Theo Phó Chủ tịch nước Đặng Thị Ngọc Thịnh cho biết, việc gia nhập Công ước sẽ góp phần khẳng định và thực hiện đường lối đối ngoại, hội nhập quốc tế của Đảng và Nhà nước, đồng thời tiếp tục khẳng định cam kết chính trị mạnh mẽ của Việt Nam với tư cách là quốc gia thành viên của ILO. Đặc biệt trong bối cảnh nước ta đang hội nhập kinh tế - quốc tế một cách sâu rộng, đã tham gia Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và chuẩn bị tiến tới phê chuẩn Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA), việc gia nhập Công ước số 105 nói riêng và các Công ước cơ bản còn lại của ILO nói chung là hết sức cần thiết trong thời điểm hiện nay.
Bên cạnh đó, việc gia nhập và thực hiện Công ước sẽ góp phần ngăn chặn các nguy cơ cưỡng bức lao động, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động, giúp cho môi trường lao động ổn định, hài hòa, thông qua đó tác động tích cực đến nâng cao năng suất lao động, giúp hàng hóa của Việt Nam có điều kiện thuận lợi hơn trong việc tiếp cận thị trường quốc tế, từ đó giúp cho nền kinh tế phát triển bền vững và bảo đảm công bằng xã hội tốt hơn trong bối cảnh toàn cầu hóa.
Đồng thời, việc gia nhập Công ước cũng sẽ góp phần củng cố và tăng cường cơ sở pháp lý để bảo đảm hoàn toàn xóa bỏ lao động cưỡng bức tại Việt Nam. Công ước số 105 là công ước cùng cặp với Công ước số 29. Tại thời điểm gia nhập Công ước số 29, hệ thống pháp luật Việt Nam còn một số quy định chưa tương thích với yêu cầu của Công ước số 105 nên việc gia nhập Công ước 105 được để lại để xem xét sau. Trong thời gian qua, hệ thống pháp luật Việt Nam đã liên tục được hoàn thiện, bao gồm: bãi bỏ Pháp lệnh Lao động công ích; ban hành Hiến pháp 2013, Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012, Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), Luật Dân quân tự vệ năm 2019, Bộ luật Lao động năm 2019.
Toàn cảnh Phiên họp
Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Đối ngoại nêu rõ, trình tự, thủ tục đề nghị gia nhập Công ước số 105 tuân thủ quy định tại khoản 14 Điều 70, khoản 6 Điều 88 Hiến pháp năm 2013; Điều 18, Điều 78 Luật Tổ chức Quốc hội năm 2014 và Điều 41 Luật Điều ước quốc tế năm 2016. Căn cứ vào các quy định này, cơ quan đề xuất trình Chính phủ để Chính phủ trình Chủ tịch nước về việc gia nhập Công ước số 105 sau khi có ý kiến kiểm tra của Bộ Ngoại giao, ý kiến thẩm định của Bộ Tư pháp và ý kiến của cơ quan, tổ chức liên quan.
Do đó, căn cứ Tờ trình của Chủ tịch nước, Báo cáo thuyết minh của Chính phủ, ý kiến thẩm tra, Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội kiến nghị Quốc hội xem xét, quyết định gia nhập Công ước số 105 của Tổ chức Lao động quốc tế về Xóa bỏ lao động cưỡng bức. Đề nghị Chính phủ chỉ đạo cơ quan chủ trì sớm nghiên cứu và xây dựng bộ chỉ số, hệ thống theo dõi, đánh giá, giám sát tổng thể đối với việc thực thi hệ thống các công ước của ILO mà Việt Nam đã gia nhập; chỉ đạo các bộ, ngành liên quan xây dựng kế hoạch cụ thể triển khai việc thực thi Công ước; xây dựng đề án tuyên truyền, phổ biến nội dung Công ước số 105 tới người lao động, người sử dụng lao động, các cơ quan tổ chức có liên quan, đồng thời, xây dựng cơ chế kiểm tra, giám sát việc thực hiện các quy định của pháp luật trong lĩnh vực lao động có liên quan theo đúng quy định của Công ước số 105.
Thảo luận về nội dung này, các đại biểu bày tỏ sự tán thành cao với Tờ trình, Báo cáo thuyết minh và Báo cáo thẩm tra của các cơ quan chuyên môn về việc phê chuẩn gia nhập Công ước số 105 của Tổ chức Lao động Quốc tế về xóa bỏ lao động cưỡng bức. Các ý kiến của đại biểu nhất trí về sự cần thiết gia nhập Công ước số 105 và cho rằng việc gia nhập Công ước số 105 phù hợp với chủ trương của Đảng và Nhà nước trong hội nhập quốc tế về lao động, xã hội , khẳng định quyết tâm của Việt Nam trong quá trình thực thi các cam kết liên quan đến lao động trong Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương, Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU và thực hiện nghĩa vụ của Việt Nam với trách nhiệm là quốc gia thành viên ILO. Đồng thời, trong thời gian qua hệ thống pháp luật Việt Nam đang từng bước được hoàn thiện góp phần tăng cường và củng cố cơ sở pháp lý để bảo đảm hoàn toàn xóa bỏ lao động cưỡng bức tại Việt Nam.
Phát biểu tại Phiên họp, đại biểu Đỗ Văn Bình- Đoàn ĐBQH Tp. Hải Phòng đề nghị Quốc hội phê chuẩn việc gia nhập Công ước số 105 của Tổ chức Lao động Quốc tế về xóa bỏ lao động cưỡng bức, tuy nhiên để đảm bảo việc thực thi Công ước, đại biểu đề nghị việc tổ chức thực thi cần phải xây dựng kế hoạch với các giải pháp cụ thể, tập trung đào tạo nâng cao năng lực lao động; xây dựng cơ chế kiểm tra giám sát để Công ước được thực hiện một cách hiệu quả nhất.
Đại biểu Quốc hội Lưu Bình Nhưỡng phát biểu
Cho ý kiến tại Phiên họp, đại biểu Quốc hội Lưu Bình Nhưỡng- Đoàn ĐBQH tỉnh Bến Tre nhất trí với sự cần thiết và tính tương thích của pháp luật Việt Nam khi tham gia Công ước này. Việc tham gia Công ước còn khẳng định Việt Nam nghiêm túc thực hiện các cam kết; nâng cao vị thế chính trị của Việt Nam; khẳng định Việt Nam luôn đề cao quyền con người; góp phần hạn chế các xung đột xã hội.
Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng nêu rõ, các đại biểu Quốc hội tán thành sự cần thiết gia nhập Công ước số 105 của Tổ chức Lao động Quốc tế về xóa bỏ lao động cưỡng bức; khẳng định Việt Nam đã có sự chuẩn bị chu đáo, kỹ càng; tiếp tục tôn trọng và đảm bảo các quyền và nghĩa vụ cơ bản của người lao động. Sau Phiên họp, đề nghị các cơ quan chuyên môn tiếp thu ý kiến góp ý của các đại biểu Quốc hội, chuẩn bị Dự thảo Nghị quyết để báo cáo, trước khi Quốc hội biểu quyết thông qua Nghị quyết này./.