TỔNG THUẬT TRỰC TIẾP SÁNG 16/11: UBTVQH CHO Ý KIẾN VỀ DỰ ÁN LUẬT ĐẤT ĐAI (SỬA ĐỔI) VÀ DỰ THẢO LUẬT QUẢN LÝ, BẢO VỆ CÔNG TRÌNH QUỐC PHÒNG VÀ KHU QUÂN SỰ
Phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội giữa 02 đợt của Kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV,
Tiếp thu, giải trình, chỉnh lý nhiều nội dung ĐBQH nêu.
Báo cáo tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết, theo Chương trình kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV, ngày 03/11/2023, các vị đại biểu Quốc hội (ĐBQH) đã thảo luận tại Hội trường về dự án Luật Đất đai (sửa đổi). Trên cơ sở ý kiến ĐBQH, Thường trực Ủy ban Kinh tế đã chủ trì, phối hợp với Cơ quan chủ trì soạn thảo (Bộ Tài nguyên và Môi trường), Thường trực Ủy ban Pháp luật, Bộ Tư pháp và các cơ quan, tổ chức có liên quan tiếp tục nghiên cứu tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật.
Trên cơ sở ý kiến 49 ý kiến đại biểu Quốc hội (ĐBQH) phát biểu, 16 ý kiến tranh luận tại Hội trường và 17 ý kiến góp ý bằng văn bản, TTUBKT đã chủ trì, phối hợp với Cơ quan chủ trì soạn thảo (Bộ Tài nguyên và Môi trường), Thường trực Ủy ban Pháp luật, Bộ Tư pháp và các cơ quan, tổ chức có liên quan tiếp tục nghiên cứu tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật.
Theo đó, đã tiếp thu, chỉnh lý nhiều nội dung tại dự thảo Luật (khoản 43 Điều 3, khoản 2 Điều 14, khoản 1 Điều 19, khoản 2 Điều 25, khoản 2 Điều 27, Điều 45, Điều 48, điểm c khoản 3 Điều 70, điểm a khoản 4 Điều 75, khoản 9 Điều 79, điểm c khoản 2 Điều 86, khoản 1 và khoản 4 Điều 100, khoản 3 Điều 136, Điều 139, điểm b khoản 3 Điều 159, khoản 3 Điều 172, điểm a khoản 1 Điều 187, khoản 4 Điều 201…).
Về các nội dung đề nghị ĐBQH tập trung thảo luận tại Báo cáo số 678/BC-UBTVQH15, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, Báo cáo số 678/BC-UBTVQH đề nghị tập trung thảo luận đối với 04 nội dung có 01 phương án và 22 nội dung có 02 phương án. Tổng hợp ý kiến ĐBQH cho thấy, có 04/26 nội dung ý kiến ĐBQH tương đối tập trung; 15/26 nội dung có ít ý kiến ĐBQH tham gia, chưa rõ xu hướng ý kiến, ý kiến tham gia còn phân tán, chưa thống nhất; 07/26 nội dung không có ý kiến ĐBQH tham gia.
Về phương án chính sách thể hiện tại dự thảo Luật, có 06/26 nội dung đã tiếp thu gọn còn 01 phương án (Mục II.1); 14/26 nội dung còn có 02 phương án; 01/26 nội dung cần có thông tin làm rõ (Mục II.3); 05/26 nội dung Đảng đoàn Quốc hội đã báo cáo cấp có thẩm quyền (Mục II.4).
Thu gọn 01 phương án đối với 6 nội dung
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế cho biết, tiếp thu ý kiến đa số trong UBTVQH về các nội dung lớn của dự thảo Luật trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 6 và trên cơ sở ý kiến ĐBQH, ý kiến các cơ quan, dự thảo Luật đã chỉnh sửa, thu gọn 01 phương án đối với 06 nội dung:
(1) Quy định tại khoản 7 Điều 45 theo hướng cá nhân không trực tiếp sản xuất nông nghiệp phải thành lập tổ chức kinh tế và có phương án sử dụng đất trồng lúa khi nhận chuyển nhượng đất trồng lúa quá hạn mức quy định tại khoản 1 Điều 177.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh trình bày báo cáo về một số nội dung lớn tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi)
(2) Không quy định tại Luật (Điều 65 và Điều 66) về các loại đất cụ thể cần xác định chỉ tiêu tại quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh và cấp huyện mà địa phương xác định chỉ tiêu các loại đất đã được phân bổ tại quy hoạch sử dụng đất cấp trên và theo nhu cầu của từng cấp tại quy hoạch sử dụng đất cấp tình và cấp huyện. Giao Chính phủ quy định chi tiết Điều này.
(3) Quy định tại khoản 3 Điều 139 về xem xét công nhận quyền sử dụng đất cho hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất đến trước ngày 01/7/2014.
