Bộ Y tế muốn tăng gấp đôi mức đóng bảo hiểm y tế

Trong dự thảo Luật Bảo hiểm y tế mà Bộ trưởng Y tế Nguyễn Quốc Triệu trình bày, người lao động tham gia BHYT bắt buộc sẽ phải đóng tối đa 6% lương hoặc tiền công của họ, như vậy số tiền sẽ cao hơn so với người mua BHYT tự nguyện, chỉ đóng 6% mức lương tối thiểu chung.

Do mức đóng thấp trong khi tiền thanh toán cao, trong năm qua, trung bình mỗi thẻ BHYT bị bội chi 33.000 đồng. Với 36,7 triệu thẻ, số tiền thâm hụt lên đến hơn 1.200 tỷ. Gây hụt quỹ nhiều nhất là nhóm hưu trí mất sức, ưu đãi xã hội và tự nguyên nhân dân. 

Theo bà Trương Thị Mai, Chủ nhiệm Ủy ban Các vấn đề xã hội, quy định này gây bất bình đẳng, có thể dẫn đến tâm lý tiêu cực cho người lao động hưởng lương: "Thời gian qua, thâm hụt quỹ chủ yếu do BHYT tự nguyện và người nghèo vì mức đóng thấp. Tại sao không khắc phục bằng cách tăng phí ở khu vực này mà lại tăng ở đối tượng bắt buộc? Mức đóng tăng, liệu chất lượng dịch cụ có cải thiện không?". Ông Nguyễn Thanh Hòa, Thứ trưởng Bộ Lao động thương binh xã hội, cũng cho rằng nên cân nhắc về mức đóng với cùng lý do trên.

Một số ý kiến cho rằng thay vì quy định mức đóng tối đa 6% lương, nên xác định cụ thể đối tượng nào đóng mấy phần trăm. Tuy nhiên, theo Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Kiên, chỉ nên đưa ra một mức tương đối, có trần tối đa để trong quá trình thực hiện, tùy theo tình hình quỹ BHYT mạnh hay yếu, Chính phủ có thể linh hoạt điều chỉnh.

Mức phí tăng mạnh trong khi số người được nhà nước hỗ trợ tiền mua thẻ lại nhiều thêm. Trong 24 đối tượng tham gia BHYT bắt buộc, theo dự thảo Luật Bảo hiểm y tế, chỉ có 4 phải tự đóng phí, số còn lại do ngân sách hoặc bảo hiểm xã hội đóng. Nhà nước cũng hỗ trợ tiền mua BHYT tự nguyện cho các hộ cận nghèo. Do đó, rất nhiều đại biểu lo ngại về khả năng "chịu đựng" của ngân sách.

Hiện Việt Nam có hơn 10 triệu người nghèo, gần 10 triệu trẻ dưới 6 tuổi, 6 triệu người già, 12 triệu người dân tộc thiểu số và vài triệu đối tượng chính sách. Tất cả họ đều được nhà nước hỗ trợ mua thẻ BHYT. 

Theo ông Nguyễn Quốc Triệu, dự kiến năm 2012, ngân sách sẽ phải chi 35.000 tỷ đồng hỗ trợ mua thẻ BHYT. Năm 2009, con số này là 20.000 tỷ đồng.

 "Tôi thấy nhóm đối tượng mua BHYT do nhà nước trả tiền hơi nhiều, nếu mức đóng là 6% lương thì ngân sách có quá tải không? Lấy ví dụ nhóm cựu chiến binh đã rất đông, trong đó nhiều người chỉ là bộ đội hết nghĩa vụ. Cả với người về hưu nữa, nên chăng để họ tự đóng 1/3 thay vì ngân sách chịu cả như dự thảo?" - Ông Phùng Quốc Hiển, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính ngân sách, nói.

