Sửa đổi, bổ sung một số điều Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND cần đảm bảo nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát

07/10/2024 12:05

Sáng 7/10, tiếp tục Chương trình Phiên họp thứ 38, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp

Toàn cảnh Phiên họp

Tham dự Phiên họp có: Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long; Phó Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao Nguyễn Văn Tiến; Phó Tổng Kiểm toán Nhà nước Doãn Anh Thơ; Thứ trưởng Bộ Tư pháp Đặng Hoàng Oanh; đại diện các cơ quan, bộ ngành có liên quan;…

Khắc phục những hạn chế, bất cập; đảm bảo sự đồng bộ, thống nhất trong hệ thống pháp luật

Trình bày Tờ trình dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Y Thanh Hà Niê K'đăm cho biết, dự thảo Luật gồm 03 điều, bám sát vào 05 chính sách đã trình Quốc hội trong hồ sơ đề nghị xây dựng dự án Luật. Theo đó, nội dung cơ bản của dự thảo Luật gồm: Sửa đổi, bổ sung nội dung quy định của 03 khoản tại 03 điều về thẩm quyền giám sát của Quốc hội; trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân chịu sự giám sát; bổ sung vào Điều 3 một nguyên tắc; Bổ sung mới 01 điều quy định về giám sát của HĐND nơi tổ chức chính quyền đô thị;..

Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Y Thanh Hà Niê K'đăm 

Đồng thời, bổ sung mới 09 điều tập trung quy định các tiêu chí để lựa chọn: nhóm vấn đề chất vấn tại kỳ họp Quốc hội; chuyên đề giám sát của Quốc hội, UBTVQH, HĐDT, Uỷ ban của Quốc hội; vấn đề được giải trình tại phiên giải trình của HĐDT, Ủy ban của Quốc hội; Xem xét việc thực hiện nghị quyết của Quốc hội, UBTVQH về chất vấn, giám sát chuyên đề bằng hình thức chất vấn; Việc giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị của công dân.

Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Y Thanh Hà Niê K'đăm cũng nêu rõ các phương án liên quan tới các vấn đề còn ý kiến khác nhau đối với 02 nội dung: Về bổ sung nguyên tắc mới trong dự thảo Luật; Về bổ sung quy định cơ quan có trách nhiệm tham mưu, giúp UBTVQH tổ chức, tiến hành các hoạt động giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân, kiến nghị của cử tri.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng

Thẩm tra dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng nêu rõ, Ủy ban Pháp luật tán thành với sự cần thiết sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân năm 2015. Hồ sơ dự án Luật được chuẩn bị nghiêm túc, công phu, cơ bản bảo đảm đầy đủ các tài liệu theo quy định tại khoản 1 Điều 64 của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Tuy nhiên, Ủy ban Pháp luật cũng cho rằng, một số nội dung dự kiến được sửa đổi, bổ sung nhưng các tài liệu kèm theo chưa phân tích, lý giải thuyết phục.

Về phạm vi sửa đổi, bổ sung, đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo cần bám sát quan điểm chỉ đạo xây dựng Luật để rà soát các nội dung dự kiến sửa đổi, nhất là các quy định được luật hóa từ các nghị quyết có liên quan của UBTVQH; đồng thời, đề nghị nghiên cứu, cân nhắc để sửa đổi, bổ sung thêm các nội dung có vướng mắc, bất cập được phản ánh trong các hội thảo, hội nghị, qua khảo sát, lấy ý kiến của các cơ quan, tổ chức có liên quan, như: làm rõ các khái niệm giám sát của Quốc hội, Hội đồng nhân dân; nghiên cứu bổ sung quy định về ban hành kết luận giám sát chuyên đề của Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội; nghiên cứu, rà soát để quy định hợp lý về hoạt động giám sát của HĐND ở các cấp chính quyền, bảo đảm tính phù hợp, khả thi vì điều kiện thực hiện hoạt động giám sát ở HĐND các cấp trên thực tế là khác nhau; …

Bên cạnh đó, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cũng nêu quan điểm của Ủy ban Pháp luật đối với các vấn đề còn có ý kiến khác nhau và một số nội dung sửa đổi, bổ sung cụ thể. Trong đó, về bổ sung quy định cơ quan có trách nhiệm tham mưu, giúp UBTVQH tổ chức, tiến hành các hoạt động giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân, kiến nghị của cử tri, đa số ý kiến trong Ủy ban không tán thành việc luật hóa quy định này vì đây là nội dung thuộc thẩm quyền của UBTVQH.

