Góc nhìn: Xây dựng các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật phải vừa nâng cao khả năng quản lý và tạo động lực cho doanh nghiệp đổi mới sáng tạo
Sửa đổi Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật phải phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế
Việt Nam đang tích cực tham gia vào các Hiệp định thương mại tự do (FTA) và các tổ chức kinh tế quốc tế. Việc áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế là một điều tất yếu để hàng hóa Việt Nam có thể tiếp cận các thị trường lớn trên thế giới, đồng thời giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí, nâng cao chất lượng sản phẩm, đáp ứng được các yêu cầu của thị trường quốc tế.
Ngoài ra, việc áp dụng các tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật nước ngoài có sẵn cũng sẽ tránh việc xây dựng quá nhiều tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật không cần thiết, gây lãng phí cũng là yếu tố quan trọng để giúp các doanh nghiệp đáp ứng được các tiêu chuẩn hàng hóa ở nhiều nước trên thế giới. Đây là một trong những nội dung quan trọng được đại diện các doanh nghiệp, chuyên gia, đại biểu Quốc hội đóng góp ý kiến vào dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật.
Bà Đào Thị Thu Huyền- Phó Giám đốc Bộ phận Đối ngoại và Trách nhiệm xã hội Công ty TNHH Canon Việt Nam
Bà Đào Thị Thu Huyền- Phó Giám đốc Bộ phận Đối ngoại và Trách nhiệm xã hội Công ty TNHH Canon Việt Nam cho biết, theo thông lệ quốc tế, các quốc gia đều đã có quy định pháp luật để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng tại quốc gia mình. Ở Việt Nam có Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa; Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Ở Mỹ có Luật An ninh y tế, Luật sửa đổi về an toàn thực phẩm… Tất cả các luật này được đưa ra nhằm góp phần ngăn chặn hàng hóa kém chất lượng xâm nhập và lưu thông trên thị trường trong nước. Vì vậy, đối với hàng xuất khẩu, doanh nghiệp xuất khẩu đều phải tuân thủ theo quy định chất lượng của nước nhập khẩu.
Theo bà Đào Thị Thu Huyền, việc áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế vào sản phẩm xuất khẩu không những đảm bảo tiêu chuẩn của nước nhập khẩu mà chất lượng kỹ thuật còn được nâng cao hơn so với một số tiêu chuẩn trong nước. Do vậy, Việt Nam có thể nghiên cứu áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế đưa ra để có sự điều chỉnh trong việc áp dụng các tiêu chí đối với xuất khẩu hàng hóa, sản phẩm sang các nước khác.
Tạo điều kiện cho các chuyên gia, doanh nghiệp FDI vào xây dựng các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật
Để xây dựng các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật cho hàng hóa Việt Nam phù hợp với tiêu chuẩn của nhiều nước trên thế giới đưa ra, chúng ta cần có sự kêu gọi các chuyên gia quốc tế, đại diện các doanh nghiệp, hiệp hội FDI vào việc xây dựng các tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật.
Đóng góp ý kiến vào nội dung trên, ông Nguyễn Hồng Uy- Trưởng nhóm Kỹ thuật Tiểu ban Thực phẩm và Dinh dưỡng của Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (Eurocham) cho rằng: Trong Điều 7 của Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật hiện hành quy định: “Khuyến khích tổ chức, cá nhân nước ngoài... tham gia xây dựng tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật”. Như vậy, có thể thấy quy định tại Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật hiện nay cũng đã khá tương đồng với các yêu cầu của các FTA thế hệ mới. Tuy nhiên, trong thực tế rất ít tổ chức, cá nhân nước ngoài được tham gia xây dựng tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật. Vì vậy, nên có biện pháp làm rõ hơn trong Luật hoặc các văn bản hướng dẫn thi hành Luật để đảm bảo việc thực hiện phù hợp với các cam kết FTA.