Cũng nỗi lo, ông Trần Thế Vượng, Trưởng ban Dân nguyện, cho rằng ban soạn thảo luật cần tính rõ với số người được hỗ trợ đó, mỗi năm nhà nước cần chi bao nhiêu tiền mua thẻ để đánh giá tính khả thi.

Trong số những người tham gia BHYT bắt buộc có cả học sinh sinh viên. Theo ông Vượng, nhiều học sinh sinh viên là con em nông dân. "Nếu một nhà nông nuôi 2 con học đại học ở thành phố thì dễ phải bán hết lúa để đóng học phí, tiền trọ, tiền ăn... Nay lại thêm khoản bắt buộc này nữa, dự tính khoảng 600-700 nghìn đồng/năm, liệu có đóng nổi không?".

Trưởng ban Dân nguyện lo rằng, với việc nhiều người không có khả năng đóng phí, hình thức "bắt buộc" sẽ khó thực hiện, bởi với người làm công ăn lương thì có thể trừ luôn vào lương, còn các đối tượng khác không biết làm thế nào.

Vấn đề cùng chi trả phí khám chữa bệnh BHYT cũng được nhiều đại biểu quan tâm trong buổi họp Thường vụ Quốc hội chiều nay. Theo dự thảo, trẻ dưới 6 tuổi, người có công với cách mạng, một số sĩ quan, hạ sĩ quan sẽ hoàn toàn không mất tiền khi khám chữa bệnh. Người nghèo, người hưởng lương hưu, hưởng trợ cấp mất sức lao động hay trợ cấp bảo trợ xã hội hằng tháng sẽ phải trả 5% viện phí; số còn lại phải chi 20%. Bộ trưởng Y tế Nguyễn Quốc Triệu cho biết, mục đích của quy định này là tránh lạm dụng dịch vụ.

"Tôi không tán thành cùng chi trả nếu như lý do là chống tiêu cực, lạm dụng. Nếu vậy thì thật bất công và oan uổng khi quy định người này phải chi nhiều, người kia chi ít. Để lạm dụng được cần có cả sự tham gia của bác sĩ, nếu chỉ bắt bệnh nhân chịu thì có khác gì con hư mắng hàng xóm? Nếu nói rằng lý do là vì nguồn lực còn yếu nên phải nhà nước và nhân dân cùng làm thì dễ chấp nhận hơn" - Ông Nguyễn Văn Thuận, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật, nói.

Tuy nhiên, phần lớn đại biểu tán thành phương án cùng chi trả để góp phần kiểm soát quỹ và tăng thu, giúp bệnh nhân biết mình đã sử dụng bao nhiêu kinh phí và tự giác giữ gìn sức khỏe. Theo bà Trương Thị Mai, Luật nên quy định rõ mức phí tối thiểu mỗi lần phải cùng thanh toán.

Đây là lần đầu tiên, dự thảo Luật Bảo hiểm Y tế được trình trước Thường vụ Quốc hội. Dự kiến văn bản này sẽ được hoàn thiện thêm để đưa trình Quốc hội vào tháng 4 tới.

Do mức thu nhập của phần lớn người dân còn thấp, dự thảo Luật Bảo hiểm y tế chưa quy định BHYT toàn dân. Nhưng theo văn bản này, sau 2 năm nữa, học sinh sinh viên cũng phải mua BHYT bắt buộc; 1 năm sau đó, tức 2011, thân nhân người lao động phải mua thẻ. Và đến 2012, đối tượng mua BHYT bắt buộc sẽ có thêm xã viên các hợp tác xã dịch vụ, người sử dụng lao động...

Với quy định trên, đến năm 2010, diện bao phủ BHYT ở Việt Nam sẽ là 60-65% dân số. Tỷ lệ này sẽ là 80-85% vào năm 2015 (con số hiện tại là 42%). Theo một số đại biểu, lộ trình này quá ngắn với điều kiện kinh tế xã hội của nước ta, vì vậy nên cân nhắc tính khả thi.