Các chức danh tư pháp của ta vừa thiếu, vừa yếu!

** Thưa ông, trong tình hình xét xử hiện nay, vai trò của luật sư đã được đánh giá như thế nào?

Mới đây, Quốc hội đã thông qua Luật luật sư và vai trò của luật sư rất quan trọng trong việc đảm bảo tranh tụng tại phiên toà, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, quyền lợi của Nhà nước. Tuy nhiên, luật sư ngoài việc bảo vệ quyền và lợi ích cho thân chủ thì phải bảo vệ pháp chế XHCN. Trong hoạt động của mình có chức năng giải thích pháp luật, để mọi người hiểu pháp lụât hơn. Bào chữa đúng luật đảm bảo được việc bị can, bị cáo thấy được lỗi lầm và không chỉ vì theo đuổi quyền lợi của thân chủ mà làm ảnh hưởng tới pháp luật.

** Tuy nhiên, trong thực tế, có nhiều vụ án, những luận cứ mà luật sư đưa ra đôi khi không được tôn trọng. Trường hợp như ở Bắc Giang là một ví dụ. Theo ông, nên khắc phục vấn đề này như thế nào?

Về nguyên tắc, trong quá trình tranh tụng tại phiên toà, mọi diễn biến tại phiên toà đều phải được HĐXX nghiên cứu cụ thể. Toà xét xử phải có sự đánh giá chứng cứ tổng hợp, chứng cứ trong hồ sơ, kết quả tranh luận tại phiên toà, từ đó mới đưa ra phán quyết. Vì thế, không phải tất cả các ý kiến của luật sư đưa ra đều được chấp nhận mà phải xem xét đúng hay sai. Khi đưa ra phán quyết thì Chủ toạ phiên toà và HĐXX phải chịu trách nhiệm với phán quyết của mình. Còn nếu luật sư thấy những luận cứ của mình đưa ra chính đáng, có căn cứ, nhưng không được chấp nhận thì có quyền để cho các bị can, bị cáo kháng cáo để giải quyết tiếp trong trình tự xét xử khác.

** Để hoạt động tư pháp có hiệu quả, có ý kiến cho rằng, chúng ta nên thành lập các toà án khu vực hoặc vùng. ý kiến của ông thì sao?

Trong chương trình cải cách tư pháp, việc xây dựng toà án khu vực, theo quan điểm của tôi, tôi cũng tán thành. Hiện nay, nếu chúng ta xây dựng toà án khu vực sẽ phục vụ tốt hơn cho hoạt động xét xử. ở một số nước khác, thậm chí người của tỉnh này đến làm thẩm phán ở tỉnh khác để đảm bảo tính khách quan. Chúng ta không nhất thiết phải làm như vậy, nhưng phải có cơ cấu của các cấp toà án làm sao để đảm bảo tính khách quan, thì một trong những nguyên nhân là thành lập toà án khu vực.

** Theo ông, để nâng cao chất lượng công tác xét xử, chúng ta cần chú trọng vấn đề gì?

Qua nhiều năm, báo cáo của ngành tư pháp cho thấy các chức danh tư pháp của chúng ta vừa yếu, vừa thiếu. Để đảm bảo điều này là cả một quá trình dài. Vấn đề đặt ra là các cơ quan tư pháp cũng cần phải có chiến lược xây dựng đội ngũ kế cận và bồi dưỡng đội ngũ này. Hiện nay, học viện tư pháp cũng đào tạo các chức danh như thẩm phán, kiểm sát viên, luật sư... Như vậy, từ yêu cầu thực tế cho thấy, các cơ quan tư pháp cần có kế hoạch bồi dưỡng cho đội ngũ thẩm phán. Hiện nay, số lượng tốt nghiệp nhiều, kinh qua 5 năm trong ngành toà án để bổ nhiệm thẩm phán cấp huyện, kiểm sát viên cấp huyện, nếu chúng ta có kế hoạch cụ thể, thì giải quyết số lượng cán bộ là không khó khăn.

** Thưa ông, liệu việc thành lập các toà án khu vực có góp phần giải quyết tình trạng thiếu thẩm phán của chúng ta hiện nay?

Theo tôi, nguyên nhân này cũng không phải lớn lắm. Vì khi chúng ta thành lập toà án mới thì yêu cầu về biên chế tăng lên. Nhưng chúng ta phải tính toán vì không thể nhập 3, 4 huyện lại thành một khu vực vì còn phụ thuộc vào điều kiện địa lý, phạm vi hành chính. Nguyên nhân chính là cần có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng những người đủ tiêu chuẩn, có phẩm chất đạo đức để bổ nhiệm làm các chức danh tư pháp. Tới nay, tôi có 19 năm công tác trong ngành toà án, gần 8 năm làm thẩm phán TANDTC, tham gia xét xử nhiều vụ án. Tại Quốc hội khoá này, tôi được làm đại biểu chuyên trách, uỷ viên của Uỷ ban pháp luật, với những kinh nghiệm trong thực tiễn, kết hợp với hoạt động của QH thì tôi thấy cần nghiên cứu để đưa ra các chính sách cho phù hợp trong quá trình xây dựng luật như Luật Dân sự, Tố tụng hình sự, Pháp lệnh giải quyết các vụ án hành chính và một số văn bản pháp luật khác có liên quan. Trong quá trình cũng cần có sự chuyển hoá trong luật để phù hợp với cuộc sống và đáp ứng pháp luật đi vào cuộc sống.