Tại phiên họp thứ 25, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ cho ý kiến về dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi). Nội dung này cũng là một trong những chủ đề nhận được sự quan tâm rộng rãi của những người lao động trên toàn quốc. Tại Diễn đàn Người lao động tổ chức vào ngày 27/7 vừa qua, Chủ tịch Công đoàn cơ sở công ty may Minh Anh, tỉnh Nghệ An Lê Thị Hà bày tỏ bức xúc trước tình trạng nợ bảo hiểm xã hội của nhiều doanh nghiệp khiến cho hàng trăm nghìn người lao động lao đao, có gia đình lâm vào cảnh khốn cùng.
Qua chia sẻ của đồng nghiệp ở nhiều doanh nghiệp cả nước khi phải chứng kiến cảnh rất nhiều nữ công nhân sinh nở không được hưởng tiền thai sản, có bạn công nhân con đã 8 tuổi mẹ vẫn không được hưởng chế độ gì; nhiều người lao động thất nghiệp lâm vào cảnh ốm đau, chết mà không có được trợ cấp thất nghiệp; có người nghỉ hưu 7-8 năm mà vẫn chưa được cầm sổ hưu…Đó cũng là lý do mà nhiều người mất niềm tin, muốn rút bảo hiểm xã hội một lần để còn lo cho cuộc sống trước mắt. Nếu cứ để như thế này là nợ và có lỗi với người lao động, do đó, Chủ tịch Công đoàn cơ sở công ty may Minh Anh, tỉnh Nghệ An Lê Thị Hà mong Quốc hội và các cơ quan sớm giải quyết vấn đề này.
Chủ tịch CĐCS Công ty May Minh Anh, tỉnh Nghệ An Lê Thị Hà
Công nhân Lương Thị Tho, Xí nghiệp Quản lý và Xử lý chất thải Đình Vũ, TP.Hải Phòng bày lo lắng, bức xúc của công nhân, người lao động trước tình trạng doanh nghiệp trốn đóng, chậm đóng, chiếm dụng tiền đóng bảo hiểm xã hội của người lao động. Do đó, đề nghị Quốc hội khi sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội cần có các quy định định rõ vai trò, quyền và trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước, cơ quan thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội để hạn chế tình trạng trốn đóng, chậm đóng bảo hiểm xã hội gia tăng. Pháp luật cần có cơ chế phòng ngừa và giải quyết quyền lợi của người lao động khi doanh nghiệp bị phá sản, chủ doanh nghiệp bỏ trốn; có cơ chế tín dụng ưu đãi hỗ trợ người lao động khi gặp khó khăn để người lao động không phải chọn rút bảo hiểm xã hội một lần.
Công nhân Lương Thị Tho, Xí nghiệp Quản lý và Xử lý chất thải Đình Vũ, TP Hải Phòng
Đối với việc Công đoàn khởi kiện bảo hiểm xã hội, đến nay vẫn bế tắc, mặc dù Công đoàn hết sức cố gắng, nhưng do mâu thuẫn, chồng chéo giữa các văn bản pháp luật. Đề nghị Quốc hội sửa đổi đồng bộ các quy định của pháp luật có liên quan như Bộ luật Tố tụng dân sự, Bộ luật Lao động, Luật Bảo hiểm xã hội, Luật Công đoàn.
Thông tin thêm về nợ, chậm đóng bảo hiểm xã hội, Tổng Giám đốc Bảo hiểm xã hội Việt Nam Nguyễn Thế Mạnh cho biết, nếu như năm 2016, tỷ lệ nợ chậm đóng chiếm đến 6% tổng thu, đến 2022 tỷ lệ này giảm xuống còn 2,91%. Điều này thể hiện sự quyết liệt của các ngành, các cấp, sự chỉ đạo của Quốc hội, Chính phủ, sự phối hợp của Bảo hiểm xã hội Việt Nam, Tổng Liên đoàn Lao động và các cơ quan của công đoàn.
Chia sẻ với người lao động và bày tỏ trăn trở trước tình trạng nợ đọng, chậm đóng, trốn đóng bảo hiểm xã hội, Tổng Giám đốc Bảo hiểm xã hội Việt Nam Nguyễn Thế Mạnh cho biết đã đưa ra các giải pháp cụ thể như thường xuyên bám sát nắm chắc tình hình của doanh nghiệp. Trên cơ sở dữ liệu sẵn có của ngành bảo hiệm xã hội Việt Nam, phân tích rủi ro, nhận diện doanh nghiệp có khả năng chậm đóng, trốn đóng bảo hiểm xã hội. Năm 2021, Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã xây dựng ứng dụng VssID-bảo hiểm xã hội số. Đến nay, trong ứng dụng này đã thông báo tình hình chậm đóng bảo hiểm xã hội từ 1 tháng trở lên của tất cả doanh nghiệp, người lao động có thể theo dõi. Trên cơ sở đó, cùng với tổ chức công đoàn, Bảo hiểm xã hội Việt Nam đôn đốc doanh nghiệp đóng bảo hiểm cho người lao động.
Tổng Giám đốc Bảo hiểm xã hội Việt Nam Nguyễn Thế Mạnh phát biểu
Bảo hiểm xã hội Việt Nam cũng đã thành lập Ban chỉ đạo thực hiện chính sách và thu hồi nợ bảo hiểm xã hội của 63 tỉnh/thành, cơ bản là Chủ tịch UBND tỉnh làm Trưởng Ban chỉ đạo và sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị để thu hồi nợ bảo hiểm xã hội. Bảo hiểm xã hội Việt Nam Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra. Tính riêng năm 2022, cơ quan bảo hiểm đã thanh tra, kiểm tra 36.000 cuộc, thu hồi được 3.200 tỉ đồng cho người lao động; tỉ lệ thu hồi trước và sau thanh tra là 93%.
Ngoài ra, Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã sử dụng các biện pháp như công khai nợ, chuyển hồ sơ và phối hợp với cơ quan công an để xem xét khởi tố theo quy định. Theo Tổng Giám đốc Bảo hiểm xã hội Việt Nam Nguyễn Thế Mạnh, điều căn cơ là sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội cần đưa vào các biện pháp mạnh để doanh nghiệp chấp hành nghiêm chỉnh như cưỡng chế hoá đơn, cấm xuất cảnh…
Liên quan đến công tác bảo hiểm thất nghiệp, Tổng Giám đốc Bảo hiểm xã hội Việt Nam Nguyễn Thế Mạnh cho biết, từ 2019-2015, tỉ lệ đóng bảo hiểm thất nghiệp là 3% trong đó mức đóng của người lao động, doanh nghiệp và ngân sách Nhà nước đều lần lượt là 1%. Qua quá trình triển khai thực hiện ngành bảo hiểm thấy rằng điều kiện để chi bảo hiểm thất nghiệp còn khắt khe. Tới đây, khi sửa đổi luật, cần “nới” điều kiện và quyền lợi khác để đảm bảo chi từ Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động. Đợt dịch COVID-19, Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp đã chi 41 nghìn tỉ đồng trong đó có trên 32 nghìn tỉ đồng cho hơn 14 triệu người lao động trong điều kiện hết sức khó khăn.