Đổi mới, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát

Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn

Phát biểu chỉ đạo tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn ghi nhận, đánh giá cao nỗ lực của Hội đồng Dân tộc – cơ quan chủ trì soạn thảo dự án Luật đã nghiên cứu, chuẩn bị hồ sơ dự án Luật nghiêm túc, công phu.

Nhấn mạnh tầm quan trọng, yêu cầu đổi mới đối với hoạt động giám sát, Chủ tịch Quốc hội đề nghị, giám sát phải có trọng tâm, trọng điểm những vấn đề Đảng đặt ra cho Quốc hội, những vấn đề cử tri và Nhân dân quan tâm. Thông qua giám sát phải chỉ ra được điểm mạnh, vấn đề còn hạn chế; đặc biệt đưa ra kiến nghị/giải pháp khắc phục trong thời gian tới. Đồng thời, quan tâm tới hậu giám sát, đảm bảo các kiến nghị sau giám sát được thực hiện nghiêm túc, hiệu quả.

Chủ tịch Quốc hội lưu ý, cần đảm bảo sự phù hợp của dự thảo Luật với chủ trương, đường lối của Đảng; giám sát của Quốc hội, HĐND không chồng chéo với giám sát, thanh tra, kiểm tra của các cơ quan khác. Hoạt động giám sát của Quốc hội vừa phải bám sát, đáp ứng được nhu cầu xã hội, tâm tư, nguyện vọng mong muốn của Nhân dân, cử tri đồng thời phải gắn với công tác lập pháp.

Ngoài ra, Chủ tịch Quốc hội yêu cầu phải đảm bảo tính hợp hiến, tính thống nhất của dự thảo Luật trong hệ thống pháp luật; nghiên cứu, bổ sung, làm rõ vào các quy định trong dự thảo luật. Theo đó, cần hoàn chỉnh các khái niệm về giám sát tối cao, giám sát chuyên đề, giám sát của Quốc hội, giám sát của Hội đồng nhân dân; đảm bảo ngắn gọn, tập trung, rõ nghĩa, dễ hiểu, dễ làm, dễ thực hiện và dễ giám sát; xác định đầy đủ các nguyên tắc cần thiết trong hoạt động giám sát; rõ tiêu chí chọn nội dung giải trình;…

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định phát biểu tại Phiên họp

Thảo luận tại phiên họp, các đại biểu tán thành với sự cần thiết sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân năm 2015, nhằm kịp thời thể chế hóa chủ trương của Đảng về đổi mới, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát để góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Quốc hội, Hội đồng nhân dân; khắc phục những hạn chế, bất cập trong quy định của Luật hiện hành; đồng thời, bảo đảm sự đồng bộ, thống nhất với các luật, nghị quyết có liên quan mới được Quốc hội ban hành.

Góp ý hoàn thiện dự thảo, các đại biểu tập trung cho ý kiến về phạm vi sửa đổi, bổ sung; về bổ sung nguyên tắc của hoạt động giám sát; về sửa đổi, bổ sung thẩm quyền giám sát của Quốc hội;… Đồng thời, góp ý cụ thể vào về sửa đổi, bổ sung quy định về xem xét báo cáo; tiêu chí lựa chọn nhóm vấn đề chất vấn, chuyên đề giám sát, vấn đề được giải trình trong dự thảo Luật; giải pháp bảo đảm thực hiện kết luận, kiến nghị giám sát;…

Đủ điều kiện trình Quốc hội cho ý kiến lần đầu tại Kỳ họp thứ 8

 Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương kết luận Phiên họp

Kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất về sự cần thiết sửa đổi, bổ sung một số điều Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân. Đồng thời, đánh giá cao Hội đồng dân tộc đã tích cực nghiên cứu, chuẩn bị Hồ sơ  nghiêm túc, công phu, bảo đảm các tài liệu theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật và đủ điều kiện để trình Quốc hội cho ý kiến lần đầu tại Kỳ họp thứ 8.