(4) Quy định tại khoản 3 Điều 154 về tiền thuê đất trả tiền thuê đất hằng năm được ổn định cho chu kỳ 05 năm tính từ thời điểm Nhà nước quyết định cho thuê đất, tiền thuê đất cho chu kỳ tiếp theo được tính căn cứ bảng giá đất năm đầu tiên của chu kỳ tiếp theo, trường hợp tiền thuê đất tăng so với chu kỳ trước thì tiền thuê đất phải nộp được điều chỉnh theo tỷ lệ do Chính phủ quy định nhưng không quá tổng chỉ số CPI của giai đoạn 5 năm trước đó.
(5) Quy định tại Điều 191 những nội dung mang tính nguyên tắc về hoạt động lấn biển phù hợp với phạm vi điều chỉnh của Luật, trong đó có nguyên tắc về nhà đầu tư có dự án đầu tư có hoạt động lấn biển đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư thì được giao khu vực biển để thực hiện hoạt động lấn biển cùng với giao đất, cho thuê đất để thực hiện dự án đầu tư. Giao Chính phủ quy định về dự án đầu tư có hoạt động lấn biển, các hình thức lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án đầu tư có hoạt động lấn biển, chi phí lấn biển...
(6) Chỉnh sửa Điều 14, Điều 49 và Điều 254, quy định theo hướng Quốc hội, UBTVQH chỉ xem xét, quyết định trong trường hợp việc giải quyết việc chưa thống nhất về địa giới đơn vị hành chính dẫn đến việc nhập, chia, điều chỉnh địa giới đơn vị hành chính.
Xin ý kiến đối với 14 nội dung còn 02 phương án
Về các nội dung còn 02 phương án, xin ý kiến UBTVQH, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho biết, tTrên cơ sở ý kiến ĐBQH và các cơ quan, Thường trực Ủy ban Kinh tế báo cáo UBTVQH xem xét, cho ý kiến về 14 nội dung còn 02 phương án:
(1) Về phạm vi nhận chuyển quyền sử dụng đất của tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài (Điều 28);
(2) Về quyền và nghĩa vụ của tổ chức kinh tế, đơn vị sự nghiệp công lập sử dụng đất thuê trả tiền hằng năm (Điều 34);
(3) Về nguyên tắc lập và phê duyệt quy hoạch sử dụng đất các cấp (khoản 9 Điều 60);
(4) Về tổ chức thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, phân bổ chỉ tiêu sử dụng đất cấp tỉnh, chỉ tiêu sử dụng đất cấp huyện (Điều 76);
(5) 02 nội dung về mối quan hệ giữa các trường hợp thu hồi đất và thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất thực hiện dự án phát triển kinh tế - xã hội không sử dụng vốn ngân sách nhà nước (điểm b khoản 1 và khoản 6 Điều 128);
(6) Về thu hồi đất thực hiện dự án nhà ở thương mại, dự án hỗn hợp nhà ở và kinh doanh thương mại, dịch vụ (khoản 27 Điều 79, điểm b khoản 1 Điều 126, điểm a khoản 1 Điều 127, khoản 1 và khoản 6 Điều 128);
(7) Về phương pháp định giá đất và các trường hợp, điều kiện áp dụng (Điều 159);
(8) 03 nội dung về phát triển, quản lý, khai thác quỹ đất (Điều 113, Điều 115 và Điều 116);
(9) Về trường hợp tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài nhận chuyển nhượng dự án bất động sản (Điều 118, Điều 120, Điều 125 và Điều 156);
(10) Về quyền và nghĩa vụ của doanh nghiệp quân đội, công an khi sử dụng đất quốc phòng, an ninh kết hợp với hoạt động lao động sản xuất, xây dựng kinh tế (khoản 3 Điều 202);
(11) Về sửa đổi, bổ sung Luật Đầu tư công (Điều 261).
Nội dung cụ thể đã được trình bày tại Báo cáo số 2415/BC-UBKT15, các Phương án cơ bản như Phương án đã nêu tại Báo cáo số 678/BC-UBTVQH.
Trong đó, các nội dung (5), (6), (8) và nội dung về các loại đất thực hiện dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất có mối liên hệ mật thiết với nhau, TTUBKT báo cáo UBTVQH xem xét, cho ý kiến đồng bộ về các nội dung này để bảo đảm tính thống nhất của các quy định.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cũng báo cáo về nội dung cần có thông tin làm rõ: Về đối tượng được sử dụng đất quốc phòng, an ninh kết hợp với hoạt động lao động sản xuất, xây dựng kinh tế (khoản 1 Điều 202).
