ỦY BAN TÀI CHÍNH – NGÂN SÁCH HỌP TOÀN THỂ LẦN THỨ 29

Trong ngày làm việc đầu tiên tại phiên họp, Ủy ban Tài chính – Ngân sách đã cho ý kiến thẩm tra sơ bộ báo cáo của Chính phủ về kết quả thực hiện dự toán ngân sách nhà nước năm 2018, dự toán ngân sách nhà nước và phương án phân bổ ngân sách trung ương năm 2019; Kế hoạch tài chính - ngân sách nhà nước quốc gia 3 năm 2019 – 2021.

Theo báo cáo của Chính phủ, tổng thu ngân sách cả năm vượt 3% so với dự toán, bên cạnh các nguồn thu chính thì công tác truy thu, chống thất thu thuế của ngành thuế, hải quan đóng góp tích cực thể hiện trách nhiệm cao trong điều hành của Chính phủ, quyết tâm cao bảo đảm kỷ luật tài chính. Tuy nhiên qua xem xét số liệu chi tiết và giám sát thực tế tại địa phương, Thường trực Ủy ban Tài chính- Ngân sách nhận thấy kết quả thu ngân sách tuy vượt dự toán những chưa đạt một số mục tiêu theo Nghị quyết của Quốc hội như tỷ lệ nợ đọng thuế còn lớn.

Báo cáo của Chính phủ đánh giá bối cảnh thực hiện nhiệm vụ thu ngân sách nhà nước năm 2018 có nhiều thuận lợi nhưng kết quả thu ngân sách chưa tương xứng trong khi đó dự toán thu nội địa giao năm 2018 cao so với năm 2017. Thường trực Ủy ban Tài chính – Ngân sách nhận thấy, đây là vấn đề bất cập đã được Ủy ban báo cáo với các Quốc hội các năm trước, đề nghị Chính phủ phân tích kỹ lưỡng rút kinh nghiệm trong công tác tổ chức thực hiện, xây dựng dự toán trong các năm tiếp theo. Bên cạnh đó, cũng cần đánh giá tổng thể các yếu tố làm giảm khả năng đóng góp cho thu ngân sách của các doanh nghiệp; tăng cường kiểm tra thanh tra thuế hàng năm, đôn đốc thu hồi nợ đọng thuế, ngăn ngừa kê khai gian lận, chuyển giá, trốn thuế, buôn lậu, gian lận thương mại…Thường trực Ủy ban Tài chính – Ngân sách cơ bản nhất trí với những đánh giá của Chính phủ về những thuận lợi khó khăn trong quản lý thu hoạt động xuất nhập khẩu, song cũng đề nghị Chính phủ chỉ đạo quyết liệt, theo dõi sát tình hình để phấn đấu cuối năm tăng cao hơn thu ngân sách nhà nước, đồng thời lưu ý không để nợ hoàn thuế đối với doanh nghiệp, nâng cao hơn chất lượng quản lý rủ ro trong kiểm tra, thanh tra sau thông quan, chống thất thu gian lận trong hoàn thuế.

Về chi ngân sách nhà nước, báo cáo của Chính phủ cho thấy, ước tính nhiệm vụ chi của năm tăng 2,6% so với dự toán, đảm bảo các nhiệm vụ chi trong quản lý nhà nước, thanh toán đầy đủ các chế độ,chính sách an sinh xã hội, các nghĩa vụ nợ đến hạn theo cam kết. Tỷ trọng chi đầu tư phát triển trên tổng thu ngân sách ước đạt hơn 26,7%; tỷ trọng chi thường xuyên ước đạt 63,29% thấp hơn số thực hiện so với năm 2017.

