CẦN CÓ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CƠ CHẾ, CHÍNH SÁCH, PHÁP LUẬT, TẠO THUẬN LỢI CHO NGƯỜI DÂN KHỞI KIỆN RA TÒA

Đoàn giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội làm việc với Tòa án nhân dân tối cao

Đánh giá bước đầu về báo cáo của Tòa án nhân dân tối cao về việc tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, Tổ công tác cho rằng về cơ bản, các nội dung báo cáo đã bám sát đề cương, phụ lục, bảng biểu theo yêu cầu của Đoàn giám sát. Báo cáo cũng phản ánh khá toàn diện tình hình, kết quả công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo của Tòa án nhân dân tối cao trong 05 năm qua; cung cấp nhiều số liệu cụ thể để minh chứng cho các đánh giá, nhận định về tình hình thực hiện, pháp luật về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo giai đoạn 2016-2021; chỉ ra những tồn tại, hạn chế, nguyên nhân và kiến nghị, đề xuất các giải pháp cụ thể về hoàn thiện pháp luật và tổ chức thực hiện nhằm đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra.

Tuy nhiên, công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo vẫn còn một số tồn tại, hạn chế như trụ sở tiếp công dân của Tòa án nhân dân tối cao chưa đáp ứng được yêu cầu về cơ sở vật chất, chưa bảo đảm sự gắn kết giữa hoạt động tiếp công dân với giải quyết khiếu nại, tố cáo, tỷ lệ giải quyết đơn tố cáo chưa cao. Báo cáo cũng chưa chỉ ra được những nguyên nhân chủ quan dẫn tới tình trạng này, chưa có kiến nghị, giải pháp cụ thể liên quan đến ban hành hoặc sửa đổi quy định của pháp luật…

Qua khảo sát và làm việc trực tiếp với Lãnh đạo Tòa án nhân dân tối cao, cũng như qua nghiên cứu Báo cáo của Tòa án nhân dân tối cao, Tổ công tác đề nghị Tòa án nhân dân tối cao bổ sung làm rõ những giải pháp hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật bất cập, chưa phù hợp với thực tiễn làm phát sinh khiếu nại, tố cáo; giải pháp hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật tạo thuận lợi cho người dân khởi kiện ra tòa; kiến nghị sửa đổi cụ thể về thời hạn trong Bộ luật Tố tụng dân sự, Bộ luật Tố tụng hình sự và Luật Tố tụng hành chính có liên quan đến giải quyết khiếu nại, tố cáo.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Đỗ Đức Hồng Hà, Tổ trưởng Tổ công tác trình bày báo cáo

Cùng với đó Tổ công tác đề nghị Tòa án nhân dân tối cao nêu rõ giải pháp ban hành hoặc sửa đổi quy định của pháp luật, nhất là quy định chế tài nghiêm minh đối với những trường hợp người bị kiện là người đứng đầu cơ quan hành chính, người đứng đầu các Sở, ngành không tham gia vào quá trình giải quyết vụ án hoặc ủy quyền cho cấp phó tham gia nhưng thực tế là không tham gia hoặc có đơn xin xét xử vắng mặt, không thực hiện trách nhiệm cung cấp, giao nộp tài liệu, chứng cứ... làm ảnh hưởng đến chất lượng xét xử của tòa, đến quyền và lợi ích hợp pháp của người khởi kiện.

Đồng thời, Tòa án nhân dân tối cao cần làm rõ trách nhiệm của người đứng đầu trong lãnh đạo, chỉ đạo và thực hiện công tác tiếp dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo theo quy định của Luật Tiếp công dân và bổ sung số liệu cụ thể lịch tiếp và số lần tiếp công dân của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao với vai trò là người đứng đầu tổ chức đảng theo quy định tại Chỉ thị số 35 và Quy định số 11 của Bộ Chính trị.

Tổ công tác đề nghị Tòa án nhân dân tối cao làm rõ giải pháp bảo đảm thực hiện quy định của Luật Tiếp công dân về trụ sở tiếp công dân; giải pháp bảo vệ người tố cáo theo Luật Tố cáo và giải pháp khắc phục tình trạng tỷ lệ giải quyết đơn tố cáo chưa cao; Kiến nghị với Chính phủ để khắc phục tình trạng một số cơ quan, tổ chức chưa thực sự quan tâm đến công tác phối hợp với Toà án trong việc cung cấp tài liệu, chứng cứ; giám định; tham gia định giá tài sản; thực hiện uỷ thác tư pháp.

Bên cạnh đó, Tổ công tác đề nghị Tòa án nhân dân tối cao bổ sung nội dung về nguyên nhân và giải pháp khắc phục tình trạng “vẫn còn nhiều trường hợp khiếu nại, tố cáo kéo dài, được nhiều cấp có thẩm quyền giải quyết và trả lời nhưng đương sự vẫn tiếp tục khiếu nại, tố cáo; khiếu nại đông người; khiếu nại, tố cáo vượt cấp; khiếu nại, tố cáo không đúng thẩm quyền; khiếu nại đề nghị xem xét lại bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm ngày càng gia tăng, nhiều vụ việc đã được cơ quan có thẩm quyền giải quyết đúng pháp luật, nhưng vẫn tiếp tục có khiếu nại...

Báo cáo của Tòa án nhân dân tối cao cần bổ sung nội dung về thực trạng phối hợp với Bộ Tư pháp, Thanh tra Chính phủ, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Liên đoàn luật sư Việt Nam trong công tác tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo; giải pháp khắc phục những nguyên nhân chủ quan chậm ban hành văn bản hướng dẫn, tổ chức thực hiện tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo của công. dân và nguyên nhân liên quan đến trình độ, trách nhiệm chi cao của một số cán bộ được phân công làm công tác tiếp dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo; Giải pháp khắc phục tình trạng thiếu kiểm tra, giám công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo như Báo cáo đã nêu.

Ngoài ra, Tòa án nhân dân tối cao cần hoàn thiện báo cáo theo hướng bổ sung nội dung về tình hình xử lý cán bộ vi phạm pháp luật về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và tình hình xử lý hành chính, hình sự đối với công dẫn lợi dụng quyền khiếu nại, tố cáo; làm rõ kết quả triển khai, thực hiện hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về đơn thư khiếu nại, tố cáo, cũng như bảo đảm tỉnh liên thông trong việc quản lý hoạt động này tại các vụ chuyên môn thuộc Tòa án nhân dân tối cao cũng như tại các Tòa án nhân dân địa phương; phương hướng đổi mới hoạt động tiếp công dân của ngành Tòa án nhân dân để đáp ứng được yêu cầu đặt ra trong giai đoạn hiện nay./.