Trước thời điểm Luật khoáng sản năm 2010 có hiệu lực thi hành (ngày 01 tháng 7 năm 2011), hoạt động khai thác, xuất khẩu khoáng sản của nước ta có nhiều bất cập, tồn tại gây lãng phí và gia tăng nguy cơ cạn kiệt khoáng sản do khai thác và xuất khẩu khoáng sản thiếu sự kiểm soát chặt chẽ của các cơ quan quản lý nhà nước các cấp. Tuy nhiên, khi Luật khoáng sản năm 2010 có hiệu lực thi hành, cùng với sự chỉ đạo sát sao của cả hệ thống chính trị thông qua các văn bản như: Nghị quyết số 02-NQ/TW ngày 25 tháng 4 năm 2011 của Bộ Chính trị về định hướng chiến lược khoáng sản và công nghiệp khai khoáng đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 và Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 02-NQ/TW (Nghị quyết số 103/NQ-CP ngày 22 tháng 12 năm 2011 của Chính phủ)... những bất cập, tồn tại, hạn chế đã và đang dần được khắc phục.

Trong thời gian vừa qua, Bộ Tài nguyên và Môi trường và các Bộ có liên quan đã thực hiện nhất quán nguyên tắc khai thác khoáng sản chủ yếu để đáp ứng nhu cầu nguyên liệu trong nước, góp phần phục vụ nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội. Đến nay, về cơ bản hoạt động xuất khẩu khoáng sản dạng thô, chưa qua sàng, tuyển, nâng cao chất lượng khoáng sản sau khai thác trên toàn quốc cơ bản đã được khắc phục. Việc xuất khẩu các khoáng sản như than, quặng sắt, mangan, titan,... theo dạng tiểu ngạch qua biên giới trước đây đã được Bộ Công Thương phối hợp với các ngành, các địa phương tăng cường kiểm tra, kịp thời ngăn chặn.