Thường trực Ủy ban Tài chính – Ngân sách cho rằng, về cơ bản Chính phủ đã điều hành bám sát dự toán, quản lý ngân sách theo kết quả, ngày càng đề cao kỷ cương, kỷ luật tài chính chặt chẽ, tiết kiệm, hiệu quả, đẩy mạnh cải cách hành chính trong giao nhiệm vụ chi, kiểm soát chi thường xuyên, đẩy mạnh giao quyền tự chủ cho các doanh nghiệp, đơn vị sự nghiệp công lập. Tuy nhiên qua giám sát, Thường trực Ủy ban nhận thấy một số vấn đề nổi lên như tính trạng chuyển nguồn lớn; nhiều nhiệm vụ chi chưa bố trí được nguồn lực; việc thực hiện một số chính sách chi an sinh xã hội chưa đạt hiệu quả so với mục tiêu yêu cầu đề ra. Cơ cấu lại chi ngân sách nhà nước chưa có nhiều chuyển biến rõ rệt, tỷ lệ chi thường xuyên còn cao. Quản lý nguồn thu từ việc khai thác tài sản công còn lỏng lẻo hiệu quả thấp. Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí ở địa phương còn chưa thực chất, hình thức…

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Đinh Văn Nhã trao đổi một số ý kiến thẩm tra của Thường trực Ủy ban Tài chính- Ngân sách 

Về dự toán ngân sách nhà nước năm 2019, Chính phủ xây dựng dự toán thu ngân sách nhà nước năm 2019 tăng 3,9% so với mức thực hiện năm 2018; dự kiến tỷ lệ thu nội địa tăng 12,8% so với mức thực hiện năm 2018; tỷ trọng thu nội địa trong tổng thu tăng lên mức 83,2%.

Thường trực Ủy ban Tài chính – Ngân sách cơ bản nhất trí với đề nghị của Chính phủ và nhận thấy Chính phủ xây dựng tỷ lệ thu nội địa khá tích cực, tỷ trọng thu nội địa trong tổng thu có xu hướng tăng qua các năm. Tuy nhiên qua giám sát tại các địa phương cũng cho thấy, áp lực giao dự toán đối với một số địa phương là lớn, một số nhiệm vụ được giao dự toán vượt qua khả năng thu hoặc không có địa chỉ thu. Vì vậy đề nghị Chính phủ thận trọng, rà soát lại dự toán thu phù hợp với tình hình thực tế của các địa phương,  đặc biệt lưu ý đến các địa phương nhiều năm nhiệm vụ thu không đạt dự toán.

Về dự toán chi ngân sách nhà nước, Thường trực Ủy ban Tài chính – Ngân sách cơ bản thống nhất với dự toán chi và các nguyên tắc xây dựng phương án bố trí chi ngân sách theo Chính phủ trình. Tuy nhiên cũng cần lưu ý một số vấn đề, về nguyên tắc chi tiếp tục quán triệt trong quản lý, điều hành phải thực hiện nghiêm quy định của Hiến pháp và Luật Ngân sách nhà nước hiện hành, các khoản chi ngân sách phải được dự toán  và thực hiện nhiệm vụ chi đúng dự toán, chuyển nguồn, tạm ứng, kế toán, kiểm toán, quyết toán ngân sách đúng quy định.

Thường trực Ủy ban Tài chính – Ngân sách cũng tán thành với phương án phân bổ ngân sách trung ương 2019, đồng thời nhấn mạnh nguyên tắc việc phân bổ ngân sách trung ướng bám sát nguyên tắc thu chi, phân bổ vốn đầu tư, chi thường xuyên đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định; bố trí ngân sách kết hợp với các nguồn vốn hợp pháp khác để đảm bảo chi cho giáo dục đào tạo, bảo vệ môi trường theo nghị quyết của Quốc hội, bố trí tăng mức hợp lý cho y tế, văn hóa thông tin, hoạt động đối ngoại, công tác hoàn thiện thể chế và hệ thống pháp luật, bảo đảm hỗ trợ thực hiện các chương trình dự án lớn đặc biệt quan trọng tác động lớn đến kinh tế- xã hội địa phương hoặc các dự án liên kết liên vùng.

Tại phiên họp, các thành viên Ủy ban Tài chính – Ngân sách cơ bản tán thành với các báo cáo của