Tư tưởng, đạo đức, lối sống là cốt lõi nhân cách của con người, môi trường văn hóa là nền tảng xã hội. Xây dựng tư tưởng, đạo đức, lối sống và môi trường lành mạnh sẽ góp phần lành mạnh hóa môi trường xã hội, ổn định tiến bộ xã hội, là động lực thúc đẩy phát triển kinh tế.

Đảng ta luôn chăm lo vấn đề xây dựng đạo đức, lối sống, tư tưởng. Nghị quyết hội nghị lần thứ 5 BCH Trung ương Đảng khóa VIII (NQTƯ5) về Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, đã đề ra nhiệm vụ “Xây dựng con người Việt Nam trong giai đoạn cách mạng mới với những đức tính sau:

- Có tinh thần yêu nước, tự cường dân tộc, phấn đấu vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, có ý thức vươn lên đưa đất nước thoát khỏi nghèo nàn, lạc hậu, đoàn kết với nhân dân thế giới trong sự nghiệp đấu tranh vì hoà bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội.

- Có ý thức tập thể, đoàn kết, phấn đấu vì lợi ích chung.

- Có lối sống lành mạnh, nếp sống văn minh, cần kiệm, trung thực, nhân nghĩa, tôn trọng kỷ cương, phép nước, quy ước của cộng đồng; có ý thức bảo vệ, cải thiện mụi trường sinh thái.

- Lao động chăm chỉ với lương tâm nghề nghiệp, có kỹ thuật sáng tạo, năng xuất cao vì lợi ích gia đình, tập thể, xã hội.

- Thường xuyên học tập, nâng cao hiểu biết, trình độ chuyên môn, trình độ thẩm mỹ và thể lực.”

Trong 4 nhóm giải pháp lớn thực hiện Nghị quyết, nhóm giải pháp số 1 có ý nghĩa then chốt là “Mở cuộc vận động giáo dục chủ nghĩa yêu nước gắn với thi đua yêu nước” và phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá”. Quán triệt tinh thần NQTƯ5, năm 2000 Bộ đã tham mưu cho Chính phủ phát động phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá” trong đó có phong trào “Người tốt, việc tốt, các điển hình tiên tiến”, phong trào “Gia đình văn hoá, Làng văn hoá, Tổ dân phố văn hoá” là  nội dung quan trọng. Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch đã ban hành Quy chế công nhận danh hiệu Gia đình văn hoá, Làng văn hoá, Tổ dân phố văn hoá trong đó có các tiêu chí về xây dựng Gia đình văn hoá, Làng văn hoá, Tổ dân phố văn hoá được vận dụng từ những tiêu chí về phẩm chất con người Việt Nam trong NQTƯ5.

Nhiệm vụ giáo dục, xây dựng đạo đức, lối sống là một nội dung quan trọng cần phải có sự giáo dục, tuyên truyền bền bỉ và sự chung tay của toàn xã hội. Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch mong muốn được sự phối hợp chặt chẽ và cộng tác tích cực của các ban, ngành, đoàn thể, các tổ chức xã hội... để có giải pháp thực hiện ngày càng tốt hơn.