ĐOÀN GIÁM SÁT CỦA QUỐC HỘI LÀM VIỆC VỚI 03 BỘ, NGÀNH VỀ VIỆC THỰC HIỆN NGHỊ QUYẾT SỐ 43/2022/QH15 VÀ CÁC NGHỊ QUYẾT CỦA QUỐC HỘI VỀ MỘT SỐ DỰ ÁN QUAN TRỌNG QUỐC GIA
Toàn cảnh buổi làm việc
Vừa qua, Đoàn Giám sát chuyên đề của Quốc hội đã làm việc với một số bộ, ngành về việc thực hiện Nghị quyết số 43/2022/QH15 ngày 11/01/2022 và các nghị quyết của Quốc hội về một số dự án quan trọng quốc gia đến hết năm 2023.
Báo cáo việc thực hiện các nghị quyết của Quốc hội về một số dự án quan trọng quốc gia đến hết năm 2023 với Đoàn giám sát của Quốc hội, Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Bùi Ngọc Lam cho biết, thực hiện Nghị quyết số 43/2023/QH15 và Nghị quyết số 121/NQ-CP, Thanh tra Chính phủ thực hiện 03 cuộc thanh tra việc cấp phép khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường (đất, cát, đá sỏi làm vật liệu san lấp, đắp nền đường) tại các địa phương cung cấp cho các dự án giao thông quan trọng quốc gia, đã ban hành 03 kết luận thanh tra.
Kết quả thanh tra cho thấy, công tác điều tra, khảo sát, đánh giá trữ lượng, chất lượng của các mở vật liệu phục vụ dự án chưa đáp ứng yêu cầu thực tế xây dựng, tỷ lệ sai số lớn... gây thiếu nguồn cung, chậm tiến độ, tăng chi phí của dự án. Các cơ quan chức năng chưa thực hiện triệt để, chưa đúng tinh thần của Nghị quyết số 60/NQ-CP ngày 16/6/2021 và Nghị quyết số 133/NQ-CP ngày 19/10/2021 của Chính phủ về ưu tiên trong việc cấp phép khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường phục vụ dự án. Việc thực hiện các thủ tục bổ sung quy hoạch đối với một số mỏ khoáng sản, mỏ đất làm vật liệu; việc cấp phép khai thác, gia hạn, thu hồi... chưa thực hiện đúng trình tự, thủ tục theo quy định của pháp luật. Việc kiểm tra, giám sát sản lượng khai thác, kiểm soát giá thành còn hạn chế.
Từ kết quả trên, Thanh tra Chính phủ đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Giao thông vận tải chỉ đạo kiểm điểm trách nhiệm, xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân có liên quan đến việc lập, thẩm định, phê duyệt hồ sơ thiết kế chưa đảm bảo chính xác về nguồn cấp vật liệu phục vụ dự án dẫn đến thiếu vật liệu đắp nền đường trong quá trình thi công; chấn chỉnh, nâng cao chất lượng công tác điều tra, phê duyệt kỹ thuật liên quan đến việc xác định các mỏ vật liệu xây dựng thông thường phục vụ dự án; xử lý nghiêm các Ban quản lý dự án, đơn vị tư vấn đã để xảy ra sai sót trong công tác điều tra, khảo sát nguồn cung cấp vật liệu xây dựng cho các dự án giao thông quan trọng quốc gia. Tiến hành kiểm tra, xác định cụ thể nguyên nhân, trách nhiệm trong việc chậm tiến độ thi công các gói thầu của dự án để xử lý theo quy định, thực hiện đúng các quy định về quản lý đầu tư xây dựng dự án, trong đó tập trung vào các gói thầu xây lắp bị chậm tiến độ không liên quan đến vật liệu đất đắp nền đường; xử lý nghiêm đối với các nhà thầu thi công cầm chứng không bảo đảm tiến độ được phê duyệt.
Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Bùi Ngọc Lam
Thanh tra Chính phủ cũng kiến nghị Bộ Giao thông vận tải phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường, các bộ, ngành, địa phương có liên quan nghiên cứu, có ý kiến đề xuất Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định về việc bổ sung cơ chế đặc thù cụ thể theo từng khu vực, địa phương đối việc thu hồi vật liệu san lấp qua phương án hạ cote nền, cải tạo đất nông nghiệp như đã thực hiện tại tỉnh Đồng Nai.
Bên cạnh đó, kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Tài nguyên và Môi trường nghiên cứu trình Chính phủ ban hành quy định tháo gỡ vướng mắc giữa Luật Khoáng sản và Luật Đất đai trong khai thác khoáng sản, cơ chế thu hồi đất, hỗ trợ đẩy nhanh công tác giải phóng mặt bằng tại các mỏ để được cấp phép khai thác, kịp thời phục vụ dự án giao thông quan trọng quốc gia. Chủ trì, phối hợp với Bộ Giao thông vận tải rà soát một số bất cập trong việc cấp phép mỏ khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường, công tác giải phóng mặt bằng tại các mỏ sử dụng cho công trình giao thông quan trọng quốc gia; đơn giản hoá thủ tục hành chính tạo điều kiện thuận lợi, rút ngắn tối đa thời gian trong việc cấp phép, giao trực tiếp mỏ cho nhà thầu thi công đối với các mỏ phục vụ dự án quan trọng quốc gia thuộc thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư của Quốc hội.
