KHẨN TRƯƠNG BAN HÀNH VĂN BẢN HƯỚNG DẪN TRIỂN KHAI THỰC HIỆN CÁC DỰ ÁN CỦA CTMTQG XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI
ĐẨY NHANH TIẾN ĐỘ GIẢI NGÂN, HOÀN THÀNH CÁC CHƯƠNG TRÌNH MỤC TIÊU QUỐC GIA
Đánh giá việc triển khai thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về Chương trinh MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030 của Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch, Tổ Công tác thuộc Đoàn giám sát của Quốc hội nhận thấy, Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030 là Chương trình MTQG lần đầu tiên được phê duyệt dành riêng cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, đồng thời là chương trình có tổng nguồn lực đầu tư từ ngân sách nhà nước lớn nhất hiện nay. Vì vậy, để tổ chức thực hiện các nội dung của Chương trình theo đúng thủ tục, trình tự và quy định của pháp luật đòi hỏi Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các bộ, ngành, địa phương phải nghiên cứu, ban hành một số lượng lớn các văn bản quy định, hướng dẫn về cơ chế, chính sách.
Về ban hành văn bản hướng dẫn, triển khai thực hiện, Tổ Công tác cho biết, dưới sự chỉ đạo sát sao, quyết liệt của Chính phủ, Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch đã ban hành 3 Quyết định, 2 công văn, phối hợp với Bộ Tài chính ban hành 1 Thông tư. Đây là hệ thống pháp lý cơ bản để Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch và các địa phương triển khai thực hiện các nhiệm vụ trong Chương trình MTQG dân tộc thiểu số và miền núi nói chung và Dự án 6 (Bảo tồn, phát huy giá trị văn hoá truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch) nói riêng . Các nhiệm vụ, chỉ tiêu của Dự án 6 đã được hướng dẫn thực hiện cụ thể. Căn cứ hướng dẫn của Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch, UBND các tỉnh/thành phố đã xây dựng kế hoạch triển khai các nhiệm vụ, chỉ tiêu Dự án 6.
Tổ trưởng Tổ Công tác, thành viên Đoàn giám sát của Quốc hội, Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Đinh Thị Phương Lan
Việc ban hành văn bản hướng dẫn thực hiện Chương trình còn chậm
Tuy nhiên, Tổ Công tác nhận thấy, việc ban hành văn bản hướng dẫn thực hiện Chương trình còn chậm. Kể từ khi Nghị quyết số 120/2020/QH14 ngày 19/06/2020 của Quốc hội được thông qua, 13 tháng sau Chính phủ mới ban hành Quyết định phê duyệt Chương trình MTQG vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; 16 tháng sau Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch mới ban hành quyết định về kế hoạch thực hiện Chương trình (sau gần 3 tháng kể từ khi có quyết định của Chính phủ), 21 tháng sau mới ban hành văn bản hướng dẫn thực hiện Dự án 6 (sau 6 tháng kể từ khi có quyết định của Chính phủ).
Tổ Công tác cho rằng, tình trạng ban hành văn bản chậm sẽ ảnh hưởng đến việc thực hiện các mục tiêu, chỉ tiêu, dự án, tiểu dự án thuộc Chương trình. Còn tại một số địa phương, một số vấn đề vướng mắc, bất cập khi thực hiện văn bản hướng dẫn của Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch như: một số nội dung chưa phù hợp với tình hình thực tiễn của địa phương; một số nội dung chưa thống nhất trong hệ thống văn bản quy phạm pháp luật…
Cụ thể, tỉnh Quảng Nam cho rằng, chưa hướng dẫn cụ thể định mức đối với việc thực hiện nhiệm vụ, chỉ tiêu thực hiện Dự án 6 tại Công văn số 677/HD-BVHTTDL ngày 3/3/2022. Vì vậy, việc triển khai tại địa phương gặp khó khăn nhất định, đề nghị Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch có hướng dẫn cụ thể về định mức đối với việc thực hiện nhiệm vụ, chỉ tiêu thực hiện Dự án 6.
Cũng liên quan đến Dự án 6, theo tỉnh Lai Châu, Bộ hướng dẫn việc thẩm định phải thực hiện quy trình 14 bước đối với 01 dự án, trong đó có 2 bước phải trình Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch thẩm định. Quy định này đã làm chậm quá trình giải ngân kế hoạch vốn được Trung ương giao…
Theo Báo cáo của Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch, năm 2022, tại trung ương, tổng kinh phí đã giao để thực hiện Dự án 6 và Dự án 10 là hơn 27 tỷ đồng; tỷ lệ giải ngân vốn sự nghiệp trung ương thực hiện Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đến hết năm 2022 đạt 28,9%. Còn tỷ lệ giải ngân của các địa phương thực hiện Chương trình tới thời điểm 31/12/2022 trên cả nước đạt trung bình 30,66%.
Tuy nhiên, Tổ Công tác của Đoàn giám sát Quốc hội cho rằng, tiến độ giải ngân vốn sự nghiệp trung ương thực hiện Dự án còn thấp, có địa phương việc giải ngân còn rất thấp, đang chờ hướng dẫn của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Đề nghị Bộ nêu cụ thể nguyên nhân của việc giải ngân còn chậm, những khó khăn, vướng mắc trong việc giải ngân và giải pháp khắc phục trong thời gian tới.
Còn nhiều khó khăn, vướng mắc trong triển khai các nhiệm vụ thành phần thuộc Dự án 6
Ảnh minh họa
Về kết quả triển khai các nhiệm vụ thành phần thuộc Dự án 6, theo Báo cáo của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, trong năm 2022, Dự án 6 đã triển khai một số hoạt động như: tổ chức bảo tồn các lễ hội truyền thống tiêu biểu các dân tộc thiểu số; tổ chức xây dựng mô hình bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch; hỗ trợ trang thiết bị hoạt động cho 3 Nhà văn hóa - Khu thể thao thôn vùng đồng bào dân tộc thiểu số của 06 tỉnh khu vực miền núi phía Bắc.
Tại một số địa phương, Dự án 6 mới đang trong quá trình hoàn thiện các bước để chuẩn bị triển khai thực hiện.
Tổ Công tác nhận thấy, Báo cáo chỉ liệt kê các nhiệm vụ đã triển khai, không nêu rõ những kết quả đã đạt được, vướng mắc, bất cập khi triển khai các nhiệm vụ thành phần thuộc Dự án 6. Tổ Công tác đề nghị Bộ bổ sung, hoàn thiện báo cáo để cung cấp đầy đủ thông tin cho Tổ công tác. Các nhiệm vụ đã triển khai còn khá ít so với các nhiệm vụ thành phần (theo Hướng dẫn số 677/HD-BVHTTDL, Dự án 6 gồm 19 nhiệm vụ), đề nghị có giải pháp cụ thể để đẩy nhanh tiến độ triển khai các nhiệm vụ.
Đánh giá chung việc triển khai thực hiện CTMTQG này, Tổ Công tác cho biết, trong gần 2 năm qua, việc triển khai thực hiện Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đã đạt được những kết quả bước đầu, nhất là việc hoàn thành hệ thống văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn, tổ chức thực hiện. Dự án 6 được triển khai thực hiện, giải ngân và thu được những kết quả bước đầu. Tuy nhiên, Tổ Công tác nhận thấy, Dự án 6 còn một số khó khăn như: (1) Một số nội dung hướng dẫn thực hiện dự án còn chưa rõ ràng hoặc chưa phù hợp với đặc thù của địa phương; (2) Công tác chuẩn bị, xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện các nhiệm vụ thành phần của Dự án được triển khai chậm, mới tập trung thực hiện từ 6 tháng cuối năm 2022; (3) Các địa phương còn lúng túng trong xây dựng định mức, phân bổ kinh phí cho các nhiệm vụ thành phần của Dự án 6.
Tổ Công tác đã chỉ ra nguyên nhân của các tồn tại, hạn chế của việc triển khai chậm trễ là do phải ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật, nhiều quy định, hướng dẫn làm cơ sở để thực hiện chương trình. Tuy nhiên, Tổ Công tác nhận thấy, Báo cáo cần phân tích, đánh giá và bổ sung những nguyên nhân quan trọng khác khiến việc triển khai dự án còn nhiều bất cập như những vướng mắc từ chính những văn bản hướng dẫn của trung ương, bộ ngành liên quan.
Đề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ ngành rà soát những quy định chưa phù hợp, chưa rõ ràng để sửa đổi cho phù hợp
Tổ Công tác của Đoàn giám sát Quốc hội kiến nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ ngành liên quan rà soát những quy định chưa phù hợp, chưa rõ ràng, chưa thống nhất để thực hiện điều chỉnh, sửa đổi cho phù hợp.
Từ những vấn đề nêu trên, Tổ Công tác của Đoàn giám sát Quốc hội kiến nghị Quốc hội, UBTVQH, các cơ quan của Quốc hội tăng cường thực hiện việc giám sát triển khai thực hiện các CTMTQG. Có văn bản gửi Chính phủ thúc đẩy việc phân bổ nguồn vốn các CTMTQG đã được Quốc hội quyết định.
Đồng thời kiến nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ ngành liên quan rà soát những quy định chưa phù hợp, chưa rõ ràng, chưa thống nhất để thực hiện điều chỉnh, sửa đổi cho phù hợp. Chỉ đạo quyết liệt, đôn đốc phân công trách nhiệm kiểm tra, hướng dẫn cụ thể, kịp thời đối với các bộ, ngành, địa phương để thực hiện giải ngân nguồn vốn ngân sách trung ương các năm 2022, 2023 đã phân bổ cho Chương trình.
Tổ Công tác đề nghị Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch tiếp tục bổ sung, hoàn thiện báo cáo theo yêu cầu của Tổ Công tác; cập nhật thông tin, số liệu và gửi lại Tổ Công tác đúng thời gian quy định.
Bộ cần nhanh chóng hoàn thiện việc ban hành văn bản hướng dẫn triển khai trả lời, hướng dẫn cụ thể gửi tới các địa phương; đồng thời nghiên cứu, sửa đổi địa phương trong quá trình triển khai văn bản hướng dẫn của Bộ để có văn bản thực hiện các dự án, nội dung được giao; kịp thời nắm bắt các vướng mắc văn bản hướng dẫn cho phù hợp với tình hình thực tiễn.
Tích cực theo dõi, giám sát việc triển khai thực hiện các dự án thành phần được giao chủ trì quản lý tại các địa phương để chủ động rà soát, nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung các văn bản hướng dẫn theo thẩm quyền hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành các cơ chế, chính sách theo tinh thần tháo gỡ các “nút thắt”, khơi thông các “điểm nghẽn”, tạo điều kiện cho các địa phương tổ chức triển khai thực hiện thuận lợi, thông suốt, hoàn thành các mục tiêu đề ra.
Đề nghị Bộ Tài chính nghiên cứu, rà soát để sửa đổi, bổ sung một số quy định về quản lý và sử dụng kinh phí sự nghiệp nguồn ngân sách trung ương thực hiện Chương trình giai đoạn 2021-2025 (Thông tư số 53/2022/TT-BTC ngày 12/8/2022) để đảm bảo phù hợp với các hướng dẫn thực hiện các nội dung thành phần của Chương trình và điều kiện thực tế.
Đề nghị UBND cấp tỉnh tăng cường công tác kiểm tra, đôn đốc, xử lý các khó khăn, vướng mắc trong triển khai các CTMTQG tại các cấp trực thuộc. Đặc biệt, có các giải pháp cụ thể để thúc đẩy kết quả giải ngân nguồn vốn từ ngân sách trung ương phân bổ thực hiện các CTMTQG khác. Tại các địa phương tự chủ về ngân sách, Tổ Công tác đề nghị quan tâm, bố trí nguồn lực của địa phương để triển khai thực hiện các nhiệm vụ của Dự án 6 phù hợp với điều kiện của thực tiễn./.