ỦY BAN THƯỜNG VỤ QUỐC HỘI KHAI MẠC PHIÊN HỌP THỨ 33
Toàn cảnh Phiên họp
Dự phiên họp có Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, Bí thư Thành ủy Đà Nẵng Nguyễn Văn Quảng; đại diện lãnh đạo các Bộ: Tư pháp, Tài chính, Tài nguyên và Môi trường, lãnh đạo Ủy ban nhân dân, Hội đồng nhân dân thành phố Đà Nẵng.
Trình bày Tờ trình báo cáo tóm tắt Dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 119/2020/QH14 ngày 19/6/2020 của Quốc hội về thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị và một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Đà Nẵng, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, Chính phủ đã có Tờ trình số 188/TTr-CP ngày 26 tháng 4 năm 2024 báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội về Dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 119/2020/QH14 ngày 19/6/2020 của Quốc hội về thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị và một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Đà Nẵng (sau đây gọi là dự thảo Nghị quyết).
Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng thay mặt cơ quan chủ trì soạn thảo trình bày Tờ trình
Theo đó, về sự cần thiết ban hành Nghị quyết, Nghị quyết số 43-NQ/TW ngày 24 tháng 1 năm 2019 của Bộ Chính trị đã đồng ý chủ trương cần có cơ chế, chính sách đặc thù để xây dựng và phát triển thành phố Đà Nẵng, tạo động lực cho phát triển khu vực miền Trung - Tây Nguyên và cả nước.
Về cơ sở pháp lý, Nghị quyết số 110/2023/QH15 ngày 29/11/2023 của Quốc hội đã giao Chính phủ nghiên cứu, trình Quốc hội xem xét sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 119/2020/QH14 của Quốc hội về thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị và một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Đà Nẵng.
Về thực tiễn, qua 03 năm thực hiện Nghị quyết số 119/2020/QH14 của Quốc hội, thành phố Đà Nẵng đã đạt được một số kết quả nổi bật về hiệu lực, hiệu quả hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước và đẩy mạnh cơ chế phân cấp, ủy quyền từ chính quyền thành phố cho chính quyền quận, phường. Tuy nhiên, thành phố còn gặp một số khó khăn, vướng mắc về cơ cấu tổ chức, cơ chế tài chính của UBND quận, phường; về liên thông cán bộ và biên chế công chức phường; về thẩm quyền của Hội đồng nhân dân (HĐND) quận, phường. Nghị quyết số 119/2020/QH14 đang chủ yếu tập trung vào thí điểm mô hình chính quyền đô thị, còn thiếu các cơ chế, chính sách đặc thù mang tính vượt trội, đột phá, có tính động lực, lan tỏa.
Mục đích xây dựng dự thảo Nghị quyết là xây dựng các cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội nhằm phát huy tính ưu việt, khắc phục những khó khăn, vướng mắc, bất cập của mô hình chính quyền đô thị tại Nghị quyết số 119/2020/QH14 và tạo cơ sở pháp lý để phát huy tiềm năng, lợi thế, tạo đột phá, giải quyết các điểm nghẽn, nút thắt về phát triển kinh tế - xã hội của Thành phố, góp phần xây dựng và phát triển thành phố Đà Nẵng như mục tiêu đã đặt ra tại các Nghị quyết của Bộ Chính trị và của Quốc hội nêu trên.
Nội dung cơ bản của dự thảo Nghị quyết, dự thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định 02 nhóm cơ chế, chính sách đặc thù với 30 cơ chế, chính sách cụ thể về tổ chức mô hình chính quyền đô thị tại thành phố Đà Nẵng; Các chính sách đặc thù phát triển thành phố Đà Nẵng đề xuất thực hiện thí điểm.
Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, với các nội dung tại dự thảo Nghị quyết nêu trên, cơ quan soạn thảo trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV (tháng 5/2024) theo trình tự thủ tục rút gọn tại một kỳ họp Quốc hội.
Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh trình bày Báo cáo tóm tắt thẩm tra sơ bộ
Trình bày Báo cáo Thẩm tra sơ bộ về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 119/2020/QH14 ngày 19/6/2020 của Quốc hội về thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị và một số cơ chế chính sách đặc thù phát triển thành phố Đà Nẵng, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh cho biết, thực hiện nhiệm vụ được giao, ngày 09/5/2024, Thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách (TCNS) đã tổ chức họp để thẩm tra nội dung Tờ trình số 188/TTr-CP ngày 26/04/2024 của Chính phủ về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 119/2020/QH14 ngày 19/6/2020 của Quốc hội về thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị và một số cơ chế chính sách đặc thù phát triển thành phố Đà Nẵng (gọi tắt là Nghị quyết 119).
Về sự cần thiết và căn cứ ban hành Nghị quyết, Thường trực Ủy ban TCNS cho rằng, việc Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội xem xét, quyết định Dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 119 đã bảo đảm cơ sở chính trị, căn cứ pháp lý, căn cứ thực tiễn và đúng thẩm quyền.
Hồ sơ Dự thảo Nghị quyết đã cơ bản đủ điều kiện trình Quốc hội tại Kỳ họp tháng 5, song để có căn cứ vững chắc cho việc xem xét, quyết định, đề nghị Báo cáo đánh giá tác động cần đánh giá cụ thể hơn cả về mặt tích cực và cả những thách thức, nhất là đối với các chính sách tác động đến thu, chi NSNN, nhất là tác động đến vai trò chủ đạo của NSTW và nguồn lực bảo đảm thực hiện chính sách; Làm rõ hơn về kết quả đầu ra của từng chính sách. Đa số ý kiến Thường trực Ủy ban TCNS cũng nhất trí trình Quốc hội xem xét, thông qua tại kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV theo Tờ trình của Chính phủ.
