Tham dự cuộc họp có các Phó Chủ nhiệm và các Ủy viên Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội, đại diện lãnh đạo Bộ Tài chính, Ủy ban Kinh tế, Ủy ban Pháp luật và các cơ quan hữu quan.
Theo Tờ trình của Chính phủ, dịch COVID-19 xảy ra đã gây hậu quả nặng nề và kéo dài, tác động đến mọi mặt của đời sống, kinh tế - xã hội, cùng với sự biến đổi khí hậu, thiên tai bão lũ đã làm cho nền kinh tế - xã hội nước ta phải đối mặt với nhiều khó khăn thách thức lớn, hầu hết các ngành, lĩnh vực đều bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Trong giai đoạn 2020-2023, các chính sách hỗ trợ cho nền kinh tế mức lớn chưa từng có. Việc tập trung thực hiện quyết liệt, đồng bộ các giải pháp về chính sách tài chính như các giải pháp miễn, giảm, gia hạn các loại thuế, phí, lệ phí và tiền thuê đất thời gian qua đã có tác động tích cực trong việc hỗ trợ doanh nghiệp và người dân ổn định sản xuất kinh doanh, đời sống của người dân được trở lạ bình thường, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, tạo điều kiện thuận lợi để thúc đẩy phục hồi và tăng trưởng kinh tế.
Ủy ban Tài chính, Ngân sách họp phiên toàn thể lần thứ 20
Tuy nhiên, trong nước vẫn đang trong quá trình phục hồi nên hoạt động sản xuất kinh doanh tiếp tục gặp khó khăn; tính chung 10 tháng năm 2023, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa giảm 7,1% so với cùng kỳ năm trước, kim ngạch nhập khẩu giảm 12,3%, thu ngân sách nhà nước (NSNN) ước bằng 86,3% dự toán năm. Mặc dù nhiều ngành, lĩnh vực tiếp tục xu hướng phục hồi và có triển vọng tích cực; nhiều chính sách, giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc đã và đang phát huy hiệu quả nhưng khó khăn, thách thức nhiều hơn thời cơ, thuận lợi. Do vậy, cần tiếp tục có giải pháp về chính sách tài chính để thúc đẩy tổng cầu tiêu dùng trong nước.
Trong năm 2022, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 43/2022/QH15 về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, trong đó đã đề ra giải pháp giảm thuế giá trị gia tăng 2% đối với một số nhóm hàng hóa, dịch vụ chịu thuế suất 10% từ ngày 01/2/2022 đến hết ngày 31/12/2022. Năm 2023, trước khó khăn của nền kinh tế, tại Nghị quyết số 101/2023/QH15 Nghị quyết Kỳ họp thứ 5, Quốc hội tiếp tục thực hiện chính sách giảm thuế giá trị gia tăng.
Các Ủy viên Ủy ban Tài chính, Ngân sách tham dự phiên họp
Theo đánh giá của Chính phủ, giải pháp giảm thuế giá trị gia tăng cùng với các giải pháp hỗ trợ về thuế, phí, lệ phí khác đang tạo điều kiện rất lớn giúp doanh nghiệp giảm được chi phí sản xuất, tăng lợi nhuận, tăng khả năng kích cầu. Trên cơ sở đánh giá kết quả đạt được của giải pháp giảm thuế giá trị gia tăng 2% theo Nghị quyết số 101/2023/QH15, việc tiếp tục thực hiện giảm thuế giá trị gia tăng trong 6 tháng đầu năm 2024 nhằm hỗ trợ doanh nghiệp, người dân là cần thiết.
Chính phủ đề xuất tiếp tục thực hiện chính sách giảm 2% thuế suất thuế giá trị gia tăng như nội dung chính sách giảm thu giá trị gia tăng đã được Quốc hội thông qua tại Nghị quyết số 43/2022/QH15 và Nghị quyết số 101/2023/QH15, cụ thể: Giảm 2% thuế suất thuế giá trị gia tăng đối với các nhóm hàng hóa, dịch vụ đang áp dụng mức thuế suất 10% (còn 8%), trừ một số nhóm hàng hóa, dịch vụ sau: viễn thông, công nghệ thông tin, hoạt động tài chính, ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm, kinh doanh bất động sản, kim loại sản phẩm từ kim loại đúc sẵn, sản phẩm khai khoáng (không kể khai thác than) than cốc, dầu mỏ tinh chế, sản phẩm hoá chất, sản phẩm hàng hóa và dịch vụ chịu thuế tiêu thụ đặc biệt. Thời gian áp dụng từ ngày 01/01/2024 đến hết ngày 30/6/2024.
Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Phúc Hoàng Thị Thúy Lan - Ủy viên Ủy ban Tài chính, Ngân sách
Thảo luận tại phiên họp, các đại biểu đều cơ bản nhất trí với sự cần thiết ban hành chí sách để đồng hành cùng Chính phủ trong các giải pháp thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2024. Việc Chính phủ trình Quốc hội xem xét, quyết định việc ban hành chính sách giảm thuế giá trị gia tăng là đúng thẩm quyền theo quy định.
Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Phúc Hoàng Thị Thúy Lan nêu rõ nhìn từ góc độ địa phương cần có chính sách để khoan thư sức dân, tạo điều kiện kích cầu phát triển kinh tế. Đại biểu cho biết năm 2023 các doanh nghiệp trong nước gặp nhiều khó khăn cả về nguyên liệu đầu vào đến đầu ra, hàng hóa không bán được. Trong bối cảnh khó khăn chung của tình hình kinh tế, nhiều quốc gia trong khu vực như Thái Lan, Indonesia có những chính sách như giảm một số chi phí, trợ cấp cho người có thu nhập thấp, khuyến khích tiêu dùng. Do đó, đại biểu bày tỏ ủng hộ với phương án Chính phủ trình với chủ trương có các chính sách giảm bớt phần gánh nặng đóng góp của người dân, doanh nghiệp.
Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Phúc Hoàng Thị Thúy Lan cũng cho rằng Ủy ban Tài chính, Ngân sách cần tham mưu cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội để trình Quốc hội cho nghị quyết về giảm thuế giá trị gia tăng áp dụng trong vòng 1 năm. Đồng thời với những tác động của chính sách về hụt thu ngân sách thì cần có tính toán cân đối từ các lĩnh vực khác, cơ cấu lại đầu tư.
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Nguyễn Vân Chi phát biểu tại phiên họp
Cũng tại phiên họp, một số ý kiến cho rằng, chính sách giảm thuế giá trị gia tăng chỉ là một biện pháp tình thế. Thực tế, việc giảm thuế giá trị gia tăng trong các tháng cuối năm 2023 vừa qua không thể hiện sự tác động lớn đến kích cầu tiêu dùng và tăng trưởng kinh tế như nhận định của Chính phủ. Trong khi kết quả kích cầu không rõ nhưng việc giảm thu tác động tiêu cực đến cân đối ngân sách các địa phương là thực tế. Do đó, đề nghị Chính phủ cân nhắc thận trọng việc tiếp tục các chính sách miễn, giảm thuế đã thực hiện.
Các đại biểu đề nghị Chính phủ đánh giá kỹ hơn về khả năng đạt được mục tiêu kích cầu tiêu dùng khi ban hành và thực thi chính sách; chủ động có giải pháp để chỉ đạo, điều hành chủ động, kịp thời, bảo đảm nhiệm vụ thu của năm 2024. Một số ý kiến đề nghị cân nhắc mở rộng phạm vi đối tượng được giảm thuế giá trị gia tăng theo hướng áp dụng thuế suất 8% đối với tất cả các nhóm hàng hoá, dịch vụ đang áp dụng mức thuế suất 10%.
Trước một số ý kiến đề nghị mở rộng phạm vi đối tượng các mặt hàng, dịch vụ được hưởng chính sách như bất động sản, ngân hàng, bảo hiểm, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Nguyễn Vân Chi cho rằng nếu mở rộng phạm vi thì phải có đánh giá tác động ngân sách một các kỹ lưỡng. Bởi các con số hiện nay đã tính toán trên cơ sơ để đưa vào dự toán và tính toán các chỉ tiêu về chi ngân sách, bội chi. Do đó nếu mở rộng phạm vi thì phải tính toán lại các tác động. Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Nguyễn Vân Chi cho biết thêm, nếu áp dụng giảm thuế đối với bất động sản thì giảm thu sẽ rất lớn, còn các lĩnh vực ngân hàng hay dịch vụ bảo hiểm đều là những lĩnh vực thường không chịu ảnh hưởng của suy giảm kinh tế.
Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Lê Quang Mạnh kết luận nội dung phiên họp
Kết luận nội dung phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Lê Quang Mạnh ghi nhận các ý kiến xác đáng của các đại biểu. Nhiều đại biểu cho rằng các vấn đề đặt ra cần phải được đánh giá một cách cụ thể, định lượng về chi phí, lợi ích. Tuy nhiên báo cáo của Chính phủ chưa làm rõ.
Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách cho rằng trong thời gian ngắn nếu chỉ riêng Bộ Tài chính tiến hành tổng hợp đánh giá thì sẽ khó nhưng nếu có sự phối hợp với Tổng cục Thống kê thì hoàn toàn có thể tính toán được các tác động cụ thể của chính sách đến các yếu tố của nền kinh tế. Nhấn mạnh, nguyên tắc khi làm chính sách thu phải có đánh giá tác động là điều căn bản cần thiết, do đó, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách đề nghị các cơ quan cố gắng để có báo cáo giải trình thêm, chuẩn hóa các dữ liệu tăng trưởng và tác động thời gian tới; có đánh giá căn cơ thuyết phục hơn về các nội dung đề xuất về phạm vi các mặt hàng, lĩnh vực, thời gian áp dụng.
Một số hình ảnh tại phiên họp:
Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Lê Quang Mạnh chủ trì phiên họp
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Nguyễn Vân Chi phát biểu
Ủy viên Thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách Trần Văn Lâm phát biểu tại phiên họp
Các đại biểu tham dự phiên họp