TỔNG THUẬT CHIỀU 14/12: UBTVQH XEM XÉT, THÔNG QUA CHƯƠNG TRÌNH CÔNG TÁC NĂM 2023 VÀ NGHỊ QUYẾT BAN HÀNH QUY CHẾ BỒI DƯỠNG KIẾN THỨC, KỸ NĂNG HOẠT ĐỘNG CỦA ĐBQH
Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn điều hành nội dung thảo luận
Chú trọng hiệu quả thực chất của công tác đào tạo, bồi dưỡng
Điều hành nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, để tiếp tục nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của đại biểu Quốc hội, đồng thời cụ thể hóa vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong hướng dẫn hoạt động nâng cao năng lực cho đại biểu Quốc hội và theo Chương trình công tác năm 2022, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ ban hành Quy chế bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng hoạt động của đại biểu Quốc hội. Ban Công tác đại biểu đã tổ chức nghiên cứu, xây dựng dự thảo nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội kèm theo Quy chế bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng hoạt động của đại biểu Quốc hội và xin ý kiến một số cơ quan, tổ chức, cá nhân.
Thảo luận tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu rõ, đây là nội dung thực hiện theo chương trình công tác của Đảng đoàn Quốc hội giao cho Ban Công tác đại biểu. Chủ tịch Quốc hội ghi nhận các cơ quan đã tiến hành một cách rất bài bản, có sự phối hợp trong ngoài.
Chủ tịch Quốc hội khẳng định Quốc hội quan tâm đến việc tăng cường năng lực cho đại biểu Quốc hội, tuy nhiên thực tế hiện nay đại biểu Quốc hội hầu như không có cơ chế để hỗ trợ mà mới chỉ có cơ chế tài chính hỗ trợ về thuê, khoán chuyên gia tư vấn.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu tại phiên họp
Chủ tịch Quốc hội cho biết, sản phẩm cuối cùng mong muốn đạt được là có được một Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Quy chế bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng hoạt động của đại biểu Quốc hội. Nếu được ban hành đây sẽ là nghị quyết đầu tiên về vấn đề này sau 15 khóa Quốc hội. Chủ tịch Quốc hội đặt vấn đề về tên gọi của Quy chế có nên gọi là bồi dưỡng kiến thức không? Bởi thực chất đây là hoạt động để tăng cường năng lực nói chung. Do đó, Chủ tịch Quốc hội đề nghị nghiên cứu, cho ý kiến thêm về tên gọi của Quy chế.
Liên quan đến nội dung cụ thể, Chủ tịch Quốc hội chia sẻ quan tâm đến đối tượng, phân loại đối tượng bồi dưỡng, đào tạo, tăng cường năng lực và đội ngũ báo cáo viên.
Chủ tịch Quốc hội phân tích, trình độ và nhóm đại biểu rất khác nhau với các lĩnh vực khác nhau. Đại biểu tham gia lần đầu và đại biểu tái cử cũng có sự khác biệt. Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh hoạt động đào tạo, bồi dưỡng, tăng cường năng lực quan trọng là đối tượng đào tạo cần rà soát, phân loại để có chương trình phù hợp.
Toàn cảnh phiên họp
Theo Chủ tịch Quốc hội, phải có những chuyên đề liên quan đến chức năng, nhiệm vụ tổ chức của Nhà nước, sâu vào vấn đề Nhà nước và liên quan đến chức năng, nhiệm vụ, vai trò của Quốc hội, cơ cấu tổ chức Quốc hội, hoạt động Quốc hội hay những chuyên đề về quy trình ngân sách, đầu tư công…Như vậy, làm rõ đối tượng đào tạo tăng cường năng lực. Mỗi đối tượng kèm theo chương trình, nội dung, chi tiết theo từng chuyên đề học phần.
Chủ tịch Quốc hội cung lưu ý vai trò của các báo cáo viên, những báo viên có kinh nghiệm, những người đương chức, cùng với đó là phương pháp đào tạo, bồi dưỡng, công tác quản lý các hoạt động này.
Nhấn mạnh quan điểm “thà làm ít mà tốt”, công tác đào tạo, bồi dưỡng đòi hỏi tiến hành công phu, Chủ tịch Quốc hội đề nghị tập trung vào đối tượng là các đại biểu tham gia lần đầu và đại biểu chuyên trách ở địa phương, phải phân loại để có những lớp, những chuyên đề phù hợp, cần có định hình chương trình khung cần có những chuyên đề gì, bảo đảm công tác đào tạo, bồi dưỡng có trọng tâm, trọng điểm. Chủ tịch Quốc hội cũng bày tỏ mong muốn chính quy hoạt động bồi dưỡng, đào tạo kiến thức, kỹ năng của đại biểu Quốc hội; có bộ tài liệu chính thống, cùng với đó là gắn với kỷ luật, kỷ cương, trong đào tạo, bồi dưỡng phải có quyết định triệu tập, có chứng nhận...
Quan tâm đến việc chia sẻ, trao đổi kinh nghiệm
Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho rằng nên đặt tên Quy chế là Quy chế về nâng cao kiến thức, năng lực, kinh nghiệm, kỹ năng. Phó Chủ tịch Quốc hội làm rõ nếu chỉ có kiến thức và kỹ năng thì không đủ, mà phải có cả kinh nghiệm.
Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương phát biểu tại phiên họp
Nhấn mạnh kinh nghiệm là quan trọng nhất, thành công hay thất bại đều có giá trị của bài học, kinh nghiệm, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương phân tích, kiến thức cũng là kinh nghiệm khi có sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa lý luận và thực tiễn và rút ra được bài học. Nếu không thì kiến thức đó cũng chỉ là lý luận suông, không được thực tiễn.
Phản ánh thực tiễn bồi dưỡng hay nâng cao năng lực của đại biểu Quốc hội và ở nhiều các hệ học, hệ bồi dưỡng vẫn còn giáo điều, sách vở, cơ bản là ôn lại kiến thức mà chưa chú trọng vào truyền thụ kinh nghiệm, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho rằng đối với đại biểu Quốc hội, kinh nghiệm hoạt động là rất quan trọng. Theo đó việc truyền thụ các kinh nghiệm khi tham gia lập pháp, khi tham gia quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước và khi tham gia các hoạt động giám sát… cũng hết sức quan trọng. Vì vậy Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đề nghị tiêu đề cần nghiên cứu thêm theo hướng Quy chế về nâng cao năng lực, trong đó có cả kiến thức, kinh nghiệm và kỹ năng.
Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương lưu ý rằng cần lấy đối tượng đại biểu Quốc hội làm trung tâm và phân ra các nhóm đối tượng để từ đó xác định chương trình, nội dung và phương pháp, xác định giảng viên các lớp cho phù hợp và tổ chức quản lý từng loại lớp khác nhau.
Đề cao trách nhiệm của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội
Ghi nhận sự chuẩn bị của Ban Công tác đại biểu công phu, bài bản trong xây dựng Quy chế, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định chỉ rõ, dự thảo Quy chế đi từ vấn đề xây dựng khung chương trình, đến kế hoạch năm, từ kế hoạch năm đi vào chương trình đào tạo, có thời gian, nội dung, tài liệu, có phương pháp. Tuy nhiên Phó Chủ tịch Quốc hội cũng đặt vấn đề về tính khả thi và tác dụng của Quy chế. Quy chế này có đi vào cuộc sống hay không là vấn đề cần được quan tâm.
Đặt vấn đề việc bồi dưỡng, nâng cao kiến thức, kỹ năng và kinh nghiệm có tính bắt buộc hay không, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho rằng về hình thức bồi dưỡng theo chuyên đề, bồi dưỡng theo kỹ năng, kiến thức, kinh nghiệm đối với một số đại biểu là bắt buộc.
Bên cạnh đó, theo Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định chính Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội cũng phải bồi dưỡng đại biểu của mình bởi đây là bồi dưỡng thiết thực nhất thông qua hoạt động công việc hàng ngày.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định phát biểu tại phiên họp
Chia sẻ lại ý kiến của Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa Nguyễn Tấn Tuân, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết làm đại biểu Quốc hội một nhiệm kỳ là bằng học ở một trường đại học lớn. Học ở Quốc hội vô cùng nhiều từ cách phát biểu, cách ứng xử, cách tư duy, cách đặt vấn đề, cách quyết định vấn đề...Do đó, bồi dưỡng nên hiểu theo nghĩa rộng và trách nhiệm bồi dưỡng của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, do Ủy ban Thường vụ thống nhất quản lý nhưng cũng phải nằm ở Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban và các cơ quan, không thể dồn hết vào Ban Công tác đại biểu. Phó Chủ tịch Quốc hội dẫn chứng, đối với những kiến thức cơ bản mới về pháp luật hay kỹ năng soạn thảo pháp luật, kỹ năng thông qua pháp luật, kỹ năng thẩm tra pháp luật thì phải là Ủy ban Pháp luật với các Ủy ban, kỹ năng về ngân sách phải do Ủy ban Tài chính, Ngân sách.
Về hình thức bồi dưỡng, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nhấn mạnh bồi dưỡng thông qua tự nghiên cứu, tự học, tự tham gia đầy đủ các hoạt động Quốc hội; bồi dưỡng thông qua các lớp học, lớp tập huấn, hội nghị, hội thảo, tọa đàm. Trong đó quan trọng là các lớp học, lớp tập huấn ở đầu nhiệm kỳ. Lớp tập huấn, lớp học, lớp tập trung sẽ do Ban Công tác đại biểu chủ trì. Đối với các hội nghị, hội thảo, tọa đàm có thể do các Ủy ban của Quốc hội phụ trách. Ngoài ra, cần cung cấp tài liệu để đại biểu tự nghiên cứu. Ban Công tác đại biểu cần có tài liệu chung có tính giáo án, giáo trình. Các Ủy ban, Hội đồng Dân tộc, Văn phòng Quốc hội, Thư viện Quốc hội thường xuyên cung cấp những thông tin mới, những kiến thức mới.
Có cùng quan điểm, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh cho rằng đối với đại biểu Quốc hội, việc cung cấp kiến thức mới và cập nhật thông tin rất quan trọng. Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh kiến nghị nên chia thành 2 nhóm là kiến thức nền và kỹ năng căn bản cần có với những nhóm đại biểu Quốc hội tham gia lần đầu, bảo đảm ai tham gia Quốc hội đều được trang bị khối kiến thức đó. Ban Công tác đại biểu chủ trì phối hợp với các cơ quan chức năng xây dựng bộ tài liệu, khung chương trình đối với nhóm đối tượng tham gia lần đầu.
Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh phát biểu tại phiên họp
Ngoài ra, việc cung cấp kiến thức mới và cập nhật thông tin không nhất thiết phải tổ chức lớp học mà cần diễn ra hàng ngày, thường xuyên, liên tục để đại biểu cập nhật, có thông tin đầy đủ để tham gia góp ý vào các vấn đề của Quốc hội. “Vấn đề là phương thức cung cấp thông tin như thế nào”, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục lưu ý. Theo đó có thể linh hoạt tổ chức. Đối với vấn đề mới nổi lên cần phải cập nhật có thể mời các chuyên gia liên quan, những người am hiểu qua quá trình trao đổi, thảo luận.
Kết luận nội dung thảo luận Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị Ban Công tác đại biểu tiếp tục nghiên cứu bổ sung Đề án, đánh giá toàn diện hơn về thực trạng bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng hoạt động của đại biểu Quốc hội gắn với các giải pháp, nhằm tiếp tục tăng cường hoạt động bồi dưỡng đại biểu Quốc hội, có báo cáo về hoạt động của Trung tâm bồi dưỡng đại biểu dân cử của Ban Công tác đại biểu để xây dựng Trung tâm này đủ mạnh để làm công tác bồi dưỡng. Đồng thời, tiếp tục hoàn thiện xây dựng và thực hiện kế hoạch cụ thể hơn khung chương trình bồi dưỡng đại biểu Quốc hội; cần cụ thể hơn kế hoạch hàng năm, báo cáo tiêu chuẩn về nội dung, tài liệu, phương pháp, hình thức tổ chức.