TỔNG THUẬT SÁNG 01/11: QUỐC HỘI THẢO LUẬN VỀ DỰ ÁN LUẬT PHÒNG, CHỐNG RỬA TIỀN (SỬA ĐỔI)

TỔNG THUẬT CHIỀU 31/10: QUỐC HỘI TIẾP TỤC THẢO LUẬN VIỆC THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH, PHÁP LUẬT VỀ THỰC HÀNH TIẾT KIỆM, CHỐNG LÃNG PHÍ GIAI ĐOẠN 2016-2021

CHUYÊN ĐỀ: GIÁM SÁT THỰC HÀNH TIẾT KIỆM, CHỐNG LÃNG PHÍ - NHỮNG CON SỐ ''BIẾT NÓI''

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành Phiên họp 

Trước khi tiến hành thảo luận về dự án Luật Phòng, chống rửa tiền (sửa đổi), Quốc hội nghe Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình về dự án Luật Đất đai (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh trình bày Báo cáo thẩm tra dự án Luật Đất đai.

Ngay sau đó, Quốc hội tiến hành thảo luận ở hội trường về dự án Luật Phòng, chống rửa tiền (sửa đổi), đồng thời Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam phát biểu giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội trước khi Phó Chủ tịch Quốc hội điều hành Phiên họp kết luận nội dung thảo luận.

11h25: Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải phát phát biểu kết luận Phiên họp

Phát biểu kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ, trong phiên thảo luận đã có 22 ý kiến phát biểu. Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Nguyễn Thị Hồng đã phát biểu giải trình, làm rõ các vấn đề đại biểu Quốc hội quan tâm.

Qua thảo luận, đa số ý kiến các đại biểu nhất trí về sự cần thiết sửa đổi Luật Phòng, chống rửa tiền để thể chế hóa chủ trương của Đảng, khắc phục hạn chế của luật hiện hành, nâng cao hiệu quả, hiệu lực công tác phòng, chống rửa tiền, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, phòng, chống tài trợ khủng bố, tài trợ phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt, phù hợp với các cam kết quốc tế. 

Phó Chủ tịch Quốc hội cho biết, các đại biểu cũng đề nghị hoàn thiện dự thảo Luật về một số nội dung như: tên gọi, khái niệm, phạm vi, đối tượng điều chỉnh; giải thích từ ngữ; các hành vi bị cấm; đối tượng báo cáo về phòng, chống rửa tiền; nghĩa vụ, trách nhiệm của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam; phân loại thách thức xử lý đối với các kết quả đánh giá rủi ro; tiêu chí phân loại mức độ rủi ro của từng loại khách hàng…

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ, các ý kiến của các đại biểu Quốc hội đã được ghi âm, ghi chép đầy đủ. Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ chỉ đạo cơ quan thẩm tra phối hợp chặt chẽ với cơ quan soạn thảo, các cơ quan liên quan, nghiên cứu các ý kiến phát biểu, tiếp thu, hoàn chỉnh dự án luật, trình Quốc hội xem xét thông qua.

11h11: Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Nguyễn Thị Hồng phát biểu giải trình, làm rõ một số vấn đề ĐBQH nêu.

Thay mặt cơ quan chủ trì soạn thảo, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Nguyễn Thị Hồng cảm ơn các ý kiến của các đại biểu Quốc hội tại phiên thảo luận tổ ngày 24/10 cũng như tại hội trường. Các ý kiến rất xác đáng, tâm huyết, thể hiện sự quan tâm sâu sắc của các vị đại biểu Quốc hội đối với công tác phòng, chống rửa tiền nói chung cũng như việc xây dựng dự thảo Luật Phòng, chống rửa tiền sửa đổi nói riêng.

Theo đó, tại phiên thảo luận ở tổ, có 107 đại biểu Quốc hội có ý kiến với khoảng 200 lượt ý kiến, cơ quan soạn thảo đã có báo cáo giải trình chi tiết gửi đại biểu Quốc hội. 

Báo cáo thêm một số nội dung đại biểu nêu, trong đó đối với các nội dung giao Chính phủ, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước hướng dẫn, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết các quy định này chủ yếu là những nội dung liên quan đến kỹ thuật và những nội dung cần phải điều chỉnh theo từng thời kỳ; hoặc nội dung phát sinh trong thực tiễn, cần phải có những cái cập nhật kịp thời rồi thay đổi thường xuyên.

Tại hồ sơ dự án luật trình Quốc hội, Chính phủ đã trình kèm dự thảo nghị định cũng như dự thảo về quyết định của Thủ tướng Chính phủ và dự thảo thông tư hướng dẫn của Ngân hàng Nhà nước. Nhóm vấn đề thứ hai đại biểu nêu liên quan đến các đối tượng chủ thể báo cáo và tính khả thi trong việc quy định đối với các chủ thể đối tượng báo cáo là các tổ chức tài chính và phi tài chính.

Thống đốc Nguyễn Thị Hồng khẳng định, các đối tượng báo cáo này trong dự thảo luật là những đối tượng được kế thừa từ Luật Phòng, chống rửa tiền năm 2012. Dự thảo Luật Phòng, chống rửa tiền (sửa đổi) bổ sung những đối tượng đang được quy định các văn bản dưới luật.

Về ý kiến của một số đại biểu đề nghị bổ sung trong dự thảo luật này là các công ty cung cấp dịch vụ tài sản ảo hay kinh doanh tài chính tiền tệ trên nền tảng về công nghệ, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, trong quá trình xây dựng, cơ quan soạn thảo đã đưa các hoạt động này vào trong dự thảo luật, nhưng trong quá trình tham vấn ý kiến qua nhiều vòng, các ý kiến cho rằng các hoạt động này chưa được quy định trong các văn bản quy định pháp luật hiện hành vì vậy chưa nên đưa vào dự thảo luật. Chính vì vậy, quy định này sẽ giao Chính phủ bổ sung đối tượng báo cáo sau khi được sự chấp thuận, đồng ý của Ủy ban Thường vụ Quốc hội…

Nhóm vấn đề thứ ba, các đại biểu quan tâm rất nhiều, đó là liên quan đến cái dấu hiệu đáng ngờ và báo cáo giao dịch đáng ngờ, Thống Đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, dấu hiệu đáng ngờ chủ yếu là mang tính định tính, cơ quan soạn thảo tổng hợp từ kinh nghiệm mang tính phổ biến tại nhiều quốc gia trên thế giới và có cân nhắc những đặc thù về các hoạt động trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng, chứng khoán, bất động sản, bảo hiểm của Việt Nam.

Do dấu hiệu giao dịch đáng ngờ là định tính và chỉ là bước khởi đầu phát hiện ra có dấu hiệu đáng ngờ, là dấu hiệu cảnh báo ban đầu, sau đó các đối tượng báo cáo, các chủ thể báo cáo sẽ gửi cho Ngân hàng Nhà nước tiếp nhận thông tin để phân tích, xử lý…

Ngoài ra, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cũng giải trình về nhóm vấn đề liên quan đến các vấn đề về trì hoãn giao dịch. Theo đó, để tránh lạm dụng với ảnh hưởng đến quyền và lợi ích của tổ chức, cá nhân dự thảo luật cũng đã quy định thời hạn trì hoãn không quá ba ngày kể từ ngày thực hiện và đối tượng báo cáo được miễn trách nhiệm pháp lý nếu thực hiện theo đúng các quy định của luật…

11h09: Đại biểu Phạm Trọng Nghĩa - Đoàn ĐBQH tỉnh Lạng Sơn: Bổ sung hình thức tài sản để bảo đảm bao quát đầy đủ đối tượng

Phát biểu ý kiến về dự án Luật Phòng, chống rửa tiền (sửa đổi), đại biểu Quốc hội Phạm Trọng Nghĩa cho biết, việc xác định tội phạm rửa tiền trong thực tế là rất khó khăn.

Đại biểu cho biết, Ngân hàng Thế giới ước tính mỗi năm có khoảng 300- 500 tỷ đô la thu được từ hoạt động phạm tội rửa tiền. Ở nước ta, theo số liệu báo cáo cung cấp, đến nay Việt Nam đã xét xử 3 vụ án với tội danh rửa tiền theo Bộ luật hình sự. Tuy nhiên, đại biểu Phạm Trọng Nghĩa đề nghị báo cáo tổng kết cần phải đề cập rõ hơn bức tranh tổng thể hoạt động rửa tiền của nước ta hiện nay ra sao, tiền thường được rửa dưới hình thức nào, quy mô ra sao, lĩnh vực nào là chính…? Đại biểu nhấn mạnh, đây là thông tin quan trọng để các đại biểu Quốc hội thảo luận, xem xét, quyết định góp ý cho các quy định của dự thảo luật.

Về khái niệm rửa tiền, đại biểu Trương Trọng Nghĩa nêu rõ, nếu coi tội phạm rửa tiền là tội phạm hình sự thì phải quy định trong Bộ Luật hình sự, phải có nguyên tắc của pháp luật hình sự; không quy định trong Bộ Luật hình sự thì không phải là tội phạm hình sự. Do đó đại biểu cho rằng cần thiết kế lại vấn đề này để tránh gây hiểu lầm.

Đối với định nghĩa về tài sản, đại biểu Trương Trọng Nghĩa cho rằng trong thời đại công nghệ hiện nay, quy định như trong dự thảo luật vẫn thiếu, chưa đầy đủ. Theo đại biểu, hiện nay chưa có khái niệm ảo, tiền ảo hoặc tài sản ảo, số hoá,.. do đó cần phải quy định thêm tài sản ảo, tài sản số hoá và tài sản mã hoá sẽ bao gồm được nhiều hình thức tiền và hình thức tài sản hiện nay đang bắt đầu sử dụng. Khái niệm và thực tiễn hiện nay rộng, nếu chỉ quy định như trong dự thảo luật sẽ không bao quát hết và sẽ khó áp dụng.