Ngoài ra, các nội dung trên, 05 nội dung trong số các nội dung lớn của dự thảo Luật đề nghị ĐBQH tập trung thảo luận tại kỳ họp thứ 6 đã được Đảng đoàn Quốc hội đã báo cáo, xin ý kiến cấp có thẩm quyền: (1) Về quyền và nghĩa vụ về sử dụng đất ở của người Việt Nam định cư ở nước ngoài; (2) Về bổ sung quy định dự phòng, Quốc hội sửa đổi, bổ sung các trường hợp thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng theo trình tự, thủ tục rút gọn; (3) Về điều kiện về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng liên quan; (4) Về các trường hợp cho thuê đất thu tiền thuê đất một lần và hằng năm; (5) Về các loại đất thực hiện dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất.
Thường trực Ủy ban Kinh tế đề nghị xem xét chưa thông qua dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) tại Kỳ họp thứ 6.
Về phương án thông qua dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, trên cơ sở ý kiến ĐBQH thảo luận tại Hội trường ngày 03/11/2023, các quy định tại dự thảo Luật đã được tiếp tục hoàn thiện hơn.
Tuy nhiên, ý kiến ĐBQH về nhiều nội dung chính sách lớn có nhiều ý kiến hoặc cách thiết kế chính sách khác nhau còn chưa tập trung, khó xác định xu hướng, chưa thống nhất về nhiều vấn đề phức tạp. Một số chính sách quan trọng chưa thiết kế được phương án tối ưu.
Tổng hợp ý kiến ĐBQH thảo luận tại Hội trường cho thấy, có 05/22 ý kiến đề nghị thông qua dự án Luật tại kỳ họp thứ 6; trong khi đó, 06/22 ý kiến nhận định rõ tính chất cần thiết sớm thông qua dự thảo Luật nhưng phải bảo đảm chất lượng, 11/22 ý kiến đề nghị rà soát kỹ lưỡng, dành thêm thời gian tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật một cách thấu đáo nhất, cân nhắc cẩn trọng việc thông qua dự án Luật khi còn quá nhiều ý kiến khác trong trong dự thảo Luật, vì vậy, đề nghị chưa thông qua dự án Luật tại kỳ họp này.
Việc thông qua dự thảo Luật được kỳ vọng sẽ tạo cơ sở pháp lý để phát huy có hiệu quả hơn nguồn lực đất đai, đáp ứng tốt hơn yêu cầu của thực tiễn. Mặc dù vậy, quá trình rà soát, hoàn thiện các phương án chính sách quan trọng, tiếp thu, giải trình đầy đủ các ý kiến tham gia và toàn bộ dự thảo Luật còn cần thêm thời gian để bảo đảm chất lượng tốt nhất có thể của dự án Luật.
Với vai trò hết sức quan trọng của Luật Đất đai, chất lượng của dự án Luật là vấn đề phải được đặt lên hàng đầu, tránh trường hợp Luật sau khi ban hành nếu có bất cập sẽ gây nhiều tác động và hệ lụy đối với các hoạt động kinh tế - xã hội và đời sống của người dân. Các dự thảo Nghị định và văn bản hướng dẫn Luật cũng cần thêm thời gian để hoàn thiện đồng bộ, bảo đảm có hiệu lực cùng lúc với hiệu lực thi hành của Luật sau khi được ban hành, nhất là một số nội dung mới về giá đất, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, giao đất, cho thuê đất... cần có quy định chi tiết để chính sách của Luật đi vào cuộc sống.
Nội dung này đã được báo cáo cơ quan có thẩm quyền cho ý kiến, ưu tiên chất lượng của dự thảo Luật trình Quốc hội xem xét, thông qua. Vì vậy, Thường trực Ủy ban Kinh tế báo cáo, xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, báo cáo Quốc hội xem xét, chưa thông qua dự thảo Luật tại kỳ họp 6 (dự kiến vào ngày 29/11/2023).
Trên cơ sở ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về các nội dung dự thảo Luật, Thường trực Ủy ban Kinh tế sẽ phối hợp với các cơ quan tiếp tục nâng cao tinh thần trách nhiệm, nỗ lực nghiên cứu, hoàn thiện Báo cáo và dự thảo Luật để báo cáo Quốc hội tiếp tục thảo luận, cho ý kiến theo Chương trình kỳ họp thứ 6, làm cơ sở tiếp tục chỉnh lý dự thảo Luật.
Sau kỳ họp thứ 6, sẽ báo cáo một số nội dung của dự thảo Luật xin ý kiến cơ quan có thẩm quyền để có định hướng tiếp tục hoàn thiện các nội dung chính sách lớn, phức tạp cũng như tổng thể dự thảo Luật, đề nghị Chính phủ cho ý kiến chính thức về dự thảo Luật sau khi được hoàn thiện, báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, cho ý kiến và gửi Ủy ban Pháp luật thực hiện rà soát để bảo đảm tính hợp hiến, tính hợp pháp và tính thống nhất của dự thảo Luật với hệ thống pháp luật theo quy định, bảo đảm chất lượng trước khi trình Quốc hội xem xét, quyết định.