Đại biểu Nguyễn Tuấn Anh - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Phước
Thảo luận tại phiên họp về kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 2021; tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội những tháng đầu năm 2022, đại biểu Nguyễn Tuấn Anh - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Phước bày tỏ đồng tình cao với Báo cáo của Chính phủ và Báo cáo thẩm tra kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2021; tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội những tháng đầu năm 2022.
Về vấn đề cụ thể, đại biểu Nguyễn Tuấn Anh bày tỏ quan tâm tới vấn đề đầu tư công. Theo đó, thời gian qua, đầu tư công luôn tồn tại nghịch lý, đó là có vốn nhưng chậm phân bổ, chậm triển khai và kéo theo chậm giải ngân. Chậm giải ngân vốn đầu tư công đã trở thành căn bệnh nhức nhối không chỉ gây bức xúc mà còn cản trở sự phát triển của đất nước. Nguyên nhân chính dẫn đến việc giải ngân vốn đầu tư công chậm là do các Bộ, ngành, địa phương cố đưa dự án vào kế hoạch đầu tư công. Khi được phân bổ từ Trung ương mới bắt đầu phân bổ cụ thể nên gặp vướng mắc dẫn đến chậm trong phân bổ vốn cho dự án; công tác giải phóng mặt bằng chậm, không lường trước những khó khăn và việc lựa chọn nhà thầu không có đủ năng lực.
Bên cạnh đó, đại biểu Nguyễn Tuấn Anh nhận định, việc lựa chọn nhà thầu lâu nay rất nhạy cảm, dễ phát sinh tiêu cực, thường được cài cắm lợi ích. Không ít nhà thầu khi thực hiện dự án có hiện tượng chây ỳ nhưng xử lý rất khó, thiếu kiên quyết và thiếu các thể chế, chế tài đủ mạnh. Trong báo cáo của Chính phủ đã đề ra nhiệm vụ, giải pháp, đó là triển khai quyết liệt các giải pháp thúc đẩy mạnh mẽ giải ngân vốn đầu tư công, bảo đảm hiệu quả, kiên quyết điều chuyển vốn đầu tư công năm 2022 của các bộ, ngành, cơ quan trung ương, địa phương chậm triển khai cho các đơn vị, dự án khác có khả năng hoàn thành sớm phát huy được hiệu quả. Nhấn mạnh hiện nay có nhiều chiêu thức để chủ đầu tư gây khó khăn cho nhà thầu chân chính nhằm tạo điều kiện cho các nhà thầu quen biết, đại biểu đề nghị phải minh bạch trong lựa chọn nhà thầu để xử lý dứt điểm tình trạng này.
Đại biểu cũng cho rằng, Luật Đấu thầu, Luật Đầu tư công cùng hệ thống pháp luật liên quan vẫn còn những lỗ hổng dẫn đến việc thực thi pháp luật chưa hiệu quả, chưa nghiêm. Do đó cần một cuộc cách mạng trong việc lập các dự án mới trên tinh thần chủ động thực hiện cải cách thủ tục hành chính, rút ngắn các khâu xin ý kiến và chờ thông qua mới triển khai lập dự án mời đấu thầu. Do đó đại biểu kiến nghị, đối với các dự án đầu tư công cần linh hoạt cho phép chỉ định thầu, rút ngắn thời gian, lựa chọn nhà thầu có năng lực, có uy tín theo từng dự án.
Đối với quy định trong Luật Ngân sách nhà nước năm 2015, Quốc hội cần xem xét, sửa hoặc ban hành Nghị quyết để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong việc điều chuyển vốn đầu tư công năm 2002 của các Bộ, ngành, cơ quan trung ương, địa phương chậm triển khai cho các đơn vị, dự án khác có khả năng hoàn thành sớm, phát huy hiệu quả, góp phần thúc đẩy phục hồi nhanh và phát triển bền vững kinh tế xã hội của đất nước.
Bên cạnh những bất cập trong giải ngân vốn đầu tư công, việc lập, giao dự toán thu ngân sách các lĩnh vực phát sinh nhiều bất cập gây áp lực cho từng ngành, từng địa phương. Một trong những lĩnh vực khiến địa phương khó lập dự toán sát với thực tế là thu tiền sử dụng đất. Đại biểu Nguyễn Tuấn Anh cho rằng nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là do tỉnh quy hoạch các đô thị vệ tinh, nâng cấp đơn vị hành chính và dòng vốn đầu tư trong, ngoài nước chảy mạnh, hình thành các khu công nghiệp, cụm công nghiệp, mở ra các tuyến đường mới, góp phần thúc đẩy thị trường bất động sản, tạo cơ hội cho địa phương triển khai đấu giá đất hiệu quả, góp phần bổ sung nguồn thu lớn cho ngân sách địa phương.
Tuy nhiên, tiền sử dụng đất là nguồn thu ở các địa phương được xác định là không bền vững và mang tính thời điểm. Một khi thị trường ổn định, bão hòa, quỹ đất và định mức đất không còn nguồn thu từ sử dụng đất sẽ trở về vị trí thật của nó. Do vậy, đề nghị Chính phủ cần có giải pháp khơi thông các dòng vốn cho sản xuất kinh doanh, quyết liệt hơn nữa trong giải ngân vốn đầu tư công, nhất là các dự án giao thông trọng điểm, kết nối vùng để tạo động lực cho nền kinh tế phát triển bền vững. Đồng thời có đủ chế tài đối với tổ chức, cá nhân thực hiện chậm giải ngân vốn đầu tư công để không còn điệp khúc “biết rồi, khổ lắm, nói mãi”./.