Về nguyên tắc phòng, chống rửa tiền, theo quy định của pháp luật để trên cơ sở bảo đảm chủ quyền quốc gia, toàn vẹn lãnh thổ, đại biểu đề nghị sửa đổi thành chủ quyền và lợi ích quốc gia. Bởi, nếu rửa tiền bên ngoài Việt Nam nhưng lại xâm phạm lợi ích quốc gia của Việt Nam; khi nào xâm phạm đến lợi ích quốc gia thì có quyền áp dụng luật.

11h05: Đại biểu Phạm Đức Ấn - Đoàn ĐBQH Tp. Hà Nội: Giao cho Ngân hàng Nhà nước quy định về phòng, chống rửa tiền sẽ rõ ràng hơn

Góp ý về dự án Luật Phòng, chống rửa tiền (sửa đổi), đại biểu Phạm Đức Ấn cho ý kiến về sự kiểm soát hoạt động giao dịch để phòng chống rửa tiền tốt hơn. Theo đó, việc giao cho Ngân hàng Nhà nước quy định sẽ rõ ràng, cụ thể hơn...

Đề cập về khuôn khổ pháp lý và hiệu quả thực thi dự án Luật Phòng, chống rửa tiền (sửa đổi), đại biểu Phạm Đức Ấn cho rằng, Chính phủ đã đưa ra 40 khuyến nghị theo quy định của FATF về phòng, chống rửa tiền. Nhiều nội dung mang tính định tính, nếu chúng ta quy định mà tất cả mọi thứ đều phải kiểm soát thì số lượng giao dịch vô cùng lớn nên đòi hỏi vai trò, trách nhiệm của đơn vị báo cáo.

Vì vậy, việc quy định như trong dự án Luật là hoàn toàn phù hợp. Việc giao cho Ngân hàng Nhà nước hay Chính phủ hướng dẫn đều có trong dự thảo Nghị định và dự thảo Thông tư cũng đã nói rõ về vấn đề này. Sau khi Luật ban hành thì Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước hướng dẫn, điều chỉnh uyển chuyển, phù hợp hơn.

10h58: Đại biểu Trương Trọng Nghĩa - Đoàn đại biểu Quốc hội Thành phố Hồ Chí Minh: Bổ sung hình thức tài sản để bảo đảm bao quát đầy đủ đối tượng

Thảo luận tại phiên họp, đại biểu Trương Trọng Nghĩa cho biết, tại Điều 1 quy định về phạm vi điều chỉnh, trong đó nêu rõ chống hành vi rửa tiền của các tổ chức, cá nhân có mục đích tài trợ khủng bố theo luật này và các quy định của pháp luật hình sự. Tuy nhiên, phòng, chống rửa tiền cũng nhằm đến một số đối tượng khác như ma tuý, buôn người và các tổ chức xã hội đen, nếu chỉ liệt kê là khủng bố thì phạm vi còn hẹp do đó cần bổ sung thêm đối tượng vào dự thảo luật. ..

Về khái niệm rửa tiền, đại biểu Trương Trọng Nghĩa nêu rõ, nếu coi tội phạm rửa tiền là tội phạm hình sự thì phải quy định trong Bộ Luật hình sự, phải có nguyên tắc của pháp luật hình sự; không quy định trong Bộ Luật hình sự thì không phải là tội phạm hình sự. Do đó đại biểu cho rằng cần thiết kế lại vấn đề này để tránh gây hiểu lầm.

Đối với định nghĩa về tài sản, đại biểu Trương Trọng Nghĩa cho rằng trong thời đại công nghệ hiện nay, quy định như trong dự thảo luật vẫn thiếu, chưa đầy đủ. Theo đại biểu, hiện nay chưa có khái niệm ảo, tiền ảo hoặc tài sản ảo, số hoá,.. do đó cần phải quy định thêm tài sản ảo, tài sản số hoá và tài sản mã hoá sẽ bao gồm được nhiều hình thức tiền và hình thức tài sản hiện nay đang bắt đầu sử dụng. Khái niệm và thực tiễn hiện nay rộng, nếu chỉ quy định như trong dự thảo luật sẽ không bao quát hết và sẽ khó áp dụng.

Về nguyên tắc phòng, chống rửa tiền, theo quy định của pháp luật để trên cơ sở bảo đảm chủ quyền quốc gia, toàn vẹn lãnh thổ, đại biểu đề nghị sửa đổi thành chủ quyền và lợi ích quốc gia. Bởi, nếu rửa tiền bên ngoài Việt Nam nhưng lại xâm phạm lợi ích quốc gia của Việt Nam; khi nào xâm phạm đến lợi ích quốc gia thì có quyền áp dụng luật.

10h53: Đại biểu Nguyễn Hải Trung – Đoàn ĐBQH Tp.Hà Nội: Cần đưa hành vi mua bán tài khoản, sử dụng thông tin hoặc giấy tờ giả để mở tài khoản vào diện các hành vi bị nghiêm cấm vào dự thảo Luật để tạo cơ sở, căn cứ pháp lý

Liên quan đến dự thảo Luật này, đại biểu Nguyễn Hải Trung – Đoàn ĐBQH Tp.Hà Nội cho biết, hiện Công an Tp.Hà Nội đang điều tra vụ án với tội danh lừa đảo, chiếm đoạt tài sản và rửa tiền với số tiền ước tính có thể lên đến nhiều nghìn tỷ. Đối tượng chủ mưu, tổ chức các hoạt động phạm tội này là người nước ngoài, thuê rất nhiều người nước khác, trong đó có người Việt Nam, trụ sở, địa điểm tổ chức thực hiện hành vi phạm tội là ở nước ngoài. Và công cụ, phương tiện, thiết bị phạm tội cũng ở nước ngoài.

Phương thức phạm tội rất tinh vi. Sau khi nhận tiền của người bị hại thì chia nhỏ gửi qua nhiều tài khoản, sau đó chụm vào 1 tài khoản ảo, rồi rút ra tiền mặt. 

Từ đẫn chứng nêu trên, đại biểu Nguyễn Hải Trung đề nghị cần phải đảm bảo tính chính danh khi đăng ký mở và sử dụng tài khoản. Qua thực tiễn công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm nói chung và hoạt động phòng, chống rửa tiền nói riêng của Công an Tp.Hà Nội trong thời gian qua nổi lên là hoạt động liên quan đến sử dụng thông tin, giấy tờ giả để mở tài khoản hoặc thuê người khác mở tài khoản, sau đó bán lại tài khoản cho đối tượng để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật.

Mục đích của hành vi này là nhằm che giấu thông tin về tài sản của cá nhân, tổ chức thực sự quản lý sở hữu tài sản, gây khó khăn, tránh né công tác phát hiện của các cơ quan quản lý nhà nước. Do vậy, đại biểu nhận thấy, đây là vấn đề rất quan trọng, nếu nhận diện xác định rõ đối tượng tự quản lý, sử dụng tài khoản sẽ góp phần triệt tiêu được việc giả mạo thông tin tài khoản.

Vì vậy, đại biểu Nguyễn Hải Trung đề nghị: Một là, cần có cơ chế phối hợp đối chiếu thông tin chủ tài khoản ngân hàng, tài khoản trên nền tảng trung gian thanh toán, có khi đăng ký mở tài khoản với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để phòng tránh các trường hợp sử dụng tài khoản giả.

Hai là, tổ chức cung cấp tài khoản dịch vụ ngân hàng điện tử giao dịch điện tử phải có đầy đủ đồng bộ cơ sở vật chất, trang thiết bị, phương tiện nhận diện và xác thực thông tin người dùng.

Ba là, đưa hành vi mua bán tài khoản, sử dụng thông tin hoặc giấy tờ giả để mở tài khoản vào diện các hành vi bị nghiêm cấm theo quy định tại Điều 8 dự thảo Luật này để tạo cơ sở, căn cứ pháp lý, chế tài xử lý đối với hoạt động trên, từ đó tạo sự răn đe với các cá nhân và tổ chức khác.

Bên cạnh đó, đại biểu Nguyễn Hải Trung cũng đề nghị cần bổ sung thêm một điều luật quy định riêng về trách nhiệm của Bộ Tài nguyên và Môi trường trong công tác phòng, chống rửa tiền. Đồng thời cần phải có cơ chế sớm hơn, nhanh hơn để trì hoãn giao dịch phong tỏa tài khoản đối với các giao dịch đáng ngờ có dấu hiệu phạm tội.

10h48: Đại biểu Hoàng Thị Đôi – Đoàn ĐBQH tỉnh Sơn La: Kiểm soát các loại giao dịch, trao đổi trên không gian mạng

Tham gia phát biểu tại Hội trường về Dự án Luật Phòng, chống rửa tiền (sửa đổi), đại biểu Hoàng Thị Đôi cho rằng khoa học công nghệ phát triển tác động tích cực, làm thay đổi cuộc sống; tuy nhiên các tội phạm công nghệ cũng từ đó mà tăng theo, đặc biệt các hành vi lợi dụng dữ liệu trên không gian mạng để thực hiện trao đổi, giao dịch cá nhân có xu hướng toàn cầu.

Đại biểu cho biết, tội phạm lợi dụng khoa học công nghệ để thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật có chiều hướng gia tăng, không loại trừ có các hành vi rửa tiền. Hiện tại, có một loại dữ liệu trên không gian mạng được một số người gán cho giá trị, được gọi là tiền mã hóa, tiền kỹ thuật số, tiền điện tử. Có tình trạng sử dụng khoa học công nghệ, dữ liệu trên không gian mạng để thực hiện các thỏa thuận trao đổi giữa các cá nhân trên phạm vi toàn cầu, vượt qua các quy định về mặt tài chính, tiền tệ của các quốc gia, khu vực.

Đại biểu nhấn mạnh, đây là giao dịch trên các nền tảng trực tuyến, hoặc thỏa thuận cá nhân không chính thức, không hề được kiểm soát, do loại dữ liệu này chưa được pháp luật công nhận về mặt giá trị, nhưng không vì thế mà không tồn tại các giao dịch, trao đổi thỏa thuận với chức năng như có đồng tiền riêng thực thụ.

