Trong văn bản đề nghị nêu rõ, với trách nhiệm của Đại biểu Quốc hội trong công tác xây dựng pháp luật; thực hiện Điều 32, 33, 34 và 37 của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015, đại biểu đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội bổ sung dự án Luật về dịch vụ công vào Chương trình xây dựng Luật, pháp lệnh năm 2021, điều chỉnh Chương trình xây dựng Luật, pháp lệnh năm 2020.
Đại biểu Quốc hội Trần Thị Quốc Khánh tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XIV
Làm rõ sự cần thiết xây dựng, ban hành Luật về Dịch vụ công, Tờ trình về việc xây dựng dự án Luật về Dịch vụ công của đại biểu Quốc hội Trần Thị Quốc Khánh cho biết, dịch vụ công có vị trí, vai trò quan trọng, không thể thiếu được trong cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Tuy nhiên, hệ thống pháp luật của Việt Nam hiện chưa có Luật về Dịch vụ công, chưa thể chế hóa đầy đủ chủ trương trên đây của Đảng. Điều đó, dẫn đến những khó khăn trong quản lý, điều hành của các cơ quan hành chính ở các cấp, không có sự thống nhất trong quan niệm và đánh giá, thực hiện dịch vụ công trong các tầng lớp cán bộ, nhân dân. Đặc biệt, nó cho thấy “khoảng trống pháp lý” và sự mâu thuẫn, chồng chéo của hệ thống pháp luật về dịch vụ công bộc lộ rõ rệt trong cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam những năm qua.
Đại biểu nhấn mạnh, cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư (4.0) đã và đang là xu hướng tất yếu tác động mạnh mẽ đến quản lý, quản trị công, cung ứng dịch vụ công quốc gia và xuyên quốc gia. Chính phủ đang tiến hành xây dựng Chính phủ điện tử, Cổng dịch vụ công quốc gia, hướng đến Chính phủ số. Vì vậy, xây dựng Luật về dịch vụ công trong tình hình hiện nay, góp phần khắc phục những bất cập và thúc đẩy đổi mới, đồng hành cùng Chính phủ, tạo cơ sở pháp lý vững chắc để Chính phủ quản lý, điều hành nền hành chính quốc gia và cung ứng dịch vụ công hiệu quả hơn, đáp ứng yêu cầu của người dân và doanh nghiệp.
Kinh nghiệm của các nước trên thế giới có nền kinh tế thị trường từ những năm 80 của thế kỷ trước, mục tiêu cải cách được xác định rõ là chuyển phần lớn nhiệm vụ quản lý xã hội của chính phủ sang cho khu vực tư và xã hội hóa dịch vụ công. Nhà nước vẫn giữ vai trò quan trọng nhất trong đảm bảo cung cấp dịch vụ công, nhưng không nhất thiết phải là người trực tiếp cung cấp tất cả các dịch vụ đó. Vai trò của nhà nước quy định rõ trong đẩy mạnh quản lý cung ứng dịch vụ công bằng luật pháp, chính sách (gồm: Anh, Mỹ, Canada, Autralia, New Zealand, Kazaxtan…).
Pháp luật nhiều nước quy định phân loại dịch vụ công thành dịch vụ hành chính công, dịch vụ sự nghiệp công và dịch vụ công ích. Dịch vụ công được toàn xã hội tiến hành (nhất là dịch vụ sự nghiệp công); nhà nước chỉ giữ lại những dịch vụ cần thiết nhất trong dịch vụ hành chính công và một số lĩnh vực dịch vụ công ích (như: Bưu điện, cứu hỏa, cứu hộ, phòng chống thiên tai…).
Ở Việt Nam hiện nay thực hiện cơ chế thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa đòi hỏi có những cơ chế mới, phù hợp với đặc thù Việt Nam. Hệ thống pháp luật về kinh tế, tài chính, đầu tư công, tài sản công, doanh nghiệp ...nhìn chung có nhiều đổi mới. Trong khi đó, hệ thống pháp luật về dịch vụ công chưa được quan tâm nghiên cứu, quy định ở tầm luật một cách đồng bộ, thống nhất, cụ thể, nên việc quản lý, điều hành, cung ứng dịch vụ công còn nhiều khó khăn, hạn chế; chưa có quy định về nguyên tắc phải có sự kết nối, liên thông, chia sẻ dữ liệu trong thực hiện dịch vụ công giữa các cơ quan nhà nước, giữa cơ quan nhà nước và tổ chức, cá nhân trong dịch vụ công trực tuyến, khiến cho nhiều quy định của pháp luật Việt Nam còn bất cập, nhất là vấn đề cung ứng dịch vụ công.
