Trong những năm qua, Bộ Tài nguyên và Môi trường thường xuyên rà soát để sửa đổi, bổ sung cải cách các thủ tục hành chính trong việc đăng ký đất đai, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp và đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước về đất đai. Cụ thể như: Bộ Tài nguyên và Môi trường đã ban hành Thông tư số 16/2011/TT-BTNMT ngày 20 tháng 5 năm 2011 quy định sửa đổi, bổ sung một số nội dung liên quan đến thủ tục hành chính về lĩnh vực đất đai và Thông tư số 30/2013/TT-BTNMT ngày 14 tháng 10 năm 2013 quy định thực hiện lồng ghép việc đo đạc lập hoặc chỉnh lý bản đồ địa chính và đăng ký, cấp giấy chứng nhận quyền sử dung đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất, xây dựng hồ sơ địa chính, cơ sở dữ liệu địa chính; trong đó đã sửa đổi nhiều điểm về hồ sơ và một số bước công việc của thủ tục; giảm thời gian thực hiện đối với nhiều thủ tục (giảm thời gian cấp giấy chứng nhận lần đầu cho hộ gia đình, cá nhân từ không quá 55 ngày xuống còn không quá 28 ngày; cấp giấy chứng nhận đối với quyền sở hữu tài sản từ 30 ngày xuống còn không quá 20 ngày...); việc thực hiện lồng ghép thủ tục đăng ký vào quá trình đo đạc để rút ngắn thời gian; quy định về nơi nộp hồ sơ cấp giấy chứng nhận và đăng ký biến động về nhà, đất linh hoạt hơn (người dân được lựa chọn nơi nộp hồ sơ tại Ủy ban nhân dân xã, thị trấn hoặc tại Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất); quy định trách nhiệm của cơ quan tiếp nhận hồ sơ phải kiểm tra hồ sơ trước khi tiếp nhận để tránh phiền hà cho người dân và doanh nghiệp; quy định thống nhất các thủ tục đăng ký biến động đối với cả đất và tài sản gắn liền với đất; bổ sung quy định cụ thể các thủ tục đăng ký biến động đối với tài sản mà trước đây chưa quy định…

Trong quá trình soạn thảo Luật đất đai năm 2013, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã rất chú trọng đến công tác cải cách hành chính, cụ thể:

- Về cách thức quy định thủ tục hành chính: Luật chỉ quy định các loại thủ tục hành chính và giao cho Chính phủ quy định cụ thể để bảo đảm tính linh hoạt và phù hợp với quá trình cải cách tổ chức bộ máy cơ quan hành chính và điều kiện thực hiện trong từng thời kỳ, tránh tình trạng thủ tục quy định trong quá nhiều văn bản khác nhau, không thống nhất, khó thực hiện; bổ sung quy định việc công khai thủ tục hành chính về đất đai để bảo đảm sự minh bạch trong thực hiện, giảm sự phiền hà cho người dân; quy định bổ sung một số thủ tục tạo điều kiện bảo đảm quyền lợi hợp pháp của người sử dụng đất gồm: Thủ tục chuyển từ hình thức Nhà nước cho thuê đất thu tiền thuê đất hàng năm sang hình thức thuê đất thu tiền một lần cho cả thời gian thuê, từ hình thức Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất sang hình thức thuê đất và từ thuê đất sang giao đất có thu tiền sử dụng đất; thủ tục chuyển quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất của vợ hoặc của chồng thành quyền sử dụng đất chung, quyền sở hữu tài sản chung của vợ và chồng; thủ tục xác lập, thay đổi hoặc chấm dứt quyền sử dụng hạn chế thửa đất liền kề.

- Về hình thức thực hiện thủ tục: Bổ sung các quy định về hình thức đăng ký điện tử để làm cơ sở pháp lý cho thực hiện trong điều kiện công nghệ thông tin đang ngày càng phát triển.

- Về trình tự thực hiện thủ tục: Bãi bỏ một số công việc không cần thiết như việc Ủy ban nhân dân cấp xã xem xét xác nhận tranh chấp sử dụng đất đối với trường hợp hộ gia đình, cá nhân có giấy tờ về quyền sử dụng đất; thủ tục đăng ký chuyển mục đích sử dụng đất quy định tại Khoản 2 Điều 36 của Luật đất đai năm 2003.

- Về hồ sơ thực hiện thủ tục: Bãi bỏ một số giấy tờ không cần thiết hoặc gây thêm phức tạp trong hồ sơ thực hiện một số thủ tục như thủ tục cấp giấy chứng nhận cho cơ sở tôn giáo đang sử dụng đất, văn bản đề nghị của tổ chức tôn giáo phải có xác nhận của Ủy ban nhân dân cấp xã về nhu cầu sử dụng đất của cơ sở tôn giáo; bổ sung thành phần hồ sơ là các giấy tờ về quyền sử dụng đất khác do Chính phủ quy định để phù hợp với thực tế, tạo điều kiện cho việc cấp giấy chứng nhận cho hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất.

Hiện nay, Bộ Tài nguyên và Môi trường đang khẩn trương soạn thảo các quy định về thủ tục hành chính trong Nghị định hướng dẫn thi hành Luật đất đai năm 2013 theo hướng bảo đảm thực hiện thống nhất trong cả nước theo cơ chế một cửa của Chính phủ và giảm thời gian thực hiện các thủ tục cấp giấy chứng nhận, tiếp tục phân cấp cho địa phương quy định cụ thể thời gian thực hiện thủ tục hành chính để phù hợp với thực tế tại từng địa phương.

Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ tiếp tục chỉ đạo, kiểm tra, đôn đốc các địa phương thực hiện cải cách thủ tục hành chính trong đăng ký cấp giấy chứng nhận theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, mong cử tri tiếp tục quan tâm, có ý kiến với Ủy ban nhân dân địa phương về những phát hiện đối với những thủ tục còn gây phiền hà, kéo dài thời gian thực hiện tại địa phương để công tác quản lý đất đai đi vào nề nếp hơn.