Đại biểu cho rằng, ở khía cạnh nào đó, đã tồn tại thị trường giao dịch loại dữ liệu trên không gian mạng này, xét về kinh tế thì có tiền thật, tài sản thật đổ vào tài nguyên này, chưa có pháp luật kiểm soát, dẫn tới hậu quả là gây nhiều thiệt hại cho nhiều người dân.

Đại biểu đề nghị cần nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung khoản 1 Điều 7 theo hướng, quy định khung pháp lý để kiểm soát toàn bộ các hình thức chuyển đổi, thỏa thuận trao đổi tiền thông qua các công cụ mã hóa trên không gian mạng, nhằm thực hiện phòng, chống rửa tiền và các loại tội phạm có liên quan. Đồng thời, cần lưu ý về định kỳ đánh giá tốc độ phát triển và nguy cơ rủi ro về rửa tiền trong hoạt động mà đại biểu đã đề cập ở trên.

10h42: Đại biểu Lưu Văn Đức – Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Lắk

Cơ bản thống nhất với dự thảo Luật, đại biểu Lưu Văn Đức nhận thấy Ban soạn thảo chuẩn bị hồ sơ dự án Luật công phu, nghiêm túc, đáp ứng đủ điều kiện trình Quốc hội tại Kỳ họp này. Đại biểu cũng bày tỏ thống nhất với sự cần thiết sửa đổi Luật đồng thời nhấn mạnh để triển khai các biện pháp hiệu quả trên thực tế phải thực hiện hạn chế tối đa việc sử dụng tiền mặt và hướng tới thanh toán không dùng tiền mặt.

Góp ý về nội dung cụ thể, đại biểu Lưu Văn Đức nêu rõ về xác minh thông tin nhận biết khách hàng, đề nghị cần quy định cụ thể hơn đối với những trường hợp cần thiết để cơ quan tư pháp chia sẻ chia sẻ dữ liệu, thông tin phục vụ cho việc nhận biết khách hàng và quy định việc chuyển đổi số với lĩnh vực này.

Về các dấu hiệu đáng ngờ liên quan đến tài khoản của khách hàng không giao dịch một năm và giao dịch trở lại mà không có lý do hợp lý khách hàng thường xuyên đổi tiền có mệnh giá nhỏ sang mệnh giá lớn…, đại biểu đề nghị Ban soạn thảo giải trình rõ hơn về việc có khả năng khó khăn gì trong quản lý các tài khoản, ví điện tử không giao dịch này và có lý do để quy định về nghi ngờ các tài khoản này.

Về áp dụng các biện pháp tạm thời, đại biểu Lưu Văn Đức đồng ý quan điểm cần có biện pháp áp dụng ngay lập tức đối với một số nhóm đối tượng. Tuy nhiên, để tránh việc lạm dụng, đại biểu đề nghị cần giao Chính phủ hướng dẫn chi tiết cụ thể về cơ sở hợp lý để nghi ngờ và lý do để tin rằng giao dịch được yêu cầu thực hiện có liên quan đến hoạt động phạm tội để đảm bảo tính minh bạch, thống nhất trong quá trình thực hiện. 

10h36: Đại biểu Huỳnh Thị Phúc - Đoàn ĐBQH tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu: Chú trọng phòng, chống rửa tiền với giao dịch tiền ảo, tài sản ảo

Đại biểu cho rằng, việc xây dựng Luật Phòng, chống rửa tiền (sửa đổi) đã kịp thời đáp ứng yêu cầu thực tế, nội luật hóa các chuẩn mực quốc tế phù hợp với các chủ trương của Đảng về công tác phòng, chống rửa tiền, phát hiện, xử lý những vụ việc, vụ án tham nhũng, thu hồi tài sản có liên quan đến tham nhũng và kinh tế. Đại biểu đánh giá cao cơ quan soạn thảo, thẩm tra đã chuẩn bị khá công phu, dự thảo Luật trình Quốc hội tương đối hoàn chỉnh.

Góp ý về dự thảo Luật, đại biểu nhấn mạnh, sự phát triển của kinh tế số cũng là cơ hội để các đối tượng tội phạm có hành vi gian lận tinh vi, phức tạp hơn, bao gồm các hành vi rửa tiền sử dụng công nghệ cao thông qua các kênh thương mại điện tử, dịch vụ tài chính trên nền tảng số…

Đại biểu đề nghị ban soạn thảo cân nhắc bổ sung quy định pháp luật về phòng, chống rửa tiền đối với tiền ảo, tài sản ảo để kịp thời ngăn chặn các hành vi rửa tiền. Tại dự thảo có những điều khoản giao Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ quy định chi tiết, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam hướng dẫn chi tiết.

Cho rằng việc này sẽ làm dự thảo Luật không đảm bảo được tính chất chi tiết, cụ thể hóa, rõ ràng, đại biểu đề nghị ban soạn thảo cân nhắc theo hướng quy định cụ thể, chi tiết hơn tại các Nghị định, Thông tư để Luật có hiệu lực pháp luật và được áp dụng có hiệu quả. 

Rửa tiền là vấn đề toàn cầu, không chỉ làm ảnh hưởng an ninh quốc gia, mà còn đe dọa tính ổn định, minh bạch và hiệu quả của hệ thống tài chính. Hợp tác quốc tế trong phòng chống rửa tiền là vấn đề quan trọng cần quan tâm. Đại biểu đề nghị cần hệ thống hóa các quy định về nội dung này đang nằm rải rác tại các Chương, Điều, khoản của Luật thành một chương riêng về Hợp tác quốc tế trong phòng, chống rửa tiền.

10h29: Đại biểu Nguyễn Trường Giang - Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Nông: Đảm bảo tính thống nhất trong quá trình sửa đổi

Phát biểu ý kiến về dự án Luật Phòng, chống rửa tiền (sửa đổi), đại biểu Quốc hội Nguyễn Trường Giang thống nhất với quan điểm xem xét, thông qua dự án Luật này theo quy trình một Kỳ họp…

Đại biểu cho biết, hiện nay Luật hiện hành mới đáp ứng được 27/40 khuyến nghị của của Lực lượng đặc nhiệm tài chính (FATF). Do vậy, nếu chỉ sửa Luật Phòng, chống rửa tiền thì vẫn chưa đầy đủ so với các khuyến nghị. 

Do đó đại biểu cho rằng, cần thiết sửa đổi cả Điều 34 và Điều 35 của Luật Phòng, chống khủng bố. Đồng thời tiếp tục nghiên cứu, bổ sung các quy định để phù hợp với các khuyến nghị của FATF, nhất là các khuyến nghị cốt lõi. Đồng thời, cũng cần xem xét sửa đổi cả nội dung liên quan trong Bộ Luật hình sự (Điều 324và các quy định khác) để đảm bảo tính thống nhất của hệ thống pháp luật.

10h25: Đại biểu Lê Xuân Thân - Đoàn ĐBQH tỉnh Khánh Hòa: Làm rõ các khái niệm “rửa tiền”, “đáng ngờ” để không bỏ lọt tội phạm.

Góp ý vào dự thảo luận, đại biểu Lê Xuân Thân bày tỏ đồng tình với nhiều ý kiến đại biểu đã phát biểu trước. Đối với khái niệm rửa tiền đại biểu cho rằng thực tế đấu tranh phòng, chống rửa tiền trong 10 năm qua có nhiều diễn biến, Ban soạn thảo nên cập nhật và mô tả khái niệm rửa tiền trong luật này rõ ràng hơn

Đại biểu Lê Xuân Thân đề nghị ban soạn thảo nghiên cứu Điều 324 của Bộ luật Hình sự hiện hành để có sự tương thích về khái niệm rửa tiền giữa Bộ luật hình sự và Luật Phòng, chống rửa tiền (sửa đổi). Theo đại biểu, trong Bộ Luật Hình sự, khái niệm rửa tiền đã chỉ rõ khi khởi tố bị can, bị cáo và người phạm tội đã xác định và người chấp hành án (có nghĩa là có dấu hiệu rõ ràng).

Còn khái niệm “đáng ngờ”, đại biểu cho rằng nên mở rộng ra những đối tượng trước khi có quyết định khởi tố bị can của cơ quan pháp luật để bảo đảm không để lọt tội phạm, góp phần đấu tranh phòng, chống tệ nạn rửa tiền tốt hơn.

Góp ý về kỹ thuật lập pháp, đại biểu Lê Xuân Thân thống nhất với ý kiến đại biểu phát biểu trước, đề nghị ban soạn thảo chuyển đoạn 1 khoản 1, Điều 17: “Cá nhân người nước ngoài có ảnh hưởng chính trị, là người giữ chức vụ cấp cao trong các cơ quan, tổ chức của nước ngoài và tổ chức quốc tế”, theo đại biểu, đoạn này là khái niệm nên chuyển sang phần giải thích từ ngữ.

Ngoài ra, đại biểu cũng đề nghị Ban soạn thảo bỏ Điều 46 về xử lý vi phạm ở trong dự thảo vì nội dung chung chung, không cần thiết phải quy định thành 1 điều trong luật.)

10h21: Đại biểu Nguyễn Thị Thu Thủy - Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Định: Tiền ảo, tài sản ảo có nguy cơ bị lạm dụng để thực hiện các hoạt động phi pháp

Góp ý về dự án Luật Phòng, chống rửa tiền (sửa đổi), đại biểu Nguyễn Thị Thu Thủy đề nghị kiểm soát tài sản ảo, tiền dùng cho tài trợ khủng bố... 

Về đối tượng áp dụng tại Điều 2 của dự án luật, đại biểu Nguyễn Thị Thu Thủy  đề nghị Ban soạn thảo cầm xem xét bổ sung một số hình thức đối tượng cụ thể trong bối cảnh công nghệ thông tin ngày càng phát triển như hiện nay đang tạo ra nhiều cơ hội và kênh khác nhau để tội phạm rửa tiền lợi dụng rửa tiền không hợp pháp thành tiền hợp pháp. Đặc biệt khi tiền ảo, tài sản số đã được một số quốc gia công nhận thì tại Việt Nam gần đây đã xuất hiện cái hình thức mua bán Bitcoint. Vì thế, nếu không quy định cụ thể thì sẽ tạo kẽ hở cho tội phạm rửa tiền, chuyển tiền lợi dụng. 