Vì vậy, nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế trong việc hoàn thiện pháp luật, xây dựng dự án Luật về dịch vụ công trong bối cảnh hiện nay góp phần thúc đẩy hội nhập quốc tế của Việt Nam, là vấn đề có ý nghĩa quan trọng và rất cần thiết.
Việc xây dựng Luật về dịch vụ công với mục đích trình Quốc hội xem xét thông qua một văn bản pháp lý có giá trị cao ở tầm luật để cùng với hệ thống pháp luật đã được ban hành thời gian qua nhằm thể chế hóa các Nghị quyết của Đảng, nhất là Nghị quyết số 10-NQ/TW ngày 3/6/2017 về phát triển kinh tế tư nhân; Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; Nghị quyết số 19-NQ/TW ngày 25/10/2017 về tiếp tục đổi mới hệ thống tổ chức, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các tổ chức sự nghiệp công lập; cụ thể hóa các quy định của Hiến pháp năm 2013 về quản lý hành chính nhà nước, bảo đảm quyền con người, quyền công dân; thực hiện xã hội hóa việc cung ứng dịch vụ công trong điều kiện kinh tế thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa; xác định rõ hơn mối quan hệ, trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong thực hiện dịch vụ công; thúc đẩy phát triển kinh tế- xã hội bền vững, bảo đảm quốc phòng- an ninh và hội nhập quốc tế.
Trước đây, đại biểu Trần Thị Quốc Khánh cũng là người đề nghị đưa dự án Luật Hành chính công vào Chương trình xây dựng Luật, pháp lệnh năm 2018 và làm Trưởng Ban soạn thảo dự án Luật Hành chính công. Tại phiên họp thứ 27, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thảo luận, cho ý kiến dựng dự án Luật Hành chính công và đề nghị Quốc hội rút dự án Luật Hành chính công ra khỏi Chương trình xây dựng Luật, pháp lệnh. Cũng tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cũng đã bày tỏ ủng hộ sáng kiến lập pháp của đại biểu Trần Thị Quốc Khánh. Tuy nhiên, khái niệm hành chính công là vấn đề rất rộng, phức tạp, nội dung cụ thể đang được điều chỉnh trong nhiều đạo luật hiện hành. Trong khi đó, tính quy phạm và tính cụ thể của dự thảo chưa đạt yêu cầu, còn chung chung. Do đó, Chủ tịch Quốc hội đề nghị coi đây là công trình nghiên cứu để tham khảo, làm cơ sở khi xây dựng các quy định liên quan hành chính công ở các luật.
Kết luận phiên họp, trên cơ sở các ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu kết luận dừng dự án Luật Hành chính công. Theo Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu, đây là bộ hồ sơ tài liệu rất giá trị, có thể sử dụng để nghiên cứu trong cải cách nền hành chính, xây dựng đạo luật chuyên ngành.
Đại biểu Quốc hội Trần Thị Quốc Khánh làm Trưởng ban soạn thảo dự án Luật Hành chính công trước đây
Trên cơ sở nghiên cứu Báo của Chính phủ, các Bộ, ngành trình Quốc hội; căn cứ tình hình thực tiễn, ý kiến, kiến nghị của các cơ quan, tổ chức và cử tri về những khó khăn, vướng mắc, bất cập trong quản lý và cung ứng dịch vụ công, nhiều trường hợp chưa bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, năm 2019 và 2020, Đại biểu Quốc hội Trần Thị Quốc Khánh tiếp tục nghiên cứu, đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét bổ sung dự án Luật về dịch vụ công vào Chương trình xây dựng Luật, pháp lệnh năm 2021, điều chỉnh Chương trình xây dựng Luật, pháp lệnh năm 2020, từ kỳ họp thứ 9 hoặc thứ 10 Quốc hội khóa XIV./.