Thêm vào đó, Uỷ ban nhân dân các tỉnh, thành phố cần tổ chức kiểm điểm làm rõ trách nhiệm, qua đó xem xét, xử lý phù hợp theo quy định đối với các tập thể, cá nhân có khuyết điểm vi phạm trong việc cho phép thu hồi vật liệu san lấp cung cấp cho dự án, việc gia hạn giấy phép không đúng quy định; việc cấp phép khai thác vật liệu xây dựng tại khu vực đã khoanh định thuộc khu vực không đấu giá quyền khai thác nhưng không xác định cung cấp riêng cho các công trình theo quy định tại điểm đ khoản 1 Điều 22 Nghị định 158/2016/NĐ-CP. Trong quá trình kiểm điểm, xử lý nếu phát hiện dấu hiệu tội phạm thì chuyển Cơ quan Cảnh sát điều tra xem xét theo thẩm quyền.
Các đại biểu tham dự buổi làm việc
Thanh tra Chính phủ cũng kiến nghị Uỷ ban nhân dân các tỉnh, thành phố tăng cường thanh tra, kiểm tra việc cấp phép, hoạt động khai thác khoáng sản, không để xảy ra vi phạm; xử lý việc đầu cơ, nâng giá vật liệu bất thường (nếu có); các hành vi cản trở, vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động, khai thác, vận chuyển vật liệu xây dựng phục vụ dự án giao thông quan trọng quốc gia; xử lý nghiêm đối với các mỏ đã hết hạn theo giấy phép khai thác nhưng chưa làm thủ tục đóng cửa và cải tạo phục hồi môi trường. Kiểm tra, rà soát các điểm mỏ nâng công suất theo Nghị quyết số 60/NQ-CP và Nghị quyết số 133/NQ-CP, xác định khối lượng thực tế đã khai thác để yêu cầu thực hiện nghĩa vụ tài chính liên quan theo đúng quy định pháp luật, không để thất thoát ngân sách nhà nước, kiểm tra việc kinh doanh tại các mỏ được nâng công suất, trường hợp vi phạm bán vật liệu xây dựng ra thị trường mà không cung cấp cho dự án đường cao tốc thì xử lý nghiêm; chấm dứt thực hiện cơ chế đặc thù trong việc nâng công suất tại các điểm mỏ khi dự án đã hoàn thành.
Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Bùi Ngọc Lam nêu rõ, tại 03 Kết luận thanh tra trên, có 38 nội dung kiến nghị về việc thực hiện chính sách, pháp luật liên quan; 27 nội dung kiến nghị về thực hiện chính sách, pháp luật và 11 nội dung kiến nghị về xác định, xử lý trách nhiệm tập thể, cá nhân có liên quan. Thanh tra Chính phủ sẽ tiếp tục theo dõi, đôn đốc việc thực hiện các kết luận và báo cáo Thủ tướng Chính phủ tiếp tục chỉ đạo các cơ quan, đơn vị liên quan, nhất là những đơn vị chưa có báo cáo về kết quả thực hiện kết luận thanh tra.
Kết quả công tác của Thanh tra Chính phủ và và ngành thanh tra đã góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước; hạn chế, không để xảy ra sai sót, tham nhũng, lãng phí, tiêu cực và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, nhất là trong bối cảnh việc bố trí nguồn lực lớn trong khoảng thời gian ngắn để thực hiện phục hồi, phát triển kinh tế. Thanh tra Chính phủ kiến nghị Quốc hội tổ chức đánh giá việc tổ chức thực hiện Nghị quyết số 43/2022/QH15, trên cơ sở đó có các giải pháp trong giai đoạn tiếp theo để phục hồi, phát triển nhanh hoạt động sản xuất, kinh doanh, thúc đẩy các động lực tăng trưởng, phát triển kinh tế.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải - Trưởng Đoàn giám
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải - Trưởng Đoàn giám sát nêu rõ; Thanh tra Chính phủ đã báo cáo tóm tắt, thực hiện giải trình những nội dung thuộc chức năng nhiệm vụ của mình liên quan đến chuyên đề giám sát; báo cáo đã bám sát yêu cầu của Đoàn giám sát, được chuẩn bị tương đối kỹ lưỡng, nội dung rõ ràng.
Đoàn giám sát cũng ghi nhận một số khó khăn, vướng mắc và nguyên nhân theo báo cáo trong quá trình triển khai thực hiện chính sách; ghi nhận những đề xuất, kiến nghị và sẽ tổng hợp vào báo cáo giám sát và dự thảo Nghị quyết giám sát trình Quốc hội.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải - Trưởng Đoàn giám sát đề nghị Thanh tra Chính phủ lưu ý tiếp tục cập nhật, bổ sung thông tin, số liệu, tài liệu theo ý kiến của các thành viên Đoàn giám sát; gửi thông tin báo cáo bổ sung cho Đoàn giám sát và phối hợp với Tổ giúp việc hoàn thiện những nội dung Đoàn giám sát yêu cầu. Đồng thời, đề nghị Tổ Giúp việc tiếp tục phối hợp cùng các Bộ, ngành để tổng hợp kết quả, hoàn thiện báo cáo của Đoàn Giám sát./.