Thẩm tra các vấn đề cụ thể, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Lê Quang Mạnh cho biết, đối với nhóm chính sách đã quy định tại Nghị quyết 119 nhưng tiếp tục triển khai, không sửa đổi và nhóm chính sách thực hiện thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị tại Đà Nẵng tương tự đã được áp dụng tại các địa phương khác, Thường trực Ủy ban TCNS cơ bản nhất trí với những chính sách Chính phủ trình. Chi tiết nội dung được thể hiện cụ thể trong báo cáo đầy đủ. Tuy nhiên, đối với chính sách mới về bổ sung nhiệm vụ quyền hạn của UBND quận và UBND phường, đa số ý kiến nhất trí với Dự thảo, song đề nghị làm rõ hơn tại khoản 6 Điều 1 của Dự thảo Nghị quyết: việc UBND phường trình UBND quận để trình cấp có thẩm quyền là cấp nào, bảo đảm tính cụ thể, rõ ràng, khả thi, tránh phải ban hành văn bản hướng dẫn về nội dung này trong việc triển khai thực hiện.
Đại diện lãnh đạo thành phố Đà Nẵng tham dự Phiên họp
Đối với nhóm chính sách đặc thù phát triển thành phố Đà nẵng (21 chính sách), trong đó, đối với nhóm chính sách tương tự đã được áp dụng tại các địa phương khác hoặc áp dụng tương tự những có điều chỉnh bổ sung, mở rộng thêm và một số chính sách mới, Thường trực Ủy ban TCNS cơ bản nhất trí với những chính sách Chính phủ trình. Chi tiết nội dung được thể hiện cụ thể trong báo cáo đầy đủ.
Thường trực Ủy ban TCNS cũng có ý kiến thẩm tra đối với một số chính sách khác, trong đó, về ngành nghề ưu tiên thu hút nhà đầu tư, Thường trực Ủy ban TCNS nhận thấy đối tượng thu hút là các dự án quy mô vốn trung bình; lĩnh vực, phạm vi ưu tiên thu hút rộng; điều kiện cần đáp ứng khá đơn giản; việc áp dụng ưu đãi đối với phạm vi rộng có thể tác động đến NSNN. Do vậy, đề nghị Cơ quan soạn thảo đánh giá tác động thận trọng, đặc biệt tác động đối với NSNN, đưa ra dự ước cụ thể để làm căn cứ trình Quốc hội xem xét, quyết định. Đối với Danh mục ưu đãi đầu tư, đề nghị Cơ quan soạn thảo rà soát, lựa chọn kỹ lưỡng danh mục ngành nghề ưu đãi tại khoản này.
Về thí điểm thành lập khu thương mại tự do, Thường trực Ủy ban TCNS nhận thấy đây là chủ trương lớn, cần thiết và cho rằng, đề xuất của Thành phố thể hiện sự quyết tâm, tinh thần đổi mới, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, nếu thực hiện thành công sẽ tạo tiền đề thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội của Thành phố và của vùng. Đây cũng là mô hình được áp dụng thành công ở nhiều quốc gia trên thế giới. Tuy nhiên, Thường trực Ủy ban TCNS đề nghị đề nghị Chính phủ chỉ đạo rà soát để quy định rõ trong Dự thảo Nghị quyết về khái niệm, mô hình tổ chức; Chức năng, nhiệm vụ; Chính sách phát triển và quản lý nhà nước; Phương án phát triển Khu thương mại tự do; Nguồn lực thực hiện; việc đầu tư hạ tầng…; Kết quả đầu ra khi thành lập Khu thương mại tự do, bao gồm tác động đến tăng trưởng kinh tế, ngân sách và tính lan tỏa vùng miền...; Bổ sung kinh nghiệm quốc tế trong hình thành và phát triển mô hình này để làm rõ căn cứ thuyết phục.
Đối với một số nội dung giao Chính phủ nghiên cứu cơ chế chính sách phát triển Trung tâm tài chính tại thành phố Đà Nẵng", đa số ý kiến Thường trực Ủy ban TCNS đề nghị Dự thảo Nghị quyết không quy định về vấn đề này, vì chủ trương phát triển Trung tâm tài chính tại TP. Đà Nẵng cần được đặt trong tổng thể Đề án chung và được cấp có thẩm quyền cho ý kiến, bảo đảm đúng thẩm quyền. Hơn nữa, Nghị quyết của Quốc hội không nên giao Chính phủ quy định một vấn đề chưa rõ căn cứ chính trị, cơ sở pháp lý và chưa rõ nội hàm. Đa số ý kiến Thường trực Ủy ban TCNS cũng đề nghị cân nhắc quy định trên vì việc “Mở rộng việc phân cấp, ủy quyền cho HĐND Thành phố và Ủy ban nhân dân Thành phố so với các quy định hiện hành” là không rõ nội hàm, phạm vi để có thể triển khai thực hiện.
Về thời hạn áp dụng thí điểm, Dự thảo Nghị quyết chưa quy định thời hạn áp dụng thí điểm. Để bảo đảm tuân thủ Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật, rõ về căn cứ pháp lý trong áp dụng, minh bạch, cụ thể trong thực hiện chính sách, Thường trực Ủy ban TCNS đề nghị bổ sung quy định thời hạn áp dụng thí điểm là 5 năm như nhiều nghị quyết thí điểm tại các địa phương khác.