TỔNG THUẬT TRỰC TIẾP SÁNG 29/5: QUỐC HỘI THẢO LUẬN VỀ VIỆC HUY ĐỘNG, QUẢN LÝ VÀ SỬ DỤNG CÁC NGUỒN LỰC PHỤC VỤ CÔNG TÁC PHÒNG, CHỐNG DỊCH COVID -19; THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH, PHÁP LUẬT Y TẾ CƠ SỞ, Y TẾ DỰ PHÒNG
ĐBQH Nguyễn Thị Yến Nhi - Đoàn ĐBQH tỉnh Bến Tre
Phát biểu ý kiến tại Kỳ họp thứ 5, ĐBQH Nguyễn Thị Yến Nhi - Đoàn ĐBQH tỉnh Bến Tre bày tỏ thống nhất với các nội dung của Báo cáo của Đoàn giám sát của Quốc hội về việc huy động, quản lý và sử dụng các nguồn lực phục vụ công tác phòng, chống dịch COVID-19; việc thực hiện chính sách, pháp luật về y tế cơ sở, y tế dự phòng.
Từ góc độ tham gia sám sát nội dung này tại địa phương, đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi cho rằng, dịch COVID-19 tạo ra những hoàn cảnh chưa có tiền lệ, nhiều vấn đề phát sinh chưa có quy định, hoặc nếu có sự hướng dẫn cũng chưa được thống nhất, đồng bộ. Do vậy, theo đại biểu, việc giải quyết tại thời điểm hiện tại cũng phải đặt trong bối cảnh này để có hướng xử lý sao cho phù hợp.
Đại biểu lấy ví dụ ở địa phương trong quá trình phòng, chống dịch, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Chính phủ có nhiều văn bản hướng dẫn việc sử dụng nguồn kinh phí vận động, trong đó có cho phép đối với các tỉnh có dịch bệnh phức tạp thì ưu tiên kinh phí vận động cho công tác phòng, chống dịch tại địa phương chỉ ngoại trừ nguồn ủng hộ có ghi rõ mua vaccine và sau đó sẽ nộp số tiền còn lại về cho Quỹ vắc xin phòng, chống dịch COVID- 19 của Trung ương và thực hiện theo tinh thần chỉ đạo của Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.
Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh đã sử dụng nguồn kinh phí vận động này để ưu tiên cho công tác phòng, chống dịch tại địa phương và từng nội dung sử dụng. Phân bổ kinh phí phòng, chống dịch đều có báo cáo xin ý kiến và trình cho Thường trực Tỉnh ủy để phê duyệt.
Tuy nhiên, qua kết luận của Kiểm toán Nhà nước năm vừa rồi, căn cứ theo hướng dẫn của Chính phủ, Kiểm toán cũng đã yêu cầu Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh phải nộp về Quỹ vắc xin phòng, chống dịch COVID -19 Trung ương toàn bộ số tiền theo mức 80% tổng số tiền vận động cho công tác phòng, chống dịch.
Trong khi nguồn kinh phí vận động này của tỉnh đã chi cho công tác phòng, chống dịch hiện chỉ còn ít cũng không thể nộp đủ theo đề nghị của Kiểm toán nhà nước. Đại biểu cho rằng, nhiều tỉnh khác cũng rơi vào tình trạng tương tự, gặp khó khăn trong vấn đề này. Do vậy, đề nghị Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam có tổng hợp tình hình chung của các địa phương để phối hợp cùng với Chính phủ có biện pháp tháo gỡ khó khăn này.
Các đại biểu Quốc hội tại phiên họp
Liên quan đến việc thực hiện chính sách pháp luật về y tế cơ sở, nữ đại biểu cho rằng, mạng lưới y tế cơ sở hiện nay được tổ chức đồng bộ, bao phủ rộng khắp đến tuyến xã, thậm chí các ấp hoạt động. Tuy nhiên hệ thống y tế cơ sở hiện nay chưa thực sự đáp ứng được nhu cầu, đặc biệt là trong đợt dịch COVID-19 vừa qua cho thấy hệ thống y tế cơ sở cũng đã xảy ra tình trạng quá tải.
