Chủ trương là công khai, nên hoạt động của UBTVQH và các vấn đề được bàn thảo tại các Phiên họp của UBTVQH công khai trước dư luận, trước báo chí- sự công khai đó trở thành đặc thù của cơ quan dân cử.
Có hai cơ chế được áp dụng cho hoạt động của UBTVQH: Cơ chế điều hành và cơ chế quyết định. Là cơ quan thường trực của QH, cơ chế điều hành của UBTVQH đối với các hoạt động của QH và việc chỉ đạo, điều hòa, phối hợp hoạt động của các cơ quan của QH- thì đã rõ. Về cơ chế quyết định, Luật Tổ chức QH cũng đã trao cho UBTVQH khá nhiều quyền như: Quyền bãi bỏ các nghị quyết sai trái của HĐND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương; Quyền giải tán HĐND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương trong trường hợp HĐND tỉnh, thành phố đó làm thiệt hại nghiêm trọng đến lợi ích của nhân dân; Quyền quyết định tổng động viên hoặc động viên cục bộ... Nhưng thực tế chưa bao giờ UBTVQH phải sử dụng những quyền ấy. UBTVQH thường dùng quyền quyết định của mình bằng việc thông qua các dự án Pháp lệnh, các dự thảo Nghị quyết và quyết định các vấn đề liên quan đến hoạt động của QH.
Đồng thuận- là điều quan trọng trong hoạt động của cơ quan dân cử. Tạo sự đồng thuận trong hoạt động trong cơ quan thường trực của QH lại càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Vì thế phương châm hoạt động của UBTVQH là làm việc theo nguyên tắc tập trung dân chủ và và quyết định theo đa số. Cũng vì thế nên tất cả những nội dung, vấn đề thuộc chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của QH trong các lĩnh vực lập pháp, giám sát, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước đều được UBTVQH bàn thảo trước khi trình ra QH. Thế nên trình tự các phiên làm việc của UBTVQH cũng không khác trình tự các phiên làm việc của tập thể QH tại các Kỳ họp là mấy. Cũng là Chính phủ trình các dự án luật, pháp lệnh, các báo cáo, các đề án; Cũng là các cơ quan của QH thẩm tra; Các thành viên UBTVQH cho ý kiến... Tất nhiên, bỏ qua những gì quá chi li, tiểu tiết, các ý kiến của UBTVQH thường mang tính chất quan điểm, chủ trương, định hướng lớn cho các dự án luật, pháp lệnh, các báo cáo, đề án, tờ trình Chính phủ. Chạm đến vấn đề lớn nhưng cũng cũng không phải là qua loa, đại khái. Sự phản biện, phản biện mang tầm quan điểm, phản biện gay gắt cũng là ở đây. Tỏ thái độ, phản biện, cọ xát giữa các thủ lĩnh của các cơ quan của QH với các cơ quan trực thuộc Chính phủ. Các ĐBQH và cử tri thường thấy ít khi thủ lĩnh các cơ quan của QH xuất hiện, phát biểu ý kiến trước các phiên họp toàn thể của QH cũng là có lý do. Bởi các vị tư lệnh của HĐDT và các UB của QH đã thể hiện chính kiến, khẳng định quan điểm, bàn nát nước nát cái về vấn đề mà QH đang bàn, ít nhất là qua hai Phiên họp của UBTVQH. Có nhiều vấn đề, nếu nói ở QH được cho là tế nhị, là động chạm, dễ chạm đến tự trọng tự ái của cơ quan hành pháp thì lại trở thành điều bình thường ở UBTVQH. Nếu nói rằng: Bác bỏ hay chấp nhận là từ đây- cũng không phải chủ quan. Những vấn đề trình ra UBTVQH không có gì vướng mắc, thực sự thông suốt mới tạo được sự đồng thuận để trình ra QH. Trọng lượng, sức nặng và cao hơn là giá trị bất thành văn của cơ quan thường trực của QH.