Từ năm 2017, Bộ Tư pháp cũng đã đề cập vấn đề về tiền ảo, tài sản ảo có nguy cơ bị lạm dụng để thực hiện các hoạt động phi pháp, trong đó có rửa tiền và tài trợ khủng bố. Việt Nam cũng đã đẩy mạnh việc giám sát việc thực thi các quy định về phòng, chống tiền rửa tiền đối với khu vực tư nhân, đặc biệt là các lĩnh vực mới nổi mà tội phạm có khả năng sử dụng để thực hiện các hành vi rửa tiền.

Tuy nhiên, hiện nay, pháp luật Việt Nam vẫn chưa có khung pháp lý điều chỉnh và quản lý. Do đó, để dự thảo Luật Phòng, chống rửa tiền bao quát các hoạt động mới phát sinh thì cũng đề nghị Ban soạn thảo xem xét, nghiên cứu bổ sung dẫn chiếu các quy định của các nước đã công nhận về các loại hình này. Luật quy định rõ hình thức quy định thống nhất, thế không thống nhất ở mức độ nào.

Bên cạnh đó thì cũng cần mở rộng phạm vi, đối tượng báo cáo là tổ chức cung cấp dịch vụ tài sản ảo, các sản phẩm, dịch vụ ứng dụng công nghệ mới và các dịch vụ chuyển tiền để tạo cơ sở pháp lý cho các cơ quan có thẩm quyền quản lý, thanh tra, giám sát hoạt động có rủi ro về rửa tiền và tài trợ khủng bố.

10h15: Đại biểu Bùi Sỹ Hoàn - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hải Dương: Cần bổ sung quy định về tiêu chí thành lập và hoạt động của tổ chức cung cấp dịch vụ xác minh thông tin, nhận biết khách hàng

Tham gia ý kiến vào quá trình xây dựng dự thảo Luật Phòng, chống rửa tiền (sửa đổi), đại biểu Bùi Sỹ Hoàn đề nghị sửa tên gọi thành Luật Phòng, chống rửa tiền.

Theo đại biểu, tại Điều 143 Nghị định số 134 năm 2016 của Chính phủ quy định chi tiết hướng dẫn thi hành Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015. Về hình thức xử lý văn bản sau rà soát, hình thức thay thế được áp dụng trong trường hợp phần lớn nội dung của văn bản chồng chéo, mâu thuẫn với văn bản là căn cứ rà soát hoặc không còn phù hợp với tình hình phát triển kinh tế xã hội.

Bên cạnh đó, Điều Điều 12 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật và Điều 77 Nghị định số 134 quy định văn bản sửa đổi phải xác định rõ phần, chương, mục, tiết, mục, điều, khoản, điểm của văn bản sửa đổi. Trong khi dự thảo luật này không thể hiện được các quy định nêu trên. Ngoài ra, Điều 64 dự thảo luật quy định luật này có hiệu lực thi hành từ ngày 01/3/2023, như vậy, luật này được thông qua có hiệu lực sẽ thay thế toàn bộ luật năm 2012.

Về nội dung cụ thể, đại biểu Bùi Sỹ Hoàn cho biết, tại khoản 1 Điều 2 Luật Công chứng năm 2014 quy định công chứng là việc công chứng viên của một tổ chức hành nghề công chứng chứng nhận tính xác thực, hợp pháp của hợp đồng, giao dịch dân sự khác bằng văn bản. Theo đó, công chứng không có dịch vụ đại diện thay mặt khách hàng thực hiện các giao dịch. Do vậy, đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo xem xét các quy định về đối tượng báo cáo theo điểm đ khoản 2 Điều 4 và việc nhận biết khách hàng tại điểm đ, khoản 3 Điều 9 về tổ chức, cá nhân cung cấp dịch vụ công chứng để phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của dịch vụ hành nghề công chứng. 

Về việc thuê các tổ chức để xác minh thông tin, nhận biết khách hàng và việc xác minh thông tin nhận biết khách hàng qua bên thứ ba, đại biểu nêu rõ, hiện nay pháp luật hiện hành chưa có quy định về điều kiện thành lập, hoạt động các loại hình doanh nghiệp hay tổ chức hoạt động trong lĩnh vực này.

Do đó đề nghị cân nhắc bổ sung quy định về điều kiện, tiêu chí thành lập, hoạt động của loại hình tổ chức cung cấp dịch vụ xác minh thông tin, nhận biết khách hàng trong Luật Phòng, chống rửa tiền để đảm bảo tính hợp hiến, tính hợp pháp về quyền bất khả xâm phạm bí mật cá nhân, tránh trường hợp làm lộ thông tin hoặc sử dụng trái phép thông tin của khách hàng.

10h09: Đại biểu Nguyễn Văn Hiển - Đoàn ĐBQH tỉnh Lâm Đồng: Chính phủ cần khẩn trương rà soát khái niệm “hành vi rửa tiền” và trình Quốc hội sửa đổi Điều 324 Bộ luật Hình sự để phù hợp với khuyến nghị của FATF

Phát biểu tại hội trường, đại biểu Nguyễn Văn Hiển - Đoàn ĐBQH tỉnh Lâm Đồng đề nghị xem xét lại khái niệm “rửa tiền” trong dự thảo Luật. Việc quy định đầy đủ, chặt chẽ, phản ánh đúng bản chất khái niệm “hành vi rửa tiền” sẽ là cơ sở pháp lý quan trọng trong công tác đấu tranh, phòng chống tội phạm rửa tiền. Tuy nhiên, qua nghiên cứu nội dung khái niệm này tại dự thảo Luật, đối chiếu với quy định của Bộ luật Hình sự và khuyến nghị của FATF, đại biểu Nguyễn Văn Hiển nhận thấy, khái niệm này chưa thật sự chính xác. 

Đối chiếu với các quy định, đại biểu Nguyễn Văn Hiển nhận thấy, khái niệm “rửa tiền” trong dự thảo thực chất là việc xác định các hành vi rửa tiền trong dự thảo Luật Phòng, chống rửa tiền rộng hơn các hành vi rửa tiền được quy định tại Điều 324 Bộ luật Hình sự. Điều này dẫn đến hệ quả là các hành vi vi phạm được quy định tại điểm b và điểm c khoản 1 của Điều 3 sẽ không bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 324 Bộ luật Hình sự và như vậy là không phù hợp với kiến nghị số 3 của FATF.

Bên cạnh đó, đại biểu cho rằng, quy định trên sẽ dẫn đến tình trạng: trong hệ thống pháp luật sẽ có hai văn bản luật bao gồm Bộ luật Hình sự và Luật Phòng, chống rửa tiền cùng xác định về hành vi rửa tiền nhưng lại không thấp nhất với nhau, tạo nên cái sự chồng chéo trong hệ thống pháp luật.

Do vậy, đại biểu Nguyễn Văn Hiển đề nghị xem xét không nên quy định trực tiếp khái niệm “hành vi rửa tiền” trong luật này mà chỉ nên quy định theo hướng dẫn chiếu sang Bộ luật Hình sự. Tuy nhiên theo Bộ luật Hình sự hiện nay, khái niệm này lại chưa phù hợp với khuyến nghị số 3 của FATF, do vậy đồng thời đề nghị Chính phủ cần khẩn trương rà soát và trình Quốc hội sửa đổi Điều 324 Bộ luật Hình sự để phù hợp với khuyến nghị của FATF.

Ngoài ra, đại biểu cũng góp ý liên quan đến Điều 17 quy định về các cá nhân nước ngoài có ảnh hưởng chính trị. Đề nghị cần bổ sung các tiêu chí cụ thể để xác định rõ cá nhân có ảnh hưởng chính trị là gồm những tiêu chí như thế nào hoặc cần quy định rõ các đối tượng là cá nhân có ảnh hưởng chính trị, như vậy quy định này sẽ đảm bảo được thực thi của điều luật trên thực tế.

10h05: Đại biểu Hà Sỹ Đồng - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Trị: Cần rõ cơ sở phát lý về quan hệ giữa ngân hàng và đại lý

Tán thành việc sửa đổi Dự án Luật này theo quy trình 1 Kỳ họp như Tờ tình của Chính phủ và ý kiến một số đại biểu đã phát biểu, đại biểu Hà Sỹ Đồng đề nghị tiếp tục rà soát các điều khoản giải thích từ ngữ về khái niệm giao dịch điện tử, chuyển giao thông tin; vấn đề quan hệ giữa ngân hàng và đại lý; giám sát giao dịch đặc biệt….

Về giải thích từ ngữ, dự thảo luật đã sửa đổi, bổ sung giải thích một số từ ngữ tại Điều 3, đại biểu cho rằng, trong quá trình thực hiện báo cáo chuyển tiền điện tử với Ngân hàng nhà nước cần xem xét, bổ sung tiêu chí tính trên mỗi khách hàng đối với khái niệm giao dịch có giá trị lớn. Về thu thập, xử lý, chuyển giao thông tin về phòng, chống rửa tiền, dự thảo Luật đã bổ sung quy định về việc trao đổi, cung cấp, chuyển giao thông tin phòng, chống rửa tiền với cơ quan có thẩm quyền trong nước, cơ quan có thẩm quyền ở nước ngoài.

Tuy nhiên, trên thực tế, khi thiết lập quan hệ giữa tổ chức tài chính với các đối tác trong nước và nước ngoài cũng phát sinh yêu cầu về xử lý, chuyển giao thông tin nhằm mục đích phòng, chống rửa tiền. Đại biểu đề nghị xem xét bổ sung điều khoản làm cơ sở pháp lý cho phép tổ chức tài chínhh được cung cấp thông tin cho các đối tác trong và ngoài nước nhằm mục đích phòng, chống rửa tiền.

Về quan hệ ngân hàng đại lý, trên thực tế, các ngân hàng không chỉ tương tác với nhau, mà còn với các đối tác khác, bao gồm các tổ chức chuyển tiền quốc tế, đối tác nước ngoài. Đại biểu đề nghị xem xét cần bổ sung điều khoản làm cơ sở pháp lý điều chỉnh các mối quan hệ này.

