Phiên họp thứ Tám của UBTVQH

      Dự án Luật Thi hành án: Phải đưa những điều đã được kiểm nghiệm trong cuộc sống vào luật

      Sáng 19.4, dưới sự điều khiển của Phó chủ tịch QH Uông Chu Lưu, UBTVQH đã cho ý kiến về Dự án Luật Thi hành án dân sự.

      Thay thế Pháp lệnh Thi hành án dân sự năm 1993, Pháp lệnh Thi hành án dân sự năm 2004 đã cơ bản tháo gỡ kịp thời một số vướng mắc, góp phần nâng cao hiệu quả của công tác thi hành án. Tuy nhiên, so với yêu cầu của thực tiễn, Pháp lệnh năm 2004 đã bộc lộ một số hạn chế nhất định: Một số nội dung còn chưa cụ thể; cơ cấu tổ chức và quản lý chưa rõ ràng... Do vậy, QH đã quyết định đưa Dự án Luật Thi hành án dân sự vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của QH năm 2008 nhằm tạo cơ sở pháp lý thống nhất về thi hành án dân sự.

      Tờ trình Dự án Luật Thi hành án dân sự của Chính phủ nêu rõ 4 vấn đề lớn, còn nhiều ý kiến khác nhau, cần xin ý kiến của UBTVQH là: Ngạch, tiêu chuẩn Chấp hành viên; Bổ sung biện pháp thi hành án; Sử dụng công cụ hỗ trợ trong thi hành án; Thẩm quyền ra quyết định thi hành án.

      Báo cáo thẩm tra Dự án Luật thi hành án dân sự, do Chủ nhiệm UB Tư pháp Lê  Thị Thu Ba trình bày, đã chỉ rõ những nội dung cần điều chỉnh của Dự án và nêu ý kiến chi tiết về 4 vấn đề lớn mà Chính phủ xin ý kiến. Đa số ý kiến UB Tư pháp nhất trí việc quy định Chấp hành viên có 3 ngạch sơ cấp, trung cấp và cao cấp, dựa trên tiêu chuẩn chuyên môn, nghiệp vụ, là hợp lý; Tán thành việc bổ sung các biện pháp đảm bảo thi hành án như trong Dự án Luật: Phong tỏa tài khoản, tạm giữ tài sản, tạm dừng việc chuyển dịch thay đổi hiện trạng về tài sản; Tán thành quy định cho phép Chấp hành viên được trang bị và sử dụng công cụ hỗ trợ trong khi thực hiện nhiệm vụ thi hành án; Đề nghị giữ nguyên thẩm quyền ra quyết định thi hành án như hiện hành chứ không giao thẩm quyền này cho Tòa án như Dự án Luật thi hành án dân sự đề xuất.

      Nhiều Ủy viên UBTVQH nhất trí cần phân ngạch Chấp hành viên sơ cấp, trung cấp và cao cấp như trong Dự án Luật, chứ không nên giữ nguyên như quy định hiện hành. Theo đó, Chấp hành viên có hai ngạch là: Chấp hành viên cấp huyện và Chấp hành viên cấp tỉnh. Sự thay đổi này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho công tác luân chuyển và phát triển cán bộ. Tuy nhiên, về tiêu chuẩn Chấp hành viên vẫn còn nhiều ý kiến khác nhau. UB Tư pháp và một số ý kiến cho rằng: Cần giữ nguyên như quy định hiện hành là phải có trình độ cử nhân luật mới được làm chấp hành viên, nhưng có thể có ngoại lệ đối với các vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn, cho phép Chấp hành viên có thể chỉ tốt nghiệp trung cấp luật. Không đồng tình với quan điểm này, Chủ nhiệm UB VH, GD, TN, TN và NĐ Đào Trọng Thi nhấn mạnh bổ nhiệm Chấp hành viên là dựa trên tiêu chuẩn về trình độ chứ không dựa trên tiêu chí về địa phương. Do vậy, nên quy định những người có trình độ trung cấp luật được làm Chấp hành viên, nhưng chỉ là Chấp hành viên sơ cấp và chỉ phục vụ ở những nơi khó khăn về nhân lực như miền núi, vùng sâu, vùng xa. Còn các địa bàn khác bắt buộc phải là Chấp hành viên trung cấp tức là có trình độ cử nhân luật trở lên. Chủ nhiệm UB Quốc phòng và An ninh Lê Quang Bình cũng cho rằng có thể bổ nhiệm người có trình độ trung cấp luật làm Chấp hành viên vì thực tế có những vụ việc đơn giản mà những chấp hành viên có trình độ trung cấp hoàn toàn có thể giải quyết được, ngoài ra quy định này còn góp phần khắc phục tình trạng thiếu nhân lực trong công tác thi hành án.

      Liên quan đến quy định bổ sung biện pháp bảo đảm thi hành án cho Chấp hành viên, đa số ý kiến UBTVQH tán thành như dự án luật nhưng lưu ý cần chỉ rõ trong luật Chấp hành viên được sử dụng những biện pháp trong trường hợp nào và ở mức độ nào.

      Về việc cho phép Chấp hành viên sử dụng công cụ hỗ trợ trong thi hành án, Chủ nhiệm UB Kinh tế Hà Văn Hiền, Chủ nhiệm UB Quốc phòng và An ninh Lê Quang Bình cho rằng không nên quy định điều này trong luật vì khi cần cưỡng chế đã có lực lượng công an, quy định như trên dễ gây sự lạm dụng và lãng phí. Trong khi đó, Chủ nhiệm UB VH, GD, TN, TN và NĐ Đào Trọng Thi lại đồng tình với cách thể hiện của dự án luật, theo đó trên thực tế Chấp hành viên đã có những thẩm quyền này rồi, luật hóa chỉ để làm cho hành động này không trái pháp luật. Chủ nhiệm Đào Trọng Thi nhấn mạnh, phải đưa những điều đã được kiểm nghiệm trong cuộc sống vào luật chứ luật không thể bất biến.

      Về thẩm quyền ra quyết định thi hành án, Chủ nhiệm Lê Quang Bình, Chủ nhiệm Đào Trọng Thi đồng tình với Tờ trình của Chính phủ, theo đó, giao cho Tòa án ra quyết định thi hành án, Cơ quan thi hành án chỉ là cơ quan thực thi quyết định của Tòa án. Như vậy sẽ tập trung vào một đầu mối, tránh cắt khúc và cũng tránh được tình trạng phối hợp lỏng lẻo giữa các cơ quan như hiện nay. Chủ nhiệm Hà Văn Hiền lại đồng tình với UB Tư pháp, cho rằng không nên chuyển cho Tòa án mà nên giữ nguyên như quy định hiện hành vì một bên ra quyết định, một bên tổ chức thực hiện mới là cắt khúc và như vậy cũng tạo áp lực cho ngành Tòa án vì công việc quá nặng.

      Liên quan đến đề nghị xã hội hóa công tác thi hành án, đa số ý kiến UBTVQH nhất trí chưa nên đặt vấn đề này trong luật vì đây là chủ trương mới, chưa được kiểm nghiệm, đánh giá qua thực tế. Trong trường hợp cần thiết có thể thực hiện thí điểm xã hội hóa công tác thi hành án ở một số địa phương, rồi tiến hành tổng kết đánh giá sau.

      Dự án Luật Thi hành án dân sự dự kiến sẽ được trình QH xem xét, cho ý kiến tại Kỳ họp thứ Ba và xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ Tư.