Đoàn giám sát của UBTVQH nghe báo cáo của các Bộ, ngành về bảo đảm trật tự an toàn giao thông: Đừng để xung đột giữa chiến lược và chính sách

Trong buổi làm việc với các Bộ, ngành trung ương ngày 18.3 vừa qua, Đoàn giám sát của UBTVQH đã thẳng thắn chỉ rõ: Bộ nào, ngành nào cũng báo cáo đã làm quyết liệt nhưng thực chất sự phối hợp giữa các bộ, ngành vẫn rất hạn chế. 

      Theo Báo cáo của Ủy ban An toàn giao thông quốc gia, năm 2007, cả nước có 14.624 vụ tai nạn giao thông, làm 13.150 người chết và 10.546 người bị thương. So với năm 2006, số vụ tai nạn giảm không đáng kể nhưng đáng tiếc là số người chết lại tăng đến 3,2 %. Vì sao các giải pháp cấp bách và lâu dài Chính phủ đề ra được thực hiện quyết liệt mà vẫn không giảm được số người chết? - Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phạm Vũ Luận hỏi, liệu có phải do chúng ta chưa kê đúng đơn thuốc hay không? Theo Đoàn giám sát của UBTVQH, vấn đề không nằm ở đơn thuốc mà ở chỗ: Các bộ, ngành và địa phương có trách nhiệm triển khai thực hiện các biện pháp đó chưa phối hợp chặt chẽ và đồng bộ với nhau; Điều hành của Chính phủ trong các chính sách vĩ mô cũng còn hạn chế. Minh chứng cho nhận định này, Ủy viên thường trực UB Quốc phòng và An ninh Lê Việt Trường chỉ ra một ví dụ: Chiến lược phát triển giao thông vận tải đến năm 2020 của Chính phủ và Chiến lược phát triển ngành xe máy đến năm 2020 của Bộ Công thương xung đột nhau. Chính phủ đặt mục tiêu phải kiềm chế sự gia tăng các phương tiện giao thông cá nhân, trong đó bao gồm kiềm chế sự gia tăng của xe máy và ôtô 4 chỗ ngồi, tập trung phát triển các phương tiện giao thông công cộng - coi đó là một trong những giải pháp lâu dài để kiềm chế tai nạn và ùn tắc giao thông. Tuy nhiên, cứ nhìn vào chiến lược của Bộ Công thương thì theo Chủ nhiệm UB Quốc phòng và An ninh Lê Quang Bình, đến năm 2020, Việt Nam sẽ trở thành... cường quốc về xe máy - cường quốc về phương tiện giao thông cá nhân với việc đáp ứng 100% nhu cầu ở nông thôn và 90% nhu cầu ở thành thị. Cụ thể, năm 2010 sẽ là 24 triệu xe, năm 2015 là 31 triệu xe và năm 2020 là 33 triệu xe.

      Có phải cứ mạnh bộ nào, bộ đó trình Thủ tướng mà không cần tính đến quy hoạch tổng thể và khả năng phát triển của hạ tầng cơ sở giao thông hay không? Giải trình vấn đề này, Thứ trưởng Bộ Công thương Lê Dương Quang quả quyết rằng: Đề án phát triển ngành sản xuất xe máy được xây dựng theo đúng trình tự, thủ tục của pháp luật, mục tiêu được xác định trên cơ sở tính toán khoa học và đã dự báo khả năng phát triển của cơ sở hạ tầng giao thông và nhu cầu về xe máy. Đề án cũng đã xin ý kiến của các bộ, ngành liên quan, các cơ quan chức năng cũng đã thẩm định rất kỹ. Tuy nhiên, chỉ cần một phép tính đơn giản, năm 2007, nước ta đã có 21 triệu xe máy và với tốc độ tăng đột biến 2 triệu xe một năm như thời gian qua thì đến năm 2010 con số sẽ không dừng lại ở 24 triệu mà phải là 27 triệu xe. Trong khi đó, hạ tầng giao thông phát triển rất chậm, chắc chắn sẽ không tải nổi số lượng đó. Ủy viên thường trực UB Quốc phòng và An ninh Lê Việt Trường đã khẳng khái: Nếu Bộ Công thương cam kết rằng với mục tiêu phát triển của ngành xe máy như vậy, hạ tầng giao thông vẫn gánh được thì để tôi ghi lại số liệu; Sau này, nếu Chính phủ vẫn cho rằng nguyên nhân gây ra tai nạn và ùn tắc giao thông là do sự gia tăng đột biến của phương tiện giao thông cá nhân thì ĐBQH còn có cái mà chất vấn Chính phủ và trả lời cho cử tri.