Đối với một số nội dung cụ thể, Phó Chủ tịch Quốc hội cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhất trí 03 quan điểm xây dựng luật như tại Tờ trình đồng thời nhấn mạnh quan điểm chỉ luật hóa các nội dung thuộc thẩm quyền của Quốc hội và phải thực sự cần thiết, xác đáng, không luật hóa các vấn đề, quy trình, thủ tục, tiêu chí, điều kiện thuộc thẩm quyền của Ủy ban Thường vụ Quốc hội; những nội dung cần linh hoạt để phù hợp với yêu cầu thực tiễn giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định.

Về phạm vi sửa đổi, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo bám sát quan điểm chỉ đạo xây dựng luật, nhất là các quan điểm về đổi mới để rà soát luật hóa các nội dung cho phù hợp; tiếp tục nghiên cứu sửa đổi, bổ sung các nội dung còn vướng mắc, bất cập, những tư tưởng mới,…

Về bổ sung giám sát tại chính quyền đô thị, Ủy ban Thường vụ đề nghị chỉ nên quy định khái quát thẩm quyền giám sát của Hội đồng nhân dân cấp trên đối với chính quyền đô thị cấp dưới không tổ chức Hội đồng nhân dân. Đây là mô hình còn tiếp tục phát triển và sẽ có tổng kết thực hiện, vì vậy để linh hoạt, phù hợp với thực tiễn nên giao thẩm quyền cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định cụ thể.

Liên quan tới quy định bổ sung tiêu chí, lựa chọn nhóm vấn đề chất vấn, giám sát chuyên đề, vấn đề giải trình, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị cần rà soát, nghiên cứu kỹ lưỡng; chỉ quy định những nội dung cơ bản mang tính nguyên tắc và giao Ủy ban Thường vụ theo thẩm quyền để quy định tại các văn bản dưới luật.

Ngoài ra, Phó Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý, tiếp tục rà soát, hoàn thiện quy định về giám sát của Tổ đại biểu Hội đồng nhân dân, về bổ sung nguyên tắc mới, quy định bổ sung trách nhiệm cơ quan tham mưu; bổ sung, sửa đổi quy định xem xét báo cáo Chính phủ, Tòa án nhân dân; bổ sung thẩm quyền của Quốc hội trong xem xét kết quả giám sát;... đảm bảo phù hợp, khả thi.

Phó Chủ tịch Quốc hội yêu cầu, Thường trực Hội đồng Dân tộc khẩn trương rà soát, chỉnh lý hoàn thiện Hồ sơ dự án Luật, xây dựng Tờ trình của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, chỉnh lý dự thảo Luật, gửi xin ý kiến thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội; Ủy ban Pháp luật hoàn thiện Báo cáo Thẩm tra trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV theo quy định của pháp luật.

***Một số hình ảnh tại Phiên họp:

Toàn cảnh Phiên họp

 Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương điều hành Phiên họp

Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu chỉ đạo tại Phiên họp

Các đại biểu tham dự Phiên họp

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định phát biểu tại Phiên họp

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh phát biểu tại Phiên họp

Các đại biểu tham dự Phiên họp

Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Y Thanh Hà Niê K'đăm trình bày Tờ trình tại Phiên họp

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng trình bày Báo cáo thẩm tra dự án Luật

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga góp ý tại Phiên họp

Các đại biểu tham dự Phiên họp

Trưởng ban Dân nguyện Dương Thanh Bình phát biểu tại Phiên họp

Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long phát biểu tại Phiên họp

Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương phát biểu kết luận Phiên họp./.

Lê Anh - Phạm Thắng