Tất nhiên, giá trị và sức nặng của giá trị thực là bắt nguồn của từ những hoạt động và quyết đáp thực chất. Vì thế, khi lập Chương trình giám sát hàng năm của QH, chọn vấn đề nào, nội dung nào làm chuyên đề giám sát của UBTVQH cũng là điều phải tính toán và cân nhắc. Những lý do cho sự tính toán và cân nhắc ấy chính là khi trở thành giám sát chuyên đề của UBTVQH thì phải có tầm, có sức nặng, tạo được sự ảnh hưởng rộng lớn. Đương nhiên, cơ quan được giao chủ trì giám sát chuyên đề của UBTVQH là vất vả nhưng các cơ quan của QH lại muốn giành sự vất vả ấy về phía mình. Tại một phiên họp gần đây của UBTVQH, Chủ nhiệm UB Quốc phòng- An ninh Lê Quang Bình đã thuyết phục rằng chuyên đề giám sát về việc thi hành pháp luật, trật tự an toàn giao thông, UB Quốc phòng An ninh tiến hành trong năm 2007 thấy tính chất nghiêm trọng của vấn đề và sự quan tâm của toàn xã hội; Đề nghị UBTVQH nâng cấp chuyên đề giám sát của UB lên thành chuyên đề giám sát của UBTVQH cho đúng tầm. Cũng tại Phiên họp ấy, khi cho ý kiến về dự kiến Chương trình Hoạt động giám sát của QH năm 2008 (khi đó Chương trình chưa được QH thông qua), thấy dự kiến Chương trình giám sát chỉ thiết kế nội dung cho QH giám sát mà không thiết kế nội dung cho UBTVQH giám sát, nhiều Ủy viên UBTVQH đã đồng loạt lên tiếng. Chủ nhiệm UB Về các vấn đề xã hội Trương Thị Mai đặt câu hỏi ngay rằng: Hoạt động giám sát của UBTVQH là một công việc bình thường được ghi nhận trong Luật Hoạt động giám sát của QH, nếu không đưa nội dung giám sát cho UBTVQH thì sắp tới UBTVQH có thực hiện thẩm quyền giám sát hay không? Thậm chí, Trưởng Ban Dân nguyện Trần Thế Vượng còn gay gắt hơn: Không nên đặt vấn đề thời gian tới UBTVQH không có giám sát, nói như vậy lại ngang nhiên là mình không chấp hành pháp luật. Cũng về hoạt động giám sát, còn nhớ tại một Phiên họp của UBTVQH, lúc đó Chủ tịch QH chất vấn Bộ trưởng Bộ Xây dựng- được cho là to chuyện. Và những mắc mớ giữa UB Pháp luật Khóa XI và phía Chính phủ về việc giải quyết những kiến nghị sau giám sát, đã được UB Pháp luật đưa ra trình UBTVQH đề nghị UBTVQH trình những mắc mớ ấy ra QH- cũng được cho là to chuyện. Cái sự to chuyện ấy là sức nặng về tiếng nói, sức nặng về quyết định của UBTVQH.
Song trong quá trình vận động và phát triển, thì cũng thật khó tròn trịa. Từ nhiệm kỳ trước, có ĐBQH đã từng tâm tư rằng một nhóm 13 người (khi đó UBTVQH có 13 người) quyết những vấn đề khá to của đất nước thì sẽ không bằng cả tập thể QH quyết. Giá trị pháp lý cũng như giá trị chính trị trong các quyết đáp của UBTVQH sẽ không cao bằng QH. Và trong hoạt động của mình, UBTVQH nên thiên về cơ chế điều hành hơn là cơ chế quyết định. Cũng có ý kiến khác cho rằng cái gì cũng đưa ra thường vụ, thành ra thường vụ phải ôm rất nhiều việc. Được xác định là một cơ quan- cơ quan thường trực của QH, tất nhiên UBTVQH không tự đặt ra cho mình đặc quyền đặc lợi, càng không tự tách mình ra khỏi xu thế cải tiến và đổi mới. Chủ tịch QH Nguyễn Phú Trọng cũng đã từng bộc bạch tại chính Phiên họp của UBTVQH rằng một số công việc của QH, của UBTVQH đang được chấn chỉnh dần dần, chúng ta đang chuẩn bị xây dựng một loạt quy chế... Ngay lúc này, một sự kiện của đổi mới đang được chờ đợi là sẽ tiến hành thí điểm chất vấn- trả lời chất vấn tại Phiên họp thứ 7 của UBTVQH. Việc chất vấn và trả lời chất vấn sẽ được tiến hành chính thức, trở thành hoạt động thường xuyên, có truyền hình trực tiếp bắt đầu từ Phiên họp thứ 8 của UBTVQH. Đó cũng là một trong những phương pháp để UBTVQH khẳng định sức mạnh của một cơ quan dù ít thành viên nhưng là cơ quan đầu não tinh túy và chuyên nghiệp.