Ngoài ra, liên quan đến giám sát đặc biệt một số giao dịch, đại biểu cũng đề nghị cần xem xét, bổ sung đầy đủ các trường hợp cần giám sát, đảm bảo tính chặt chẽ và khả thi của Luật.

9h58: Đại biểu Đỗ Đức Hồng Hà – Đoàn ĐBQH Tp.Hà Nội: Đề nghị cần lưu ý để không sót, lọt giao dịch đáng ngờ.

Đại biểu Đỗ Đức Hồng Hà đánh giá cao Ban soạn thảo đã chuẩn bị dự án Luật một cách công phu. Để tiếp tục hoàn thiện dự thảo Luật, đại biểu tập trung vào nội dung tại Điều 26 của dự thảo Luật về việc báo cáo giao dịch đáng ngờ.

Đại biểu Đỗ Đức Hồng Hà cho rằng Điểm a Khoản 1 Điều 26 dự thảo Luật quy định giao đối tượng báo cáo trách nhiệm phải báo cáo các giao dịch theo yêu cầu của bị can, bị cáo nói chung thì khó khả thi vì đối tượng báo cáo không thể biết hết các giao dịch theo yêu cầu của bị can, bị cáo nhất là đối với các giao dịch điện tử và các đối tượng không bị tạm giữ, tạm giam. Do đó, đại biểu đề nghị cân nhắc quy định này. Đại biểu đề nghị bổ sung vào Điểm a Khoản 1 Điều 26 dự thảo Luật về 3 chủ thể yêu cầu giao dịch của họ cũng bị coi là giao dịch đáng ngờ phải báo cáo gồm người bị bắt, người bị tạm giữ và người chấp hành án.

Góp ý vào Điểm b Khoản 1 Điều 26 dự thảo Luật, đại biểu Đỗ Đức Hồng Hà cho biết quy định của dự thảo Luật còn một số hạn chế. Do đó, đại biểu đề nghị khi chỉnh lý nội dung này cần lưu ý để không sót lọt giao dịch đáng ngờ phải báo cáo liên quan đến tài sản của pháp nhân. Đại biểu cũng cho rằng nếu quy định theo hướng tất cả các giao dịch mà có tài sản liên quan đến tất cả tội phạm và đối tượng tính cả người bị bắt, bị tạm giữ, bị kết án chấp hành án đều bị coi là giao dịch đáng ngờ thì rõ ràng là mở quá rộng đến mức bất hợp lý. Do đó, đại biểu đề nghị Ban soạn thảo cân nhắc chỉnh lý lại quy định này.

9h50: Đại biểu Thạch Phước Bình  - Đoàn ĐBQH tỉnh Trà Vinh: Làm rõ khái niệm “rửa tiền” trong dự thảo Luật

Dự thảo Luật Phòng, chống rửa tiền (sửa đổi) đã được nghiên cứu, thiết kế, chỉnh lý, bổ sung, nhiều quy định sát với thực tế đất nước, phù hợp với các điều ước Quốc tế mà Việt Nam là thành viên, khắc phục tốt khoảng trống pháp lý và những thiếu hụt về tuân thủ kỹ thuật. Nhằm khắc phục, hoàn thiện dự thảo Luật, đại biểu cho rằng, về giải thích từ ngữ, cần làm rõ khái niệm “rửa tiền” trong nội dung quy định giải thích từ ngữ.

Theo đó, phòng, chống rửa tiền là nhằm phát hiện nỗ lực ngụy tạo các khoản tiền bất hợp pháp thành thu nhập hợp pháp, liên quan đến các tội phạm từ trốn thuế đến buôn bán ma túy, tham nhũng, lừa đảo, tài trợ khủng bố. Thông thường rửa tiền có thể chia thành các bước như: gửi tiền bất hợp pháp vào hệ thống tài chính, thiết kế các giao dịch để che giấu nguồn gốc bất hợp pháp của các khoản tiền, sử dụng tiền để mua bất động sản hoặc đầu tư thương mại. Đại biểu cho rằng, dự thảo Luật cần làm rõ hơn khái niệm “rửa tiền”, để làm rõ hơn bản chất của hành vi này. 

Về biện pháp phòng, chống rửa tiền, đại biểu đề nghị bổ sung, làm rõ nội dung về xác định khách hàng giao dịch không thường xuyên tại điểm b, khoản 2, Điều 9, cần giải thích rõ khách hàng giao dịch không thường xuyên là các tài khoản không giao dịch trong thời gian bao lâu, cần xác định thời gian cụ thể để được hiểu thống nhất, tạo thuận lợi cho việc áp dụng công nghệ, biện pháp để giám sát, cảnh báo, điều tra kịp thời.

9h26: Quốc hội nghỉ giải lao

9h20: Đại biểu Cầm Thị Mẫn - Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa: Cần bổ sung đánh giá rủi ro về rửa tiền

Phát biểu ý kiến về dự án Luật Phòng, chống rửa tiền (sửa đổi), đại biểu Quốc hội Cầm Thị Mẫn bày tỏ thống nhất cao với sự cần thiết xây dựng dự án Luật.

Tại Khoản 1, Điều 7 dự thảo luật quy định về việc đánh giá rủi ro ngành. Đại biểu cho rằng, đây là một nội dung mới chưa được quy định trong luật năm 2012. Đại biểu tỉnh Thanh Hóa cho rằng, việc đánh giá rủi ro quốc gia về rửa tiền là cơ sở để quốc gia tập trung nguồn lực một cách hiệu quả vào các lĩnh vực ưu tiên. Lĩnh vực rủi ro cao về rửa tiền là một trong những trụ cột nền tảng của công tác phòng, chống rửa tiền theo chuẩn mực quốc tế.

Đại biểu cho rằng, việc tổ chức thực hiện các biện pháp phòng, chống rửa tiền trên cơ sở rủi ro của đối tượng báo cáo cũng như hoạt động của thanh tra, giám sát phòng, chống rửa tiền là một trong những yêu cầu quan trọng trong công tác phòng, chống rửa tiền. Do vậy, việc bổ sung quy định đánh giá rủi ro quốc gia về rửa tiền là rất cần thiết.

Tuy nhiên, xuất phát từ tình hình thực tiễn, đặc biệt là khuyến nghị và báo cáo kết quả đánh giá, đại biểu đề nghị bổ sung quy trình đánh giá rủi ro ngành về rửa tiền nhằm hỗ trợ cho các cơ quan quản lý nhà nước trong việc thực hiện công tác thanh tra, giám sát về phòng, chống rửa tiền đối với các ngành, lĩnh vực nhạy cảm, tiềm ẩn nguy cơ rửa tiền.

9h14: Đại biểu Đỗ Thị Việt Hà - Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Giang: Rà soát kỹ lưỡng các các nội dung của dự thảo Luật Phòng, chống rửa tiền (sửa đổi) với hệ thống pháp luật hiện hành.

Đại biểu Đỗ Thị Việt Hà - Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Giang cơ bản nhất trí với sự cần thiết sửa đổi Luật Phòng, chống rửa tiền với lý do như đã nêu tại Tờ trình của Chính phủ và Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội.

Đại biểu nêu một số vấn đề cần được tiếp tục nghiên cứu, chỉnh sửa để bảo đảm phù hợp với Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật về một số nguyên tắc khi soạn thảo, xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật và bảo đảm tính phù hợp, thống nhất, khả thi của luật này trong hệ thống pháp luật hiện hành có liên quan.

Theo đó, đại biểu Đỗ Thị Việt Hà đề nghị tiếp tục rà soát thật kỹ lưỡng, đầy đủ, toàn diện, thận trọng các nội dung tại dự thảo luật với các bộ luật luật hiện hành như: Bộ luật Hình sự, Bộ luật Dân sự, Luật Kinh doanh bảo hiểm, Luật Tổ chức Chính phủ, Luật Ngân hàng Nhà nước, Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư, Luật Công chứng, Luật Luật sư… và kể cả dự thảo Luật Giao dịch điện tử đang được Quốc hội xem xét, cho ý kiến tại kỳ họp thứ 4,để bảo đảm tính hợp pháp, thống nhất, khả thi của luật trong hệ thống pháp luật.

Nghiên cứu báo cáo rà soát văn bản quy phạm pháp luật và cam kết quốc tế có liên quan đến dự án luật này của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, đại biểu Đỗ Thị Việt Hà cho rằng, báo cáo chủ yếu liệt kê tên nội dung các điều luật có liên quan, mà chưa thực sự tập trung phân tích, đánh giá về tính đồng bộ, thống nhất, khả thi giữa các quy định trong dự thảo luật với các văn bản quy phạm pháp luật trong hệ thống pháp luật hiện hành.

Đại biểu Đỗ Thị Việt Hà cũng cho rằng, dự thảo luật còn có khá nhiều nội dung quy định chưa rõ ràng, chưa minh bạch, còn mang nặng tính định tính. Điều này có thể sẽ dẫn đến tình trạng quy định của luật sẽ được hiểu theo nhiều nghĩa khác nhau, lúng túng, không thống nhất cho quá trình áp dụng và thiếu tính khả thi trong thực tiễn thi hành. Theo quy định tại khoản 3 Điều 4, Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật về nguyên tắc xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật là phải bảo đảm tính minh bạch trong quy định của văn bản quy phạm pháp luật. Khoản 1, Điều 8 luật này cũng đã quy định rất rõ ngôn ngữ sử dụng trong văn bản quy phạm pháp luật phải chính xác, phổ thông phải diễn đạt rõ ràng, dễ hiểu.

Tuy nhiên, trong dự thảo luật Phòng, chống rửa tiền (sửa đổi) còn khác rất nhiều quy định chưa bảo đảm quy định nêu trên. Đơn cử như quy định về các dấu hiệu đáng ngờ, cơ bản trong từng lĩnh vực cụ thể từ 27 đến Điều 33 dự thảo luật.

