Khai mạc phiên họp thứ 22 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội
Trình bày Tờ trình của Chính phủ về việc ban hành Nghị định quy định hỗ trợ kinh phí sử dụng sản phẩm, dịch vụ công ích thủy lợi, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết, từ ngày 01/01/2017, Luật Phí và lệ phí số 97/2015/QH13 chính thức có hiệu lực, trong đó thủy lợi phí là một trong 17 loại phí chuyển sang cơ chế giá do Nhà nước định giá, thực hiện theo quy định của Luật Giá số 11/2012/QH13.
Tuy nhiên, Luật Giá không quy định đối tượng miễn hoặc hỗ trợ tiền sử dụng sản phẩm, dịch vụ công ích thủy lợi. Chính sách hỗ trợ tiền sử dụng sản phẩm, dịch vụ công ích thủy lợi được quy định tại Điều 36 Luật Thủy lợi số 08/2017/QH14 và có hiệu lực thi hành từ 01/7/2018.
Do đó từ ngày 01/01/2017 đến 30/6/2018, các đối tượng được hưởng chính sách miễn thủy lợi phí như trước đây sẽ phải trả tiền sử dụng sản phẩm, dịch vụ thủy lợi cho các tổ chức cung ứng sản phẩm, dịch vụ công ích thủy lợi và về nguyên tắc sẽ không tiếp tục được hưởng các hỗ trợ của Nhà nước.
Để kịp thời khắc phục khoảng trống pháp lý trong thời gian chuyển tiếp từ khi Luật Phí và Lệ Phí (từ ngày 01/01/2017) đến khi Luật Thủy lợi có hiệu lực thi hành (từ ngày 30/6/2018) đồng thời đảm bảo chính sách an sinh xã hội đã thực hiện bằng chính sách miễn thu thủy lợi phí từ năm 2008-2016, việc ban hành Nghị định quy định về hỗ trợ kinh phí sử dụng sản phẩm, dịch vụ công ích thủy lợi là cần thiết và cấp bách.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng trình bày Tờ trình của Chính phủ
Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng nhấn mạnh, các nội dung dự thảo Nghị định căn cứ các nội dung tại Luật Phí và lệ phí, Luật Giá, Pháp lệnh Khai thác và bảo vệ công trình thủy lợi. Đồng thời, thực hiện cải cách thủ tục hành chính, dự thảo Nghị định không cần Thông tư hướng dẫn mà thực hiện ngay sau khi ban hành như vậy không gây xáo trộn, ảnh hưởng nhiều trong quá trình triển khai, kịp thời tạo điều kiện cho cơ quan quản lý nhà nước, tổ chức, cá nhân thực hiện cấp phát, thanh quyết toán kinh phí hỗ trợ, các đơn vị khai thác công trình thủy lợi và người dân.
Đối tượng được hỗ trợ kinh phí sử dụng sản phẩm, dịch vụ công ích thủy lợi: Giữ nguyên như đối tượng được miễn thu thủy lợi phí quy định tại Nghị định số 67/2012/NĐ-CP: Hộ gia đình, cá nhân nông dân có diện tích đất nông nghiệp trồng lúa, rau màu, cây vụ đông, cây công nghiệp ngắn ngày, cây công nghiệp dài ngày, hoa, cây dược liệu, nuôi trồng thủy sản. Mức hỗ trợ sản phẩm, dịch vụ công ích thủy lợi phù hợp với giá tối đa quy định tại Thông tư số 280/TT-BTC ngày 14/11/2016 của Bộ Tài chính Quy định giá tối đa sản phẩm, dịch vụ công ích thủy lợi. Ngân sách nhà nước cấp trực tiếp cho các tổ chức khai thác công trình thủy lợi trên cơ sở khối lượng được nghiệm thu và được cơ quan có thẩm quyền quyết định.
Trình bày Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tài chính - Ngân sách, Chủ nhiệm Ủy ban Nguyễn Đức Hải nêu rõ, Ủy ban TCNS nhất trí với Tờ trình của Chính phủ về sự cần thiết phải tiếp tục thực hiện chính sách hỗ trợ kinh phí sử dụng sản phẩm, dịch vụ công ích thủy lợi nhằm hỗ trợ cho người nông dân ổn định sản xuất nông nghiệp. Việc Chính phủ trình Ủy ban TVQH cho ý kiến trước khi ban hành Nghị định này là phù hợp với quy định của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
Tuy nhiên, Ủy ban Tài chính - Ngân sách cũng đề nghị Chính phủ cần rà soát, bổ sung đối tượng cho phù hợp với Nghị định 67/NĐ-CP. Bởi Dự thảo Nghị định đã quy định chỉ hỗ trợ cho hộ gia đình, cá nhân nông dân có diện tích đất nông nghiệp phục vụ nghiên cứu, sản xuất thử nghiệm, diện tích đất trồng cây hàng năm... trong khi Nghị định 67 quy định rộng hơn, bao gồm tất cả các đối tượng (pháp nhân và cá nhân). Đồng thời rà soát để bảo đảm thống nhất về các quy định nào đã được áp dụng để hỗ trợ trong năm 2017 và lập dự toán trong năm 2018 để bổ sung hoặc loại bỏ trong dự thảo Nghị định.
