Chính sách miễn thuế đối với hàng hóa mua, bán, trao đổi của cư dân biên giới là một chính sách đúng đắn của Đảng và Nhà nước ta. Hầu hết các địa phương trong khu vực biên giới đều có điều kiện kinh tế - xã hội gặp nhiều khó khăn, tập trung nhiều đồng bào các dân tộc sinh sống, tỉ lệ hộ nghèo cao so với mức trung bình của cả nước. Tuy nhiên, đây đều là các địa phương có tầm quan trọng chiến lược về an ninh - quốc phòng của đất nước. Thời gian qua, việc miễn thuế đối với hàng hóa nhập khẩu dưới hình thức mua, bán, trao đổi của cư dân biên giới đã có tác động tích cực, góp phần xóa đói giảm nghèo, thúc đẩy kinh tế vùng biên phát triển, đồng thời, tạo điều kiện để đồng bào yên tâm định cư lâu dài, góp phần củng cố quốc phòng, bảo vệ vững chắc chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia.
Mặc dù vậy, trước việc lợi dụng chính sách của một số đối tượng, trong thời gian qua, Bộ Công Thương đã nghiên cứu, đề xuất một số giải pháp để từng bước hạn chế, khắc phục tình trạng này:
- Năm 2009, Bộ Công Thương đã trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 139/2009/QĐ-TTg ngày 23 tháng 12 năm 2009 sửa đổi, bổ sung một số Điều của Quyết định số 254/2006/QĐ-TTg ngày 07 tháng 11 năm 2006, theo đó, chỉ những hàng hóa của cư dân biên giới thuộc Danh mục hàng hóa do Bộ Công Thương công bố trong từng thời kỳ sau khi đã thống nhất với các Bộ, ngành, cơ quan liên quan được miễn thuế nhập khẩu và các loại thuế khác (nếu có) với giá trị không quá 2.000.000 (hai triệu) đồng/1 người/1 ngày/1 lượt.
- Trên cơ sở quy định này, Bộ Công Thương đã ban hành Thông tư 10/ 2010/TT-BCT ngày 29 tháng 3 năm 2010; Thông tư 42/2012/TT-BCT ngày 27 tháng 12 năm 2012 thay thế Thông tư 10/2010/TT-BCT quy định danh mục hàng hóa được sản xuất từ nước có chung biên giới nhập khẩu vào Việt Nam dưới hình thức mua, bán, trao đổi hàng hoá cư dân biên giới. Danh mục do Bộ Công Thương ban hành chỉ giới hạn ở những mặt hàng phục vụ nhu cầu sinh hoạt và sản xuất của cư dân biên giới, đã hạn chế đáng kể việc lợi dụng chính sách để đưa hàng lậu vào nội địa. Ngoài ra, Thông tư 42/2012/TT-BCT còn quy định trong trường hợp cần đảm bảo an toàn thực phẩm, phòng ngừa dịch bệnh qua biên giới hoặc an ninh lương thực quốc gia, Bộ trưởng Bộ Công Thương sau khi thống nhất với các thành viên Ban Chỉ đạo thương mại biên giới, ban hành quyết định không cho phép cư dân biên giới được nhập khẩu một số mặt hàng trong Danh mục đối với từng địa bàn cửa khẩu hoặc từng tỉnh hoặc toàn tuyến biên giới.
- Ngày 18 tháng 12 năm 2013, Bộ Công Thương đã trình Thủ tướng Chính phủ dự thảo Quyết định thay thế Quyết định số 254/2006/QĐ-TTg và Quyết định 139/2009/QĐ-TTg. Dự thảo đề xuất việc cho phép thương nhân đáp ứng đủ điều kiện được tiến hành mua gom và vận chuyển hàng hoá mua gom của cư dân biên giới ra khỏi khu vực biên giới theo từng mặt hàng, từng khối lượng và có thời hạn khi có sự thống nhất bằng văn bản của Bộ Công Thương. Khi vận chuyển hàng hoá mua gom của cư dân biên giới ra khỏi khu vực biên giới, doanh nghiệp phải đóng thuế nhập khẩu và các loại thuế khác (nếu có). Việc tổ chức mua gom hàng hóa tại các địa điểm tập trung, có sự kiểm tra, kiểm soát của các lực lượng chức năng sẽ giúp đảm bảo quản lý tốt việc mua gom, đưa hoạt động này vào trật tự, nề nếp, chống thất thu thuế cho Nhà nước, hạn chế gian lận thương mại.