Dự phiên họp còn có đại diện thường trực Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội; đại diện lãnh đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Ngân hàng Nhà nước, các cơ quan, tổ chức hữu quan cùng các thành viên Ủy ban Kinh tế của Quốc hội tham gia họp trực tiếp từ điểm cầu Nhà Quốc hội và trực tuyến.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh chủ trì phiên họp
Phát biểu mở đầu phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, năm 2021 là năm đặc biệt với nhiều sự kiện lớn của đất nước nhưng cũng phải đối mặt với diễn biến phức tạp, khó lường của đại dịch COVID-19 tác động đến đời sống người dân và các hoạt động sản xuất kinh doanh, hoạt động của các cơ quan, tổ chức. Các hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp và đời sống của người dân đang chịu ảnh hưởng rất tiêu cực và dự báo vẫn có khả năng kéo dài trong thời gian tới. Do vậy, cần đánh giá toàn diện, khách quan thực trạng nền kinh tế Việt Nam, các chính sách ứng phó đối với đại dịch Covid-19 trong năm 2021, đề xuất, khuyến nghị chính sách nhằm hỗ trợ nền kinh tế vượt qua khó khăn, duy trì hoạt động sản xuất, kinh doanh, đồng thời, chuẩn bị những điều kiện cơ bản và các kịch bản phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội trong năm 2022.
Ghi nhận những kết quả đạt được trong bối cảnh dịch bệnh đầy khó khăn, thách thức
Trình bày tình hình thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2021, dự kiến Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2022, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương đã nêu rõ 08 kết quả nổi bật trong thực hiện Nghị quyết số 124/2020/QH14 của Quốc hội về Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2021.
Theo đó, năm 2021 đã chuẩn bị tốt nhất và tổ chức thành công Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp; thông qua các kế hoạch 5 năm về kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước, đầu tư công trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19, bảo đảm an ninh, an toàn, hiệu quả.
Tiếp tục thực hiện mục tiêu kép linh hoạt trong bối cảnh mới với quan điểm chăm lo bảo vệ sức khỏe, tính mạng nhân dân là trên hết, trước hết; đồng thời duy trì hợp lý các hoạt động sản xuất, kinh doanh ở những nơi đủ điều kiện, hạn chế đứt gãy chuỗi sản xuất. Kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát được kiểm soát dưới 4%, các cân đối lớn được giữ vững, thu ngân sách nhà nước ước vượt dự toán. Ước thực hiện cả năm có 8/12 chỉ tiêu chủ yếu đạt mục tiêu kế hoạch đề ra. Trong đó, nông nghiệp tiếp tục khẳng định vai trò trụ đỡ của nền kinh tế.
Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương trình bày báo cáo
Bên cạnh đó, công tác xây dựng, hoàn thiện pháp luật, nâng cao hiệu lực, hiệu quả tổ chức thi hành pháp luật tiếp tục được xác định là nhiệm vụ trọng tâm. Các hoạt động văn hóa, xã hội được tổ chức dưới hình thực phù hợp với tình hình dịch bệnh, tăng cường ứng dụng công nghệ, trực tuyến. Các hoạt động đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, ứng dụng khoa học công nghệ được thúc đẩy mạnh mẽ. Quốc phòng, an ninh được bảo đảm, trật tự, an toàn xã hội được tăng cường. Công tác đối ngoại được triển khai đồng bộ, toàn diện, linh hoạt, hiệu quả, phù hợp với bối cảnh tình hình dịch bênh, nhất là ngoại giao vaccine.
Tuy nhiên, trong năm, việc thực hiện dự kiến 4/12 chỉ tiêu chủ yếu chưa đạt mục tiêu đề ra. Tăng trưởng kinh tế ước chỉ đạt 3,5-4%, tiềm ẩn một số rủi ro kinh tế vĩ mô. Tiến độ giải ngân vốn đầu tư công chưa đạt yêu cầu đề ra. Từ tháng 6/2021, nền kinh tế chịu tác động nặng nền do dịch bệnh COVID-19 bùng phát. Tình hình sản xuất, kinh doanh và đời sống người dân gặp nhiều khó khăn.
Tại phiên họp, các đại biểu cơ bản nhất trí với báo cáo của Chính phủ nhất là các kết quả nổi bật đạt được là nhờ các chính sách điều hành hợp lý, linh hoạt với nỗ lực, đồng lòng của cả hệ thống chính trị trong bối cảnh dịch bệnh đầy khó khăn, thách thức. Theo đại biểu Trần Văn Lâm, một trong những yếu tố góp phần đạt được kết quả tích cực là chính sách tài khóa kết hợp tiền tệ được Chính phủ điều hành với sự tham gia tích cực của Quốc hội được kịp thời ban hành, linh hoạt, đáp ứng yêu cầu thực tế trong xử lý tình huống cấp bách, phục vụ ứng phó phòng chống dịch bệnh.
Tập trung chỉ đạo thực hiện mục tiêu kép, quan tâm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp
Các đại biểu đã có đánh giá về các chính sách hỗ trợ kinh tế, an sinh xã hội; kết quả, tỷ lệ giải ngân các gói hỗ trợ, công tác điều hành, phối hợp thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch COVID-19 của các địa phương; và cho rằng cần đánh giá tổng thể các nguồn lực đã chi cho công tác phòng, chống dịch bao gồm các nguồn chi từ ngân sách nhà nước, đóng góp của tổ chức cá nhân, các nguồn hỗ trợ.