Nguyên nhân chủ yếu là do thiếu nguồn nhân lực cũng như trang thiết bị, cơ sở vật chất. Hiện nay nhiều trạm y tế thiếu bác sĩ cơ hữu do có sự dịch chuyển đội ngũ bác sĩ sang khu vực y tế tư nhân và các đô thị lớn, cộng với chính sách tinh giản biên chế hiện nay cũng đang áp dụng với ngành y. Thêm vào đó là lượng bác sĩ về hưu, trong khi sinh viên mới ra trường thường không chịu về công tác tại cơ sở. Trong khi đó, điều kiện để lực lượng tại chỗ hiện nay đi học để nâng cao trình độ ngày càng khó khăn và thu hẹp dần…
Với tình trạng trên, đại biểu cho rằng, nếu không sớm có chính sách phù hợp thì khoảng 10 - 15 năm nữa thôi thì các trạm y tế sẽ không có bác sĩ làm việc. Chúng ta đều biết hiện nay chính sách tiền lương, phụ cấp, chế độ đãi ngộ đối với cán bộ y tế chưa tương xứng với thời gian, chi phí học tập, công sức lao động và điều kiện cũng như môi trường làm việc.
Ngoài ra, cơ sở các trang thiết bị, phương tiện làm việc cũng chưa tốt nên không có môi trường thuận lợi để cho các đội ngũ này nâng cao tay nghề cũng như phát triển nghề nghiệp của mình.
Đại biểu ví dụ, với một sinh viên đại học ngành y như hiện nay phải chi trả mức học phí khá cao nhưng khi ra trường đi làm thì nhận được mức lương khoảng trên dưới 5.000.000 đồng/ tháng. Đáng chú ý, tại các trạm y tế, biên chế trực mỗi đêm chỉ một người, trong khi thường những trường hợp vào cấp cứu ban đêm như đánh nhau, tai nạn giao thông rất phức tạp cho các nhân viên y tế, nhất là các nữ nhân viên thường không dám trực một mình, có khi đến ca trực là phải có mẹ, anh, chị , em hoặc chồng cũng phải đi theo, hoặc có khi lại nhờ một đồng nghiệp trực cùng rồi cùng nhau chia chế độ… Trong khi tiền trực mỗi đêm có mức thấp, rất khiêm tốn so với công suất mà đội ngũ này bỏ ra. Đại biểu nhấn mạnh, đây cũng là phản ánh của các trạm y tế, khi đoàn giám sát của tỉnh đến khảo sát, những đơn vị này phản ánh cũng với chế độ chính sách như thế, nên rất khó thu hút cũng như giữ chân người làm việc tại y tế cơ sở.
Bên cạnh đó, việc đào tạo nâng cao trình độ cho đội ngũ nhân lực y tế cơ sở hiện có cũng đang gặp khó khăn. Các y sỹ muốn học tập nâng cao trình độ, đủ chuẩn để khám, chữa bệnh thì phải tham gia thi tuyển sinh đại học cạnh tranh cùng với các học sinh trung học phổ thông, điểm tuyển đầu vào khá cao, hơn nữa với chi phí hiện nay là nhiều so với khả năng tài chính của các nhân viên y tế tuyến cơ sở muốn theo học.
Bên cạnh việc thiếu nguồn lực nhân lực, đại biểu cũng chỉ ra, cơ sở vật chất, trang thiết bị đầu tư cho y tế cơ sở còn thiếu thốn, cũ kỹ, chưa đáp ứng được nhu cầu. Do vậy đại biểu, đề nghị Chính phủ, Bộ Y tế cần nghiên cứu trình cấp có thẩm quyền hoặc ban hành theo thẩm quyền chế độ, chính sách để thu hút, giữ chân đội ngũ cán bộ y tế cơ sở cũng như tạo điều kiện để đội ngũ nhân lực y tế cơ sở hiện nay đang công tác được tham gia đào tạo nâng cao trình độ, cũng như đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị cho y tế cơ sở đáp ứng được nhu cầu./.