Theo quy định của dự thảo khối lượng báo cáo là tương đối lớn, trong khi các điều này quy định về dấu hiệu đáng ngờ theo các lĩnh vực cụ thể như ngân hàng, kinh doanh, bảo hiểm nhân thọ, chứng khoán, trò chơi có thưởng, bất động sản, chuyển tiền điện tử. Đây là những lĩnh vực có khả năng cao xuất hiện các giao dịch đáng ngờ mà đối tượng phải báo cáo.

Tuy nhiên, phần lớn các quy định về dấu hiệu đáng ngờ còn mang tính định tính, chưa thật sự rõ ràng, rất khó để xác định dấu hiệu đáng ngờ. Đại biểu lấy ví dụ như khách hàng thuyết phục đối tượng báo cáo, không báo cáo giao dịch cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền quy định tại khoản 2, Điều 27; hay tỷ lệ chiết khấu với giá trị cao hơn so với bình thường tại khoản 2, Điều 28; thông tin về nguồn gốc tài sản bảo đảm của khách hàng xin vay vốn không đầy đủ, không chính xác tại khoản 12, Điều 28; khách hàng không quan tâm đến giá bất động sản giao dịch phải trả tại khoản 3, Điều 33…

9h07: Đại biểu Nguyễn Thanh Hải - Đoàn ĐBQH tỉnh Thừa Thiên -Huế: Tăng cường kiểm soát giao dịch của các tội phạm tẩu tán tài sản

Góp ý về dự án Luật Phòng, chống rửa tiền (sửa đổi), đại biểu Nguyễn Thanh Hải bày tỏ sự quan tâm đến giao dịch bằng loại tiền ảo qua hình thức online; kiểm soát giao dịch của các tội phạm tẩu tán tài sản.

Theo đại biểu Nguyễn Thanh Hải, ngoài giao dịch bằng tiền mặt bằng vàng hoặc ngoại tệ tiền mặt được Nhà nước công nhận thì thực tế còn có các hoạt động liên quan đến tiền ảo. Giao dịch trên nền tảng online đang rất phổ biến, chưa được kiểm soát và dự báo thời gian tới việc mở rộng hội nhập quốc tế, các giao dịch tiền ảo sẽ phát triển. Đây là điều kiện thuận tiện cho các hành vi rửa tiền mà chúng ta chưa lường hết được. Vì vậy, đề nghị Ban soạn thảo dự án Luật bổ sung tcụm từ hoặc các giao dịch khác vào sau cụm từ “ngoại tệ tiền mặt”.

Ngoài ra, đại biểu Nguyễn Thanh Hải đề nghị Ban soạn thảo dự án Luật nghiên cứu đối với khoản 1, Điều 42 của dự thảo luật quy định thời hạn Ngân hàng Nhà nước chuyển giao thông tin hoặc hồ sơ vụ việc cho cơ quan có thẩm quyền để phục vụ việc xác minh, điều tra, truy tố, xét xử tội phạm trong thời hạn 10 ngày làm việc là chưa hợp lý vì quá dài.

Để ngăn chặn, xử lý kịp thời trong đấu tranh phòng, chống tội phạm; tránh trường hợp đối tượng hoặc tội phạm tiêu hủy chứng cứ, tẩu tán tài sản, đối phó, bỏ trốn gây khó khăn cho công tác điều tra, xác minh, thu thập chứng cứ, đại biểu Nguyễn Thanh Hải đề nghị Ban soạn thảo dự án Luật nghiên cứu xem xét rút ngắn thời hạn này trong thời hạn còn 3 ngày kể từ ngày nhận được báo cáo nghi ngờ giao dịch liên quan đến rửa tiền của đối tượng báo cáo thì sẽ phù hợp hơn với các thời hạn báo cáo, thời hạn thì họ giao dịch.

9h01: Đại biểu Lã Thanh Tân - Đoàn ĐBQH Tp. Hải Phòng: Quy định rõ về trách nhiệm cung cấp hồ sơ, thông tin báo cáo

Quan tâm cho ý kiến về một số nội dung của Dự án Luật Phòng, chống rửa tiền (sửa đổi), đại biểu Lã Thanh Tân đề nghị rà soát kỹ các điều khoản về giải thích từ ngữ và một số nội dung để đảm bảo tự tường minh, khả thi.

Đại biểu Lã Thanh Tân cho biết, Điều 2 trong dự thảo Luật có quy định rằng, đối tượng áp dụng của Luật là: Tổ chức tài chính; Tổ chức, cá nhân kinh doanh ngành nghề phi tài chính; Tổ chức, cá nhân Việt Nam; tổ chức nước ngoài, người nước ngoài, tổ chức quốc tế có các giao dịch với tổ chức, cá nhân quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này; Cơ quan, tổ chức, cá nhân khác có liên quan đến phòng, chống rửa tiền. Trong đó, chưa có giải thích rõ ràng về 2 đối tượng áp dụng là: Tổ chức tài chính; Tổ chức, cá nhân kinh doanh ngành nghề phi tài chính.

Đại biểu đề nghị dự thảo Luật cần bổ sung nội dung giải thích rõ về các đối tượng này. Đại biểu cũng đề nghị chỉnh lý khoản 6, Điều 3 trong dự thảo Luật. Cụ thể, dự thảo Luật quy định: Chuyển tiền điện tử là bất kỳ giao dịch nào được thực hiện theo yêu cầu của người khởi tạo thông qua tổ chức tài chính bằng phương tiện điện tử nhằm chuyển một số tiền nhất định cho người thụ hưởng tại tổ chức tài chính của người thụ hưởng. Người thụ hưởng có thể là người khởi tạo.

Để đảm bảo ngắn gọn, dễ hiểu, đại biểu đề nghị sửa đổi thành: Chuyển tiền điện tử là giao dịch được thực hiện bằng phương tiện điện tử theo yêu cầu của người khởi tạo thông qua tổ chức tài chính nhằm chuyển một số tiền nhất định cho người thụ hưởng tại tổ chức tài chính của người thụ hưởng.

Về cá nhân nước ngoài có ảnh hưởng chính trị, khoản 1 Điều 17 quy định: Cá nhân nước ngoài có ảnh hưởng chính trị là người giữ chức vụ cấp cao trong các cơ quan, tổ chức của nước ngoài và tổ chức quốc tế. Đại biểu cho rằng quy định như vậy là không rõ ràng cấp cao là cấp nào, trong các cơ quan tổ chức nào, để có cơ sở xác định đúng đối tượng. Đại biểu đề nghị xem xét quy định cụ thể hơn để đảm bảo tính minh bạch và khả thi trong áp dụng pháp luật.

Bên cạnh đó, khoản 2 Điều 17 quy định, đối tượng báo cáo phải bảo đảm đáp ứng các yêu cầu: Có hệ thống quản lý rủi ro phù hợp nhằm xác định khách hàng hoặc chủ sở hữu hưởng lợi là cá nhân nước ngoài có ảnh hưởng chính trị; người thụ hưởng hoặc chủ sở hữu hưởng lợi của người thụ hưởng trong hợp đồng bảo hiểm nhân thọ là cá nhân nước ngoài có ảnh hưởng chính trị; Được sự chấp thuận của quản lý cấp cao theo quy định nội bộ trước khi thiết lập mối quan hệ kinh doanh với khách hàng là cá nhân nước ngoài có ảnh hưởng chính trị. 

Đại biểu cho rằng quy định như vậy còn chung chung, khó thực hiện, chưa rõ cơ quan quản lý cấp nào chấp nhận, quy định nội dung, nội bộ trong đối tượng báo cáo, mặt khác, với các đối tượng báo cáo là các tổ chức kinh doanh, trò chơi điện tử có thưởng, casino… thì khách hàng chủ yếu là người nước ngoài, ra vào thường xuyên, nên khó có thể xác định cá nhân nước ngoài có ảnh hưởng chính trị. Đại biểu đề nghị xem xét quy định cụ thể hơn về nội dung này.
hết ạ

08h53: Đại biểu K’Nhiễu- Đoàn ĐBQH tỉnh Lâm Đồng: Cần đánh giá tới mức độ thực tiễn về tính khả thi khi sửa đổi các quy định của Luật Phòng, chống rửa tiền

Góp ý vào nội dung này, đại biểu K’Nhiễu – Đoàn ĐBQH tỉnh Lâm Đồng cho biết, hoạt động rửa tiền tác động rất lớn đến mức độ an toàn của nền kinh tế, tài chính, kinh tế quốc gia nên việc phòng, chống rửa tiền là một nhiệm vụ hết sức quan trọng, bao gồm các biện pháp và hoạt động có thể thực hiện để có thể ngăn chặn các hành vi rửa tiền, được sử dụng bất cứ hình thức nào.

Đại biểu nhấn mạnh, phòng, chống rửa tiền là yêu cầu cấp bách và cũng là thách thức đối với nước ta, nhất là trong bối cảnh Việt Nam đang trong quá trình phát triển, hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng.

Nhiều nguồn vốn được đổ vào nước ta thông qua các hình thức đầu tư, vì vậy đại biểu K’Nhiễu chỉ ra nguyên nhân tiềm ẩn tội phạm tài chính trong và ngoài lãnh thổ Việt Nam là rất đáng quan tâm. Việc sửa đổi Luật Phòng, chống rửa tiền năm 2022 là một dấu mốc quan trọng để hoàn thiện cơ sở pháp lý nhằm nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống rửa tiền, là một trong những yếu tố then chốt để phát hiện, ngăn chặn và sửa chữa kịp thời các hành vi rửa tiền, thúc đẩy việc điều tra, truy tố, xét xử tội phạm rửa tiền trong thời gian tới.