Ông Nguyễn Hồng Uy- Trưởng nhóm Kỹ thuật Tiểu ban Thực phẩm và Dinh dưỡng của Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (Eurocham)
Ông Nguyễn Hồng Uy phân tích, một thực tế bất cập là hiện nay là các doanh nghiệp FDI đang đóng góp 70% kim ngạch xuất khẩu, hơn 50% sản lượng công nghiệp chế biến chế tạo. Các doanh nghiệp FDI có rất nhiều chuyên gia giỏi và sẵn sàng tham gia xây dựng tiêu chuẩn, quy chuẩn quốc gia. Tuy nhiên, ngoại trừ Ban Kỹ thuật tiêu chuẩn quốc gia của Bộ Khoa học Công nghệ có một số thành viên là chuyên gia từ các doanh nghiệp FDI hoặc hiệp hội các doanh nghiệp FDI, còn Ban biên soạn các tiêu chuẩn, quy chuẩn của Bộ Y tế, Bộ Nông nghiệp & Phát triển nông thôn và nhiều Bộ khác không có chuyên gia từ các doanh nghiệp, hiệp hội doanh nghiệp FDI.
Với những bất cập trên, ông Nguyễn Hồng Uy đề xuất Bộ Khoa học và Công nghệ cần tăng cường việc mời các chuyên gia từ khối FDI vào Ban kỹ thuật Tiêu chuẩn quốc gia, để hỗ trợ Bộ không chỉ trong việc xây dựng tiêu chuẩn Việt Nam, mà cả thẩm định tiêu chuẩn Việt Nam của các Bộ khác chuyển đến. Lý tưởng nhất là mỗi Ban kỹ thuật có ít nhất 1 chuyên gia từ khối FDI bên cạnh chuyên gia từ khối doanh nghiệp trong nước và đại diện cơ quan quản lý cùng các nhà khoa học.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh
Nhấn mạnh tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật có ý nghĩa rất quan trọng trong việc chuyển đổi mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế phục vụ cho nâng cao chất lượng sản phẩm hàng hóa, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh, ĐBQH tỉnh Quảng Ninh cho rằng, việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật phải góp phần nâng cao sức cạnh tranh, tham gia vào hội nhập kinh tế, tham gia vào các Hiệp định FTA.
Tuy nhiên, hiện nay, nhiều doanh nghiệp có phản ánh là một số tiêu chuẩn chuẩn kỹ thuật Việt Nam vẫn còn có những quy định thiếu thống nhất dẫn đến việc triển khai còn vướng mắc nhất định. Do đó, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh đề nghị Ban soạn thảo dự án Luật cần tiếp tục nghiên cứu, xem xét bất cập này để có những sửa đổi kịp thời. Ngoài ra, khi việc xây dựng các tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật của Việt Nam cũng phải phù hợp và dựa theo tiêu chuẩn quốc tế, tránh việc xây dựng tốn kém về kinh phí và không thể áp dụng hiệu quả. Vì nhiều hàng hóa của Việt Nam xuất khẩu sang các nước khác cũng phải tuân theo quy chuẩn, quy định của nước đó đề ra.
Tại Điều 32 có đề cập về việc cho các tổ chức, doanh nghiệp được tham gia vào quá trình xây dựng các tiêu chuẩn, quy chuẩn. Bởi vì đây là những đối tượng chịu tác động trực tiếp của những tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật. Tuy nhiên, cần quy định rõ hơn tại Điều 27 về hình thức, quy trình, thủ tục, trách nhiệm của doanh nghiệp, tổ chức khi tham gia vào xây dựng, soạn thảo các tiêu chuẩn quy chuẩn kỹ thuật để đảm bảo hàng hóa có thể đưa ra thị trường trong nước và xuất khẩu sang các nước khác.
Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật sẽ được trình Quốc hội xem xét, thảo luận tại Kỳ họp thứ 8 tới. Với những ý kiến đóng góp như trên, các doanh nghiệp, chuyên gia và đại biểu Quốc hội kỳ vọng việc sửa đổi Luật sẽ góp phần đảm bảo các tiêu chuẩn, kỹ thuật của Việt Nam có thể đảm bảo đáp ứng các tiêu chí của các nước trên thế giới đưa ra. Điều này cũng góp phần vào tăng trưởng kinh tế, xuất nhập khẩu hàng hóa, sản phẩm của Việt Nam sang các nước khác./.