Ủy ban Tài chính- Ngân sách cũng đề nghị Chính phủ sớm nghiên cứu ban hành Nghị định hướng dẫn điều 30 của Luật thủy lợi về việc quy định chi tiết giá sản phẩm, dịch vụ thủy lợi và hỗ trợ tiền sử dụng sản phẩm, dịch vụ công ích thủy lợi (chuyển tiếp chính sách về hỗ trợ kinh phí sử dụng sản phẩm, dịch vụ công ích thủy lợi tại Nghị định này).
Tổng Thư ký, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc phát biểu tại phiên họp
Thảo luận tại phiên họp, Tổng Thư ký, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc lưu ý, trong bối cảnh Nhà nước khuyến khích người nông dân chuyển đổi mục đích sử dụng đất nông nghiệp kém hiệu quả sang đất nuôi trồng thủy hải sản nhưng khi chuyển đổi rồi thì người dân lại không được hỗ trợ nữa. Như vậy, chính sách có sự khác biệt cần có sự nghiên cứu giải quyết vấn đề này bảo đảm quyền lợi cho người nông dân.
Cơ bản nhất trí với dự thảo của Chính phủ, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Khắc Định nhấn mạnh, Nghị định này không thể hoàn toàn như Nghị định 67/2012/NĐ-CP mà là Nghị định riêng biệt trong giai đoạn chuyển tiếp khi có sự thay đổi về chính sách và chờ Luật thủy lợi có hiệu lực. Nghị định này vừa kế thừa những ưu điểm của Nghị định 67 vừa chuyển dần sang cơ chế thị trường một cách đích thực và hướng tới ban hành Nghị định hướng dẫn chi tiết thi hành Điều 30 Luật thủy lợi. Theo đó, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật bày tỏ nhất trí cao với quan điểm của Chính phủ là không mở rộng đối tượng và không tăng chi ngân sách. Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật cũng đề nghị Chính phủ lý giải thêm về việc quy định đối tượng của dự thảo Nghị định hẹp hơn so với Nghị định 67 và cần quy định mức hỗ trợ phải căn cứ trên giá thực tế, không cao hơn mức trần nhà nước quy định.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Khắc Định lưu ý nguyên tắc quy định mới không mở rộng đối tượng và không làm tăng chi ngân sách
Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển nêu rõ, sau khi nghe Tờ trình của Chính phủ và Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tài chính- Ngân sách, qua thảo luận, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất với Chính phủ về việc ban hành nghị định để quy định đối tượng, phạm vi, mức, phương thức hỗ trợ tiền sử dụng sản phẩm, dịch vụ công ích thủy lợi trong giai đoạn từ ngày 01/01/2017 đến 30/6/2018 để khắc phục khoảng trống pháp lý khi mà Luật Phí và lệ phí hết hiệu lực và Luật Thủy lợi chính thức có hiệu lực thi hành.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản thống nhất về đối tượng, phương thức hỗ trợ, mức hỗ trợ theo Tờ trình của Chính phủ, đồng thời phải bảo đảm nguyên tắc không mở rộng đối tượng, không tăng chi ngân sách nhà nước.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ rà soát lại các đối tượng được hưởng hỗ trợ trên tinh thần của Nghị đinh 67 không để sót, lọt các đối tượng đã được hưởng và không thêm đối tượng mới; lưu ý cần phải có cơ chế khuyến khích khi chuyển đổi mục đích sử dụng kém hiệu quả. Về mức hỗ trợ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành với tỉ lệ như Tờ trình của Chính phủ là mức giá tối đa nhưng mức giá hỗ trợ phải căn cứ trên giá thực tế của đơn vị khai thác công bố tại thời điểm hỗ trợ. Ngoài ra các quy định của Nghị định cũng cần được rà soát bảo đảm chính sách cho người nghèo, tăng cường quản lý tài nguyên nước, tránh thất thoát lãng phí.
Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển phát biểu kết luận nội dung thảo luận
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đề nghị Chính phủ tiếp tục nghiên cứu sớm ban hành Nghị định hướng dẫn thi hành cụ thể Luật Thủy lợi để tiếp nối Nghị định này, bảo đảm chính sách hỗ trợ được thực hiện liên tục./.