       Theo phân tích của Ủy ban An toàn giao thông quốc gia, có đến 70% các vụ tai nạn giao thông là do lỗi chủ quan của người điều khiển phương tiện. Chính vì thế, Chiến lược của Chính phủ xác định giải pháp quan trọng và bền vững nhất để kiềm chế tai nạn và ùn tắc giao thông vẫn là tuyên truyền, giáo dục ý thức pháp luật cho người tham gia giao thông. Báo cáo với Đoàn giám sát của UBTVQH, từ các Bộ, ngành đến các địa phương đều cho rằng đã tuyên truyền rất quyết liệt với nhiều hình thức phong phú, đa dạng và tạo được chuyển biến tích cực. Nhưng Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Trần Đức Lai cũng phải thừa nhận: Công tác tuyên truyền đã làm rất tốt còn ngấm được vào người dân đến đâu lại là vấn đề khác. Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Hồng Trường phân trần với Đoàn giám sát rằng: Trình độ đào tạo lái xe của nước ta hiện nay đã tiếp cận với chuẩn đào tạo của các nước tiên tiến trên thế giới; Tay nghề của lái xe cao hơn hẳn trước đây nên nếu người lái xe có ý thức tốt nữa thì chắc chắn sẽ không xảy ra tai nạn và ùn tắc giao thông nghiêm trọng như vậy. Khi phân trần như thế, có lẽ, Thứ trưởng đã bỏ qua một điều rất cơ bản: Các trung tâm đào tạo, sát hạch lái xe không chỉ làm nhiệm vụ đào tạo kỹ năng lái xe mà còn phải giáo dục cho người học những quy định pháp luật cần phải tuân thủ khi tham gia giao thông, về ý thức trách nhiệm và đạo đức nghề nghiệp của một người lái xe. Trình độ tay lái càng cao, hạ tầng giao thông càng hiện đại mà ý thức người điều khiển tồi thì nguy cơ tai nạn giao thông càng cao - một thành viên của Đoàn giám sát nhắc nhở.

      Gói gọn trong một buổi sáng, Đoàn giám sát của UBTVQH đã nghe các Bộ, ngành báo cáo và cũng chủ yếu là để làm rõ thêm những vướng mắc, kiến nghị của địa phương trong việc triển khai thực hiện pháp luật về bảo đảm trật tự an toàn giao thông. Không có nhiều vấn đề mới khi các Bộ, ngành chỉ đưa ra được những phân tích, đánh giá chung chung, nhắc lại những nguyên nhân, nhóm giải pháp cấp bách và lâu dài mà Nghị quyết của Chính phủ đã xác định. Tuy nhiên, theo dự kiến, tại Phiên họp thứ Tám của UBTVQH, các Bộ, ngành sẽ phải trả lời chất vấn của ĐBQH để xác định rõ trách nhiệm của Ủy ban An toàn giao thông quốc gia, trách nhiệm của từng Bộ, ngành, địa phương. Và quan trọng hơn cả là vai trò điều hành của Chính phủ trong việc phê chuẩn các chiến lược, chính sách vĩ mô một cách đồng bộ hơn; Đừng để xung đột về chiến lược và chính sách liên quan đến việc thực thi pháp luật về bảo đảm trật tự an toàn giao thông.