Sửa đổi Luật Đất đai: An ninh lương thực là số một

(VOV)_ Tại Hội nghị do Bộ Tài nguyên và Môi trường tổ chức trong 2 ngày 5-6/5 tại TP HCM và hôm nay (7/5) tại Miền Trung, nhiều nội dung quan trọng trong Luật Đất đai 2003 đã được đưa ra để các Sở, ban, ngành các địa phương góp ý sửa đổi.

Bài học từ đất nước Philippines cho thấy, để đổi lấy các khu công nghiệp, nước này đã mất rất nhiều cánh đồng lúa phì nhiêu khiến hiện nay, mỗi năm Philippines phải nhập 1,5 triệu tấn lương thực. Hiện, mỗi người dân Philippines chỉ được mua 3 kg gạo với giá ưu đãi. Chính phủ nước này đang tìm mọi cách khắc phục hậu quả đó, trước mắt, đầu tư 960 triệu USD thực hiện một chương trình tổng thể mang tên “những cánh đồng” để vực dậy nền nông nghiệp.

Gần chục năm qua, Việt Nam cũng đã mất rất nhiều đất cho công nghiệp, dịch vụ, du lịch... và nếu không có điều chỉnh kịp thời, thì chúng ta cũng dễ dàng đi theo vết xe đổ của Philippines. Bộ trưởng Phạm Khôi Nguyên cho biết: “Trên thực tế, tại nhiều văn bản luật đã đề cập đến các thông số như: 3,7 triệu ha đất trồng lúa; 4,1 triệu ha đất dành cho an toàn lương thực. Tuy nhiên, ranh giới giữa các vùng đất này là không rõ ràng. Tại khắp các địa phương, không một ai trả lời được đâu là ranh giới đỏ”.

Đó là thực trạng tại hầu hết địa phương trên cả nước. Sự lãng phí đất nông nghiệp còn thể hiện rất rõ ở khâu quy hoạch. Ví dụ, hai tỉnh liền kề đều mở khu công nghiệp trên đất lúa, thu hút các dự án có công nghệ giống nhau nên khả năng lấp đầy là khó khăn, gây lãng phí, trong khi các địa phương khác còn rất nhiều đất đồi, đất bạc màu bỏ không. Rồi có nơi, do nôn nóng chuyển dịch cơ cấu kinh tế, đã dùng đất “bờ xôi ruộng mật” để triển khai các dự án công nghiệp, dịch vụ, du lịch mà hiệu quả mang lại không tương xứng. Theo thống kê của Bộ TN&MT, từ 2001-2005, tổng diện tích đất nông nghiệp đã bị thu hồi chuyển sang đất phi nông nghiệp lên tới trên 360.000 ha, bình quân mỗi năm là trên 70.000 ha. Theo ước tính, cứ 1 ha đất nông nghiệp bị thu hồi kéo theo 10 lao động nông dân thất nghiệp.

Bộ trưởng Bộ TN&MT Phạm Khôi Nguyên nhấn mạnh: “Lần sửa đổi này sẽ đề cập mạnh mẽ việc lập quy hoạch đất trồng lúa, đảm bảo an ninh lương thực cho quốc gia. Vấn đề an ninh lương thực phải được đặt lên hàng đầu.” Có như vậy thì đến năm 2030, khi dân số tăng lên 150 triệu người cũng vẫn cung ứng đủ lương thực cả về lâu dài, trong nhiều điều kiện khó khăn, chứ không chỉ trong một giai đoạn 15-20 năm.

 “Trong điều kiện khó khăn” chính là bối cảnh khi biến đổi khí hậu xảy ra, Việt Nam sẽ là 1 trong 5 nước trên thế giới chịu thiệt hại nặng nề nhất. Biến đổi khí hậu sẽ tác động đầu tiên và nặng nề nhất tới nông nghiệp. Với kịch bản nước biển dâng 1 m, đồng bằng sông Hồng sẽ bị mất 5.000 km2 đất; đồng bằng sông Cửu Long sẽ bị ngập 15.000 đến 20.000 km2; ước tính tổng sản lượng lương thực cả nước sẽ giảm khoảng 5 triệu tấn.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Phạm Khôi Nguyên cũng thẳng thắn nhận định, lập quy hoạch đáp ứng được hết các yêu cầu về an ninh lương thực, về an sinh xã hội, về phát triển kinh tế... là hết sức khó. Đơn cử như 2 vùng  đồng bằng sông Hồng và đồng bằng sông Cửu Long, phần lớn là đất nông nghiệp cho năng suất cao, nếu không tính toán và không dành ra một tỷ lệ đất cụ thể để phát triển công nghiệp thì các địa phương này sẽ gặp nhiều khó khăn (do suất đầu tư sẽ eo hẹp, trong khi lợi nhuận từ sản xuất nông nghiệp lại không lớn). Cùng với đó, dự báo, từ nay đến năm 2025, nước ta có thể phải lấy 10 - 15% diện tích đất nông nghiệp và các loại đất khác để phục vụ phát triển công nghiệp. “Cần xây dựng “quy hoạch cứng”, mang tính bất di bất dịch, chỉ có Quốc hội mới có quyền thay đổi quy hoạch này” Bộ trưởng Phạm Khôi Nguyên đề xuất.

Việc giữ đất trồng lúa không những tạo công ăn việc làm bền vững cho người nông dân, mà hơn thế nữa còn giữ được sự ổn định về an ninh lương thực cho quốc gia../.