Các đại biểu chỉ ra việc thu ngân sách nhà nước dự kiến hụt thu khá lớn sẽ ảnh hưởng rất lớn đến việc triển khai nhiệm vụ của ngân sách trung ương, tình trạng giải ngân đầu tư công vẫn đang rất chậm, tác động lớn đến thực hiện các mục tiêu tăng trưởng, làm giảm hiệu quả sử dụng vốn đầu tư; cơ cấu lại và cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước quá chậm; nguy cơ lạm phát; thu hút vốn FDI giảm, xuất khẩu, lưu thông hàng hóa, nông sản gặp khó khăn.
Ủy ban Kinh tế họp phiên toàn thể lần thứ 2, thẩm tra báo cáo của Chính phủ về tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2021, dự kiến Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2022
Tập trung trao đổi về dự báo tình hình thế giới và trong nước, trước nguy cơ tụt hậu và lỡ nhịp với xu hướng phục hồi kinh tế thế giới, các đại biểu đề nghị làm rõ động lực tăng trưởng trong nước từ tiêu dùng nội địa, đầu tư công và FDI và từ xuất khẩu để có biện pháp phù hợp. Theo đó, các đại biểu đề nghị làm rõ nhiệm vụ những tháng còn lại ưu tiên đầu tiên tập trung chỉ đạo thực hiện mục tiêu kép, quan tâm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, cần sớm có kế hoạch nghiên cứu gói hỗ trợ phục hồi sản xuất trong điều kiện bình thường mới; cần có biện pháp quyết liệt thực hiện cổ phần hóa doanh nghiệp và thoái vốn để tăng thêm nguồn thu ngân sách trong bối cảnh chi ngân sách rất lớn hiện nay.
Bày tỏ tán thành với chủ trương chuyển trạng thái từ mục tiêu "không có COVID-19" sang thích ứng an toàn, linh hoạt và kiểm soát hiệu quả dịch bệnh COVID-19 của Chính phủ, đại biểu Vũ Tiến Lộc cho rằng để thực hiện được mục tiêu này cần phải có kế hoạch, lộ trình, khung quy định với những phương án cụ thể để tùy mức độ tình hình của dịch sẽ có những phương án ứng xử của chính quyề,n doanh nghiệp, người dân. Từ đó có áp dụng thống nhất giữa các địa phương để người dân doanh nghiệp có thể chủ động trong sản xuất và sinh hoạt, có biện pháp dự phòng, tạo an tâm cho môi trường đầu tư.
Về các biện pháp phục hồi kinh tế, nếu như đại biểu Vũ Tiến Lộc cho rằng mở cửa là giải pháp quan trọng nhất thì đại biểu Phạm Đức Ấn thì cho rằng cần “giã đông nền kinh tế” sau thời gian dài giãn cách. Theo đó, các đại biểu cho rằng bên cạnh tiếp tục triển khai các gói hỗ trợ đã ban hành thì Chính phủ cần tiếp tục nghiên cứu có thêm các gói hỗ trợ lớn hơn, mạnh hơn, cần có chương trình kích cầu sớm; giải quyết bài toán thiếu hụt lao động, chuyển dịch lao động sau dịch. Lưu ý thận trọng trong ban hành chính sách hướng đúng trọng tâm hỗ trợ, tránh dàn trải, quan tâm đến những đối tượng thực sự khó khăn, quan tâm đến người nông dân.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải phát biểu chỉ đạo tại phiên họp
Phát biểu chỉ đạo, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đánh giá cao nội dung báo cáo, ghi nhận những cố gắng của Chính phủ, của các bộ, ngành, các địa phương, các doanh nghiệp và các tầng lớp nhân dân trong giai đoạn đặc biệt khó khăn vừa qua. Bày tỏ băn khoăn trước diễn biến phức tạp của dịch bệnh ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế, thu ngân sách, cân đối ngân sách khó khăn, đòi hỏi phải cân nhắc kỹ lưỡng các chính sách tài khóa và tiền tệ, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị các cơ quan của Quốc hội phối hợp với các cơ quan hữu quan để tổ chức hội nghị chuyên đề về vấn đề này, qua đó, cẩn trọng tham mưu, đề xuất chính sách tài khóa, tiền tệ, giữ vững chỉ tiêu lạm phát và có giải pháp thực hiện cụ thể.
Kết luận phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, qua thảo luận, các đại biểu ghi nhận mặc dù gặp nhiều khó khăn, vẫn có một số điểm sáng nổi bật trong điều hành kinh tế vĩ mô năm 2021. Bên cạnh đó, tình hình kinh tế - xã hội năm 2021 còn nổi lên một số vấn đề khó khăn trong tiếp cận các chính sách, gói hỗ trợ; công tác chỉ đạo, điều hành phòng, chống dịch có nơi, có lúc còn chậm, chưa quyết liệt, chưa nắm chắc tình hình; việc thực hiện các biện pháp, hướng dẫn của Trung ương chưa được đồng bộ và thống nhất. Trong thời gian tới, cần tiếp tục kiên trì mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát dịch bệnh, khẩn trương, quyết liệt thực hiện các gói hỗ trợ người dân, doanh nghiệp đã ban hành; xem xét ban hành các gói hỗ trợ tiếp theo. Xây dựng các kịch bản chi tiết với lộ trình mở cửa nền kinh tế phù hợp với diễn biến của dịch bệnh…
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế nêu rõ, trên cơ sở ý kiến của các đại biểu, Ủy ban Kinh tế sẽ xây dựng hoàn thiện báo cáo thẩm tra, gửi xin ý kiến các đại biểu và các cơ quan của Quốc hội để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến tại phiên họp thứ 4 và trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 2 tới./.