Thực hiện chương trình làm việc Kỳ họp thứ 7, sáng 30/5 tại Nhà Quốc hội, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Quốc hội tiến hành thảo luận ở hội trường về dự kiến Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2025. Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương điều hành nội dung phiên họp.
Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự kiến Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2025
Đóng góp ý kiến vào dự kiến Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2025, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga – Phó Trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương nhất trí với các nội dung trong Tờ trình của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đặc biệt là phần đánh giá về kết quả thực hiện chương trình giám sát năm 2023 và những tháng đầu năm 2024. Với hai chuyên đề giám sát dự kiến được đưa ra trình Quốc hội xem xét, quyết định chọn 1 chuyên đề để giám sát tối cao, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga nhận thấy, đây đều là những vấn đề trọng tâm, trọng điểm.
Tuy nhiên, việc chọn chuyên đề 1 về việc thực hiện chính sách pháp luật về bảo vệ môi trường kể từ khi Luật Bảo vệ môi trường 2020 có hiệu lực thi hành là vấn đề cần thiết phải giám sát tối cao trong thời gian hiện tại. Bởi lẽ ô nhiễm môi trường đang là vấn đề “nóng” và được đông đảo cử tri hết sức quan tâm. Tình trạng ô nhiễm môi trường nói chung và ô nhiễm không khí, ô nhiễm nguồn nước nói riêng đã được nhiều ĐBQH đề cập tới, đặc biệt là trong các phiên thảo luận tại Tổ, hội trường và ở trong các phiên thảo luận về tình hình phát triển kinh tế -xã hội.
Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga – Phó Trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương
Theo đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga, trên thực tế, việc thực hiện chính sách pháp luật về bảo vệ môi trường đang có nhiều khó khăn, nhất là sắp tới vào ngày 01/01/2025 là thời hạn bắt buộc phải triển khai phân loại rác thải tài nguyên theo quy định. Tuy nhiên, hiện tại nhiều người dân, nhiều chủ nguồn thải vẫn chưa hiểu rõ phải phân loại rác như thế nào, trả tiền theo lượng rác thải ra sao, tập kết rác đã phân loại như thế nào và ngay cả các địa phương cũng chưa thực sự sẵn sàng cho công tác chuẩn bị nhiều vướng mắc và các vấn đề nan giải đang được đặt ra như: thiếu thiết bị thu gom, thiếu phương tiện vận chuyển chuyên dụng đạt chuẩn, thiếu địa điểm tập kết. Ngoài ra, hiện nay vẫn còn thiếu các quy định về định mức, đơn giá thu gom và xử lý rác thải.
Tuy đã có 2 năm chuẩn bị kể từ khi Luật Bảo vệ tài môi trường năm 2020 có hiệu lực nhưng đến nay công tác chuẩn bị cũng chưa được kỹ lưỡng. Thực trạng này rất cần được giám sát tối cao để làm rõ những khó khăn, vướng mắc và để có biện pháp tháo gỡ kịp thời. Chính bởi vậy, nếu đưa chuyên đề này vào nội dung giám sát tối cao năm 2025 là đúng thời điểm và trúng vấn đề nóng.
Tăng cường trách nhiệm của các cấp, chính quyền địa phương, của mỗi người dân về bảo vệ môi trường
Đồng thuận với quan điểm chọn chuyên đề giám sát 1 để giám sát tối cao, đại biểu Lê Thanh Hoàn – Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa nêu rõ: Năm 2020, Quốc hội đã ban hành Luật Bảo vệ môi trường và có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2022. Riêng về nội dung đánh giá sơ bộ tác động môi trường có hiệu lực sớm hơn từ ngày 01/02/2021. Có những nội dung vẫn đang được triển khai để có thể áp dụng được chậm nhất là vào ngày 31/12/2024 như việc phân loại, chuyển giao chất thải rắn sinh hoạt, giá dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải rắn sinh hoạt từ hộ gia đình và cá nhân. Nhiều nội dung khác được thực hiện theo lộ trình như: Trách nhiệm tái chế các sản phẩm do các tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu; lộ trình chuyển đổi, loại bỏ các phương tiện giao thông sử dụng nhiên liệu hóa thạch, phương tiện giao thông gây ô nhiễm môi trường...
Chính vì thế, theo đại biểu Lê Thanh Hoàn, Quốc hội tổ chức giám sát chuyên đề về thực hiện chính sách bảo vệ môi trường vào thời điểm này sẽ thể hiện sự đồng hành với Chính phủ trong việc tổ chức thực thi pháp luật nhằm tăng cường trách nhiệm của các cấp, chính quyền địa phương, của mỗi người dân về bảo vệ môi trường và thực hiện chủ trương nhất quán của Đảng. Đó là lấy bảo vệ môi trường sống và sức khỏe của nhân dân là mục tiêu hàng đầu, kiên quyết loại bỏ những dự án gây ô nhiễm môi trường, bảo đảm chất lượng sống, bảo vệ đa dạng sinh học và hệ sinh thái, xây dựng nền kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn và thân thiện với môi trường cũng như bước đầu thể hiện sự quyết tâm mạnh mẽ với cộng đồng quốc tế khi chúng ta đã cam kết giảm phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.
Đại biểu Lê Thanh Hoàn – Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa
Trong giám sát chuyên đề 1 về việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường kể từ khi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực thi hành, đại biểu Lê Thanh Hoàn quan tâm và đề nghị cần làm rõ về nội dung xử lý rác thải, cụ thể. Thứ nhất là về những thách thức, khó khăn trong việc phân loại, triển khai phân loại rác thải rắn sinh hoạt và những giải pháp khắc phục. Thứ hai là việc tổ chức thực hiện trên thực tế những ưu đãi, cơ chế đặc thù cũng như khó khăn, vướng mắc trong việc đầu tư xây dựng nhà máy điện rác trong thời gian vừa qua. Thứ ba là cần đánh giá toàn diện về thị trường tái chế rác thải cả chính thức và phi chính thức, sự tham gia tái chế trực tiếp tái chế của tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu hàng hóa, sản phẩm tái chế hay là chủ yếu chỉ đóng góp vào quỹ bảo vệ môi trường cũng như sự hỗ trợ thực tế từ quỹ bảo vệ môi trường đối với hoạt động tái chế rác thải.
Phát biểu kết luận về nội dung Phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương nhấn mạnh: Quốc hội đánh giá cao việc chủ động xây dựng Chương trình giám sát cả trong nhiệm kỳ, trong năm 2023 và đầu năm 2024 với nhiều nội dung đổi mới rất quan trọng. Trong đó năm 2023 và đầu năm 2024 triển khai có 6 nội dung mới với tinh thần theo Đề án Đổi mới hoạt động giám sát của Quốc hội. Các ĐBQH đánh giá cao việc lựa chọn hai chuyên đề giám sát năm 2025 là phù hợp, đều là những vấn đề rất quan trọng, những vấn đề nóng, có những vấn đề đột phá và đều là những vấn đề quan trọng.
Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho biết, việc lựa chọn 1 trong 2 chuyên đề giám sát tối cao, Ủy ban Thường vụ đã phát phiếu nên đề nghị các ĐBQH nghiên cứu kỹ lưỡng và sáng suốt lựa chọn bằng phiếu xin ý kiến. Cả 2 nội dung này đều rất quan trọng và nó đều là những vấn đề nóng, những vấn đề cử tri và người dân rất quan tâm.
Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương
Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương khẳng định: Hiện nay chúng ta đang tiến tới những năm cuối của nhiệm kỳ, nhiều vấn đề yêu cầu đặt ra cũng rất cao. Ngay nguồn nhân lực chất lượng cao để chuẩn bị cho đại hội các cấp cũng là vấn đề cần thiết. Vấn đề môi trường cũng là vấn đề bức xúc, kể cả rác thải, ô nhiễm sông, suối, biển, ô nhiễm mỏ, ô nhiễm thành phố, ô nhiễm nông thôn, đều là những vấn đề liên quan trực tiếp đến đời sống người dân. Bởi vì 1 trong 2 chuyên đề này, nếu Quốc hội chọn một thì còn một, Ủy ban Thường vụ cũng triển khai giám sát. Tất cả các Đoàn giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đều tiến hành như Đoàn giám sát của Quốc hội, chỉ có một điều là Quốc hội sẽ giám sát tối cao tại phiên thảo luận ở hội trường, nội dung còn lại Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ tổ chức thảo luận và giám sát tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Trên cơ sở thảo luận, kết quả phiếu xin ý kiến của ĐBQH, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ chỉ đạo Tổng Thư ký Quốc hội phối hợp với các cơ quan nghiên cứu tiếp thu tối đa những ý kiến xác đáng của các vị đại biểu Quốc hội để hoàn chỉnh và trình Quốc hội xem xét thông qua về Nghị quyết Chương trình giám sát 2025 và Nghị quyết về thành lập các Đoàn giám sát chuyên đề của Quốc hội trong kỳ họp./.