Để hoàn thiện dự án Luật, đại biểu K’Nhiễu đề nghị xây dựng Luật Phòng, chống rửa tiền sửa đổi dựa trên cơ sở đánh giá rủi ro quốc gia, rủi ro ngành, đồng thời đề nghị rà soát nhằm bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp, thống nhất của hệ thống pháp luật. Đại biểu nhấn mạnh, khi sửa đổi các quy định của Luật Phòng, chống rửa tiền năm 2022 cần đánh giá tới mức độ thực tiễn về tính khả thi, tức là từ các nguồn lực để tổ chức thực hiện, lộ trình thực hiện… của các quy định được sửa đổi, bảo đảm các đối tượng báo cáo, các cơ quan quản lý nhà nước đều có thể hiểu và thực hiện đúng, đầy đủ trách nhiệm của mình. Quy định này bắt buộc đối tượng báo cáo phải chủ động thực hiện trách nhiệm báo cáo. 

Tuy nhiên, đại biểu K’Nhiễu nhận thấy, còn thiếu quy định để giúp các đối tượng báo cáo chính sách, người yêu cầu giao dịch là bị can, bị cáo hoặc bị kết án theo quy định của Bộ Luật Hình sự hoặc tài sản có liên quan đến bị can, bị cáo hoặc người bị kết án theo Bộ Luật Hình sự thì thể hiện như thế nào cho rõ.

8h48: Đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Khánh Hòa: Cần quy định về pháp nhân để đảm bảo thống nhất với Bộ Luật dân sự năm 2015​

Thảo luận tại phiên họp, đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh cơ bản đồng tình với nhiều nội dung của dự thảo Luật phòng, chống rửa tiền (sửa đổi).

Đóng góp ý kiến về quy định giao dịch có giá trị lớn tại khoản 5 Điều 3, đại biểu đề nghị nên quy định cụ thể mức này trong luật để dễ theo dõi thực hiện và bảo đảm giá trị pháp lý. Trường hợp cần thiết thì mới giao cho Chính phủ, không nên giao cho Thủ tướng Chính phủ thay đổi mức này. Thực tế quy định mức giao dịch có giá trị lớn được Thủ tướng Chính phủ quy định trong 10 năm vừa qua cũng không thay đổi. Hiện nay mức giá trị của giao dịch có giá trị lớn phải báo cáo là 300 triệu đồng theo quy định tại Điều 3 Quyết định số 20 ngày 18/4/2013 của Thủ tướng Chính phủ quy định mức giá trị của giao dịch có giá trị lớn phải báo cáo. Vì vậy, có thể xem xét tăng mức giao dịch có giá trị lớn phải báo cáo có thể là 500 triệu đồng. 

Về tổ chức phi lợi nhuận, đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh đề nghị cần xem xét sửa đổi thành pháp nhân phi thương mại vì luật cần phải quy định về pháp nhân thay cho tổ chức và để đảm bảo sự thống nhất với quy định tại khoản 1, khoản 2 Điều 76 về pháp nhân phi thương mại được quy định tại Bộ luật dân sự năm 2015.

Về việc thiết lập hoặc duy trì tài khoản vô danh hoặc tài khoản sử dụng tên giả, đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh nêu rõ, tài khoản vô danh, nặc danh và mạo danh trong lĩnh vực ngân hàng, điện thoại di động và mạng xã hội là một trong những vấn đề nhức nhối tiếp tay cho hoạt động gian lận, lừa đảo xảy ra ngang nhiên, phổ biến, rất khó phát hiện ngăn chặn và điều tra, xử lý trong thời gian vừa qua.

Do đó, đại biểu đề nghị luật này cùng với các luật liên quan cần có các quy định nhằm ngăn chặn việc lừa đảo ngang nhiên chuyển tiền qua tài khoản ngân hàng.

8h43 Đại biểu Thái Thị An Chung – Đoàn ĐBQH tỉnh Nghệ An: Tăng cường phòng chống rửa tiền trong lĩnh vực bất động sản

Đồng tình với sự cần thiết sửa đổi Luật Phòng, chống rửa tiền, đại biểu Thái Thị An Chung nhận thấy hồ sơ dự án Luật đã đưcọ chuẩn bị đầy đủ, kĩ lưỡng, đủ điều kiện trình Quốc hội xem xét. Đại biểu cho biết, trong lĩnh vực bất động sản có nguy cơ cao bị tội phạm rửa tiền tấn công các giao dịch bất động sản có thể qua sàn hoặc trực tiếp, thanh toán bằng tiền hoặc chuyển khoản nên khó kiểm soát.

Đại biểu nêu rõ việc quy định và thực thi các quy định về phòng, chống rửa tiền trong lĩnh vực bất động sản là hết sức cần thiết, không chỉ để thực hiện các cam kết của Việt Nam với quốc tế mà còn góp phần quan trọng vào công cuộc đấu tranh phòng chống tham nhũng.

Do đó để góp phần hoàn thiện các quy định về phòng, chống rửa tiền trong lĩnh vực bất động sản, đại biểu Thái Thị An Chung đề nghị bổ sung đối tượng báo cáo được quy định tại khoản 2 Điều 4 là tổ chức đấu giá tài sản bởi đấu giá là hình thức mua bán tài sản phổ biến, nhiều năm gần đây, hoạt động đấu giá quyền sử dụng đất diễn ra rất sôi động. Nguồn thu từ đấu giá quyền sử dụng đất chiếm tỷ trọng lớn trong thu ngân sách ở địa phương. Do đó, cũng cần phải giám sát chặt chẽ dòng tiền tham gia đấu giá.

Đồng thời, bổ sung thêm các dấu hiệu đáng ngờ trong lĩnh vực kinh doanh bất động sản được quy định tại Điều 33 của dự thảo Luật là khách hàng thực hiện nhiều giao dịch trở lên trong một ngày, khách hàng mua bán nhiều bất động sản trở lên trong một lần. Bổ sung trách nhiệm của Bộ Tư pháp trong việc chủ trì, phối hợp với các cơ quan có liên quan triển khai thực hiện các biện pháp phòng, chống, rửa tiền, áp dụng cho các đối tượng báo cáo là đấu giá viên, tổ chức hành nghề, đấu giá thực hiện thanh tra, kiểm tra, giám sát hoạt động phòng chống rửa tiền đối với các đối tượng này.

Đại biểu Thái Thị An Chung cũng nhấn mạnh cần sửa đổi Luật Kinh doanh bất động sản theo hướng quy định các giao dịch bất động sản phải thực hiện thanh toán qua hệ thống ngân hàng là hết sức cần thiết để chống thất thu thuế, chống rửa tiền và minh bạch thị trường bất động sản.

Ngoài ra, đại biểu cũng đề thiết kế một chương về hợp tác quốc tế về phòng chống rửa tiền để đảm bảo tính logic của dự thảo Luật, đồng thời nhằm tiếp tục khẳng định rằng Việt Nam rất là chủ động trong hoạt động hợp tác song phương cũng như đa phương trong cuộc chống rửa tiền và thực hiện các cam kết quốc tế của Việt Nam trong phòng chống rửa tiền.

8h42: Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải phát biểu điều hành nội dung thảo luận về dự án Luật Phòng, chống rửa tiền (sửa đổi).

Phát biểu mở đầu nội dung thảo luận dự án Luật Phòng, chống rửa tiền (sửa đổi), Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, Quốc hội đã thảo luận tại tổ về nội dung này.

Theo đó có 107 lượt ý kiến phát biểu tại 19 tổ, cơ bản các ý kiến đồng tình với sự cần thiết sửa đổi Luật Phòng, chống rửa tiền để áp dụng yêu cầu hội nhập, thực hiện các điều ước, cam kết quốc tế, khắc phục hạn chế, bất cập của luật hiện hành, góp phần vào công tác phát hiện, xử lý vụ việc, vụ án tham nhũng, phòng chống tham nhũng và đảm bảo an ninh tài chính tiền tệ.

Đối với từng nhóm chính sách của các điều, khoản cụ thể trong dự thảo luật, các vị đại biểu Quốc hội đã tham gia đóng góp nhiều ý kiến. Tổng Thư ký Quốc hội đã tổng hợp các ý kiến các vị đại biểu Quốc hội gửi trên mạng thông tin của Quốc hội.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải lưu ý, dự án luật được thông qua tại kỳ họp, chỉ thảo luận một lần tại hội trường, vì vậy, đề nghị các vị đại biểu Quốc hội tập trung đóng góp ý kiến để đảm bảo chất lượng dự án luật khi được thông qua.

Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị các vị đại biểu Quốc hội tập trung thảo luận vào các nội dung đã nêu trong Tờ trình Chính phủ và Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, trong đó gợi ý 3 nhóm vấn đề lớn cần tập trung thảo luận; đề nghị các vị đại biểu phát biểu ngắn gọn, đi thẳng vào các vấn đề, tránh trùng lặp. Trong quá trình điều hành, Đoàn Chủ tịch sẽ bố trí, sắp xếp thứ tự hợp lý trường hợp có nhiều đại biểu đăng ký phát biểu. Đoàn Chủ tịch cũng mời Thống đốc Ngân hàng Nhà nước phát biểu làm rõ thêm một số nội dung các vị đại biểu Quốc hội quan tâm.

8h17: Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh trình bày Báo cáo thẩm tra dự án Luật Đất đai (sửa đổi)

Trình bày báo cáo thẩm tra dự án Luật Đất đai (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh nêu rõ, Ủy ban Kinh tế tán thành sự cần thiết sửa đổi toàn diện Luật Đất đai với những lý do như đã nêu trong Tờ trình của Chính phủ, bảo đảm thể chế hóa đầy đủ chủ trương, đường lối của Đảng, đặc biệt là Nghị quyết số 18-NQ/TW Trung ương 5 khóa XIII (Nghị quyết 18); phát huy vai trò đặc biệt quan trọng của tài nguyên đất trong phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh và môi trường sinh thái, thích ứng với biến đổi khí hậu; nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực đất đai, bảo đảm quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế cho biết, dự thảo Luật phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng, phù hợp với Hiến pháp, tương thích với điều ước quốc tế. Hồ sơ dự án Luật cơ bản đáp ứng yêu cầu theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Tuy nhiên, do đây là dự án Luật phức tạp, phạm vi tác động rộng, được xã hội rất quan tâm, đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục nghiên cứu một số vấn đề như: Tiếp tục rà soát, bảo đảm cụ thể hóa tối đa, đầy đủ các nhiệm vụ, giải pháp tại Nghị quyết 18 cũng như các nghị quyết, kết luận khác của Đảng, Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội có liên quan trong lĩnh vực đất đai; bảo đảm sự phù hợp trong quy định về trường hợp thu hồi đất giữa dự thảo Luật và Hiến pháp. Rà soát sự tương thích giữa dự án Luật Đất đai (sửa đổi) với các dự án luật khác đang được Quốc hội xem xét, cho ý kiến và một số luật liên quan, bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất.

Đối với các nội dung cụ thể, về phạm vi điều chỉnh (Điều 1), Ủy ban Kinh tế cơ bản nhất trí bổ sung phạm vi điều chỉnh về “quyền và nghĩa vụ của công dân” và giữ nguyên đối tượng áp dụng như quy định của Luật Đất đai 2013.

Về người sử dụng đất (Điều 6), có ý kiến cho rằng dự thảo Luật chưa quy định về người sử dụng đất là cá nhân nước ngoài cũng như việc tiếp cận đất đai có điều kiện đối với các tổ chức, cá nhân nước ngoài. Việc tiếp cận đất đai đối với người nước ngoài là vấn đề phức tạp, còn nhiều ý kiến khác nhau, Nghị quyết 18 cũng không đề cập đến nội dung về công nhận quyền sử dụng đất đối với cá nhân nước ngoài được sở hữu nhà ở tại Việt Nam cũng như không đặt ra vấn đề về tiếp cận đất đai đối với tổ chức, cá nhân nước ngoài.

Do đó, Ủy ban Kinh tế đề nghị tiếp tục nghiên cứu, đánh giá tác động cụ thể hơn đối với nội dung này, trường hợp cần thiết đề nghị xin ý kiến cấp có thẩm quyền trước khi quy định cụ thể trong dự thảo Luật.

Bên cạnh đó, về quyền và trách nhiệm của Nhà nước, công dân đối với đất đai, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế đề nghị rà soát bảo đảm phân biệt rõ giữa quyền và trách nhiệm của Nhà nước với tư cách là đại diện chủ sở hữu về đất đai với quyền và nghĩa vụ của Nhà nước với tư cách là cơ quan quản lý, trong đó cần quan tâm đến trách nhiệm của Nhà nước về đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số; quy định rõ hơn nội hàm các quyền và cơ chế để công dân thực hiện quyền đối với đất đai.

Về quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế đề nghị rà soát điều kiện thực hiện các quyền chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, thừa kế, tặng cho, thế chấp quyền sử dụng đất; góp vốn bằng quyền sử dụng đất (Điều 57), trong đó có quy định về thời điểm có hiệu lực của hợp đồng, giao dịch về quyền sử dụng đất và thời điểm có hiệu lực của việc chuyển quyền, thế chấp, cho thuê, cho thuê lại quyền sử dụng đất, bảo đảm phù hợp với thực tiễn và quy định của các luật có liên quan.

Về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế đề nghị tiếp tục rà soát, hoàn thiện quy định về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quy định về tầm nhìn, căn cứ lập, mối quan hệ, vị trí của quy hoạch sử dụng đất, đặc biệt là quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh (chưa được quy định trong Luật Quy hoạch) trong hệ thống quy hoạch sử dụng đất, các quy hoạch cấp quốc gia, cấp vùng và quy hoạch tỉnh phải tuân thủ các nguyên tắc quy định trong Luật Quy hoạch.

Về thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng (Điều 86), Ủy ban Kinh tế đề nghị rà soát, quy định cụ thể hơn về điều kiện, tiêu chí cụ thể đối với trường hợp thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng; rà soát các trường hợp thu hồi đất quy định tại Điều 86, bảo đảm phù hợp với yêu cầu của Nghị quyết 18 và Hiến pháp, xác định rõ tính chất vì lợi ích quốc gia, công cộng để tránh lạm dụng, thu hồi đất tràn lan, không đúng bản chất, bảo đảm quyền lợi hợp pháp của người có đất thu hồi.

Ngoài ra, về Quỹ phát triển đất, Ủy ban Kinh tế cơ bản tán thành việc quy định về Quỹ phát triển đất trong dự thảo Luật nhằm thể chế hóa yêu cầu của Nghị quyết 18, bảo đảm khai thác hiệu quả nguồn lực đất đai. Tuy nhiên, đề nghị cân nhắc quy định về nguồn tài chính của Quỹ; việc phân bổ nguồn thu từ tiền sử dụng đất, tiền thuê đất hằng năm của địa phương cho Quỹ; làm rõ về các nguồn huy động khác theo quy định của pháp luật.

8h02: Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình về dự án Luật Đất đai (sửa đổi)

Trình bày Tờ trình trước Quốc hội, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành cho biết, đất đai là tài nguyên đặc biệt của quốc gia, tư liệu sản xuất cơ bản, là không gian phát triển và là nguồn lực to lớn của đất nước. Trong thời gian qua, thực hiện Luật Đất đai năm 2013, công tác quản lý, sử dụng đất đai đã đạt được những kết quả tích cực, góp phần quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh.

Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được, quá trình tổ chức thi hành Luật đã bộc lộ những tồn tại, hạn chế; nguồn lực đất đai chưa được phát huy đầy đủ và bền vững; việc sử dụng đất còn lãng phí, hiệu quả thấp; khiếu nại, tố cáo, vi phạm pháp luật về đất đai còn diễn biến phức tạp; suy thoái, ô nhiễm, sạt lở đất ngày càng nghiêm trọng;…

Những tồn tại, bất cập nêu trên có nguyên nhân do hệ thống pháp luật thiếu đồng bộ, chưa phù hợp với thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, yêu cầu phát triển của đất nước; quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và các quy hoạch có liên quan chưa đảm bảo sự thống nhất, đồng bộ; giá đất chưa phản ánh thực tế thị trường; việc thực hiện pháp luật về đất đai có lúc, có nơi còn chưa nghiêm...

Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành cho rằng, việc sửa đổi Luật Đất đai là cần thiết nhằm khắc phục những tồn tại hạn chế, phát huy nguồn lực đất đai đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới theo tinh thần Nghị quyết Đại hội toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, Nghị quyết số 18-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII về tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, tạo động lực đưa nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao…

Mục đích xây dựng dự án Luật nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật đất đai phù hợp với thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa trong điều kiện hội nhập quốc tế; giải quyết các chồng chéo, vướng mắc phát sinh từ thực tiễn; tăng cường quản lý đất đai cả về diện tích, chất lượng, giá trị kinh tế,... hài hòa quyền, lợi ích của Nhà nước, người sử dụng đất và nhà đầu tư. Thúc đẩy thương mại hóa quyền sử dụng đất, phát triển thị trường bất động sản lành mạnh. Phát huy nguồn lực đất đai, tạo động lực để nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao. Thiết lập hệ thống quản lý đất đai hiện đại, minh bạch, hiệu quả gắn với đẩy mạnh cải cách hành chính, chuyển đổi số; phát huy dân chủ, hạn chế tình trạng khiếu kiện về đất đai.

Dự thảo Luật gồm 16 chương, 245 điều, trong đó giữ nguyên 28 điều; sửa đổi, bổ sung 184 điều; bổ sung mới 41 điều và bãi bỏ 8 điều. Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) đã quy định cụ thể quyền và trách nhiệm của Nhà nước; quyền, nghĩa vụ của Công dân đối với đất đai; hoàn thiện các quy định về các quyền của người sử dụng đất; bổ sung hoàn thiện các quy định về nguyên tắc bảo đảm tính đặc thù, liên kết vùng; đồng bộ, thống nhất với các quy hoạch ngành, lĩnh vực có sử dụng đất, quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị; bảo đảm sự cân bằng giữa nhu cầu sử dụng đất của các ngành, lĩnh vực, địa phương và phù hợp với tiềm năng đất đai nhằm sử dụng đất tiết kiệm, hiệu quả.

Bên cạnh đó, dự thảo Luật cũng đã quy định cụ thể điều kiện, tiêu chí, các trường hợp Nhà nước thu hồi đất để thực hiện các dự án phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng (Điều 86) và trình tự, thủ tục bồi thường, hỗ trợ, tái định cư để công khai, minh bạch trong thực thi và giám sát; đa dạng các hình thức bồi thường bằng đất có cùng mục đích với đất bị thu hồi hoặc bằng tiền, bằng đất khác hoặc bằng nhà ở; giá đất bồi thường theo giá thị trường; tách bạch các khoản bồi thường, các khoản hỗ trợ; công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư phải đi trước một bước khi quyết định thu hồi đất; quy định cụ thể các trường hợp giao đất, cho thuê đất không thông qua đấu giá, đấu thầu dự án có sử dụng đất..

Để khắc phục sự chồng chéo, thiếu thống nhất giữa các luật có liên quan đến đất đai, dự thảo Luật đã bổ sung một điều (Điều 4) để làm rõ phạm vi quy định của Luật Đất đai với các Luật khác có liên quan. Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành cho biết, trong quá trình thảo luận vẫn còn có ý kiến khác nhau về:

(1) mở rộng hạn mức nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân;

(2) mở rộng đối tượng nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất trồng lúa; (3) quy định về cho phép chuyển nhượng, thế chấp “quyền thuê trong hợp đồng thuê đất trả tiền hàng năm”. Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành cho biết, đây là những vấn đề phức tạp, nhạy cảm, tác động trực tiếp đến quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất. Chính phủ trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến.

8h00: Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải phát biểu mở đầu phiên họp

Phát biểu mở đầu phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, theo chương trình kỳ họp, ngày 1/11, Quốc hội nghe Tờ trình của Chính phủ, báo cáo thẩm tra về dự án Luật Đất đai (sừa đổi); thảo luận ở hội trường về dự án Luật Phòng, chống rửa tiền (sửa đổi).

Mở đầu phiên họp, Quốc hội nghe Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành, thay mặt Chính phủ trình bày tờ trình về dự án Luật Đất đai (sửa đổi)