TỔNG THUẬT TRỰC TIẾP CHIỀU 29/5: QUỐC HỘI TIẾP TỤC THẢO LUẬN VỀ CÁC NGUỒN LỰC PHỤC VỤ CÔNG TÁC PHÒNG, CHỐNG DỊCH COVID -19; Y TẾ CƠ SỞ, Y TẾ DỰ PHÒNG
TỔNG THUẬT TRỰC TIẾP SÁNG 29/5: QUỐC HỘI THẢO LUẬN VỀ VIỆC HUY ĐỘNG, QUẢN LÝ VÀ SỬ DỤNG CÁC NGUỒN LỰC PHỤC VỤ CÔNG TÁC PHÒNG, CHỐNG DỊCH COVID -19; THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH, PHÁP LUẬT Y TẾ CƠ SỞ, Y TẾ DỰ PHÒNG
Nêu rõ thực trạng thanh, quyết toán đối với nguồn lực ngoài ngân sách nhà nước huy động cho chống dịch
Đại biểu Siu Hương – Đoàn ĐBQH tỉnh Gia Lai
Cho ý kiến về việc huy động nguồn lực phục vụ công tác phòng, chống dịch bệnh, đại biểu Siu Hương – Đoàn ĐBQH tỉnh Gia Lai nêu rõ, theo báo cáo, từ năm 2020 đến năm 2022, tính tổng cộng tất cả các nguồn lực, bao gồm cả trực tiếp và gián tiếp thì nguồn lực lên đến con số khoảng trên dưới 800.000 tỷ đồng, cùng với hàng triệu người trực tiếp tham gia.
Đại biểu nhấn mạnh, khó có lời nào có thể diễn đạt hết hay báo cáo nào có thể phản ánh hết được về sự đoàn kết, tình đồng bào, đồng chí, sự sẻ chia, tấm lòng nhân ái, sự tương thân, tương ái của Nhân dân, của cộng đồng dân cư. Không chỉ đùm bọc, cưu mang nhau, sẻ chia khó khăn trong suốt thể thời gian diễn ra dịch bệnh, nhất là những thời điểm bùng phát dịch mạnh trên diện rộng, phải thực hiện cách ly xã hội, cách ly y tế nghiêm ngặt mà còn chung tay với Nhà nước, với chính quyền ở cơ sở, với cộng đồng cả về tinh thần, sức người, sức của để cùng nhau vượt qua đại dịch. Đại biểu Siu Hương bày tỏ mong muốn những nội dung này được thể hiện đậm nét trong Nghị quyết về kết quả giám sát.
Bên cạnh những kết quả đã đạt được, các đại biểu cũng đã chỉ ra một số vấn đề hạn chế và cũng là bài học kinh nghiệm cho công tác ứng phó với những tình huống tương tự đại dịch COVID-19 vừa qua. Đại biểu Hoàng Ngọc Định – Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Giang cho biết, chế độ, chính sách cho lực lượng tham gia phòng, chống dịch, nhất là tuyến đầu chống dịch còn chậm, còn chưa đầy đủ.
Đại biểu Hoàng Ngọc Định phân tích, vào những thời điểm cam go nhất của các đợt bùng phát dịch cũng như đội ngũ cán bộ y tế trực tiếp nơi tuyến đầu, đội ngũ viên chức ở các bộ phận gián tiếp cùng tham gia vào công tác phòng, chống dịch COVID- 19. Bộ phận lái xe, thực hiện nhiệm vụ lái xe chở đội truy vết, phóng viên truyền thông đi vào các vùng dịch, khu cách ly y tế để tập trung điều tra, truy vết. Bộ phận tài chính kế toán, kế hoạch nghiệp vụ trực tiếp thu phí xét nghiệm tại đơn vị và các khu cách ly để tập trung phục vụ công tác hậu cần. Bộ phận tổ chức, hành chính điều động phương tiện, nhân lực tham gia phòng, chống dịch phục vụ công tác hậu cần. Bộ phận truyền thông giáo dục sức khỏe hàng ngày cập nhật thông tin tuyên truyền các biện pháp phòng, chống dịch đến tận thôn, bản.
Đại biểu Hoàng Ngọc Định chỉ rõ, các bộ phận trên làm việc không kể ngày đêm, không kể ngày nghỉ, thường xuyên trực tiếp tiếp xúc ở môi trường có nguy cơ cao về lây nhiễm, nhằm bảo đảm tốt nhất cho công tác hậu cần cho lực lượng tuyến đầu, góp phần thành công trong công tác phòng, chống dịch bệnh COVID-19.
Đại biểu Hoàng Ngọc Định – Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Giang
Đại biểu cho biết, vừa qua, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 05/2023/NĐ-CP về việc bổ sung và tăng mức phụ cấp ưu đãi nghề đối với cán bộ y tế dự phòng và cán bộ y tế tuyến cơ sở lên mức 100%. Tuy nhiên, Nghị định cũng chỉ đề cập đến số cán bộ làm việc thường xuyên và trực tiếp, chứ không có chính sách hỗ trợ cho các đối tượng gián tiếp như nêu ở trên. Để bảo đảm quyền lợi động viên cán bộ làm việc gián tiếp và tạo sự công bằng giữa các lực lượng cùng tham gia trong công tác phòng, chống dịch nói chung và công tác phòng, chống dịch bệnh COVID nói riêng, đại biểu Hoàng Ngọc Định đề nghị Chính phủ, Quốc hội, các cơ quan, tổ chức hữu quan xem xét, bổ sung chính sách và tăng mức phụ cấp ưu đãi nghề đối với đội ngũ lái xe, hành chính, kế toán và các cán bộ khác trong hệ thống y tế dự phòng.
Chỉ rõ, tại trang 3, Khoản b, mục I về quản lý, sử dụng nguồn lực huy động được có nêu: "Việc thanh quyết toán kinh phí phòng chống dịch từ ngân sách nhà nước trong và sau giai đoạn cao điểm phòng, chống dịch còn chậm trễ, phát sinh nhiều khó khăn, vướng mắc chưa được giải quyết kịp thời, dứt điểm", đại biểu Trần Văn Khải – Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Nam cho rằng, như vậy nội dung chỉ có đánh giá về nguồn ngân sách nhà nước, chưa có đánh giá về việc thanh quyết toán kinh phí huy động từ nguồn lực ngoài ngân sách.
Đại biểu cho biết hiện nay nguồn ngoài ngân sách huy động bên cạnh để trực tiếp phòng, chống dịch còn có cho Quỹ vaccine và chi trả cho mua sắm và tiêm vaccine. Đại biểu cho biết thực tế việc thanh quyết toán các khoản huy động từ nguồn ngoài ngân sách đang vướng mắc.
Đại biểu Trần Văn Khải – Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Nam
Đại biểu Trần Văn Khải dẫn chứng tại địa phương trong thời điểm có dịch được tài trợ cái xe chuyên dụng để đi xét nghiệm lưu động giá trị khoảng 7 tỷ đồng. Nhưng sau khi sử dụng xong thì nay gói lại cất đi. Bởi vì không biết xác lập giá trị tài sản này như thế nào và quản lý, sử dụng ra làm sao. Trong bối cảnh cấp bách, chúng ta nhận được nguồn được tài trợ và thực hiện ngay việc chữa trị, bảo đảm tính mạng của Nhân dân. Đến nay lại đề nghị các đơn vị cung cấp hồ sơ, cung cấp thuế, cung cấp các loại giấy tờ khác thì họ cũng không có. Đại biểu đặt vấn đề ứng xử thế nào với những tài sản này và xác lập làm sao để ra được giá trị thuộc sở hữu của toàn dân, để quản lý, sử dụng và khai thác hợp lý.
Từ những phân tích trên, đại biểu Trần Văn Khải đề nghị trong Nghị quyết giám sát phải nêu rõ thực trạng thanh, quyết toán đối với nguồn ngoài ngân sách nhà nước và có các giải pháp và chỉ đạo, đề xuất để tháo gỡ để tránh được sự lãng phí đối với các nguồn lực quý giá đã huy động được.
Có chung nhận định, đại biểu Đặng Bích Ngọc – Đoàn ĐBQH tỉnh Hoà Bình cho rằng báo cáo của Đoàn giám sát và dự thảo Nghị quyết chưa đề cập đến công tác quyết toán, việc huy động, quản lý, sử dụng nguồn lực này, nhất là nguồn lực được huy động đóng góp bằng tiền mặt. Theo báo cáo kết quả quyết toán chi các nguồn lực huy động phục vụ công tác phòng, chống dịch chưa rõ ràng, đối với khoản tiền huy động từ nguồn ngoài ngân sách hiện cũng chưa có cơ chế để thực hiện quyết toán. Nguồn nhân lực từ ngân sách nhà nước trong báo cáo quyết toán ngân sách năm 2021, số chi này cũng chưa được báo cáo rõ và các số liệu này không khớp với các số liệu trong quyết toán ngân sách nhà nước năm 2021.
Đại biểu Đặng Bích Ngọc – Đoàn ĐBQH tỉnh Hoà Bình
Nêu rõ, trong bối cảnh dịch bệnh phức tạp, cả nước, Quốc hội, Chính phủ, người dân, doanh nghiệp cùng đồng lòng tập trung huy động đóng góp nguồn lực. Sự hỗ trợ này rất đáng được trân trọng. Vì vậy, việc công khai kết quả sử dụng quyết toán các khoản chi tiêu là rất quan trọng, đảm bảo đúng quy định của pháp luật, thực hiện công khai, minh bạch, tạo niềm tin cho Nhân dân, doanh nghiệp trong sử dụng đúng mục đích, hiệu quả nguồn huy động.
Đại biểu Đặng Bích Ngọc đề nghị bổ sung thêm một khoản trong dự thảo Nghị quyết của Quốc hội, đề nghị Chính phủ thực hiện quyết toán riêng toàn bộ số tiền huy động và sử dụng để phòng, chống dịch gồm cả nguồn ngân sách nhà nước và nguồn ngoài ngân sách, báo cáo Quốc hội khi quyết toán ngân sách nhà nước niên độ 2022. Đồng thời, giao Bộ Tài chính hướng dẫn các bộ, ngành, địa phương quyết toán các khoản huy động ngoài ngân sách nhà nước, đề xuất phương án sử dụng số kinh phí huy động còn lại, đảm bảo người dân được giám sát và thực hiện đúng phương châm "dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng".
Cần sớm có văn bản hướng dẫn chi tiết việc thanh toán chế độ cho người tham gia phòng, chống dịch và mua sắm thuốc, trang thiết bị dưới các hình thức tạm ứng, vay mượn
Có cùng vấn đề quan tâm, đại biểu Đỗ Thị Lan – Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh chỉ rõ, việc thanh toán chi phí phòng, chống dịch COVID-19 còn vướng mắc, chưa giải quyết được dứt điểm. Để giải quyết vướng mắc trên, Quốc hội đã có Nghị quyết số 80/2023/QH15 quy định kéo dài thời gian thực hiện việc thanh toán chi phí phục vụ phòng, chống dịch COVID-19 đến 31/12/2023. Nghị quyết số 80/2023/QH15 cũng đã quy định giao cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các Bộ, ngành, địa phương khẩn trương sửa đổi, bổ sung, thay thế các văn bản thuộc thẩm quyền để thực hiện có hiệu quả và đúng thời hạn Nghị quyết, đồng thời giao cho Chính phủ rà soát, quyết định xử lý vướng mắc trong thanh toán chi phí phòng, chống dịch COVID-19. Nhưng đến nay chưa có văn bản chi tiết hướng dẫn thực hiện.
Đại biểu Đỗ Thị Lan – Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh
Theo đại biểu Đỗ Thị Lan, văn bản chi tiết hướng dẫn thực hiện quy định quy trình, thủ tục thanh toán, quyết toán khác với quy định của luật hiện hành mới phù hợp với điều kiện đã thực hiện phòng, chống dịch COVID-19 và mới giải quyết được vấn đề còn tồn đọng. Do đó, đại biểu đề nghị với Quốc hội đưa vào Nghị quyết sau giám sát chuyên đề quy định cho phép Chính phủ xây dựng văn bản chi tiết thực hiện Nghị quyết số 80/2023/QH15 về thanh toán chi phí phòng, chống dịch theo chương trình, thủ tục rút gọn, có phân cấp cho địa phương quyết định một số nội dung thông qua Hội đồng nhân dân, Thường trực Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân.
Đại biểu cũng lưu ý, do văn bản chi tiết hướng dẫn của Chính phủ cũng có tính đặc thù khác với quy định hiện hành nên đề nghị báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội trước khi thực hiện để giải quyết dứt điểm việc thanh toán chế độ cho người tham gia phòng, chống dịch, mua sắm thuốc, trang thiết bị, vật tư y tế thực hiện dưới các hình thức tạm ứng, vay mượn, huy động và tiếp nhận tài trợ, các chi phí phòng, chống dịch theo quy định của Nghị quyết 80/2023/QH15 của Quốc hội.
Đại biểu Trịnh Xuân An – Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Nai đề nghị cần phải tiếp tục xác định cụ thể hóa chủ trương đã được Quốc hội yêu cầu tại Nghị quyết 80/2023/QH15. Đó là đối với các nhiệm vụ phòng chống dịch COVID-19 đã được thực hiện theo các quy định, chính sách, hình thức văn bản ban hành theo Nghị quyết số 30/2021/QH15 thì khi thanh tra, kiểm tra, giám sát, kiểm toán, thanh toán, quyết toán và các hoạt động thi hành pháp luật khác chỉ cần được đối chiếu, áp dụng theo các quy định đặc thù quy định tại Nghị quyết 30 của Quốc hội.
Đại biểu Trịnh Xuân An – Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Nai
Do đó, cần có đánh giá một cách công tâm, khách quan, thấu tình, đạt lý đối với các sai phạm và trách nhiệm, nhất là trách nhiệm của lực lượng tuyến đầu trong chống dịch. Có những vi phạm nếu chỉ căn cứ vào các quy định đơn thuần về trình tự, thủ tục và khách quan trong lúc nước sôi lửa bỏng thì chúng ta cần gói lại để hệ thống tiếp tục được vận hành và tiến lên phía trước, đại biểu Trịnh Xuân An lưu ý.
Giải trình làm rõ vấn đề đại biểu Quốc hội quan tâm, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết sẽ tiếp thu tối đa ý kiến các đại biểu Quốc hội để tập trung rà soát, hoàn thiện các quy định của pháp luật, trình cấp có thẩm quyền để giải quyết những vướng mắc hiện nay.
Bộ trưởng Bộ Tài chính nêu rõ, việc huy động nguồn lực hết sức to lớn, thể hiện tinh thần yêu nước, tinh thần đoàn kết và xả thân của tầng lớp doanh nghiệp, Nhân dân và thể hiện đường lối đối ngoại hết sức đúng đắn và rộng mở của Đảng và Nhà nước ta. Ngoài nguồn lực của ngân sách nhà nước thì nguồn tài trợ của các doanh nghiệp, viện trợ của các quốc gia và Nhân dân là hết sức to lớn, Bộ trưởng nêu rõ.
Bên cạnh đó, việc điều hành chính sách tài khóa của Chính phủ hết sức linh hoạt, hiệu quả, thể hiện sự quyết liệt của Chính phủ trong thời gian qua. Chính phủ vừa quyết liệt chống dịch nhưng cũng vừa chỉ đạo và tạo mọi điều kiện thuận lợi để cho doanh nghiệp và người dân phát triển sản xuất, kinh doanh.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc giải trình làm rõ vấn đề đại biểu Quốc hội quan tâm
Điểm lại những kết quả trong triển khai các chính sách tài khóa như về miễn, giảm và hoàn thuế phí và lệ phí; bố trí ngân sách để mua vaccine; các khoản đã huy động được…Bộ trưởng Bộ Tài chính khẳng định đây là sự nỗ lực lớn, sự ủng hộ nhiệt liệt của doanh nghiệp, viện trợ nước ngoài và đặc biệt là sự nỗ lực của toàn dân./.