của các loại ma túy mới, tốc độ cập nhật thông tin về các loại hình ma túy hiện nay còn chậm, chưa bắt kịp với tình hình thực tế; sự nhận thức về tầm quan trọng của công tác tuyên truyền phòng, chống ma túy trong môi trường học đường ..v.v...
Kết luận Tọa đàm, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Đặng Thuần Phong trân trọng cảm ơn những ý kiến quý báu của các đại biểu, các chuyên gia; trên cơ sở các ý kiến thảo luận, Ủy ban sẽ tổng hợp đầy đủ, nghiêm túc và cung cấp thông tin cho các đại biểu Quốc hội khi hoàn thiện chính sách pháp luật liên quan đến ma túy, nhất là trong bối cảnh dự kiến Luật Phòng, chống ma túy sẽ sớm được sửa đổi, bổ sung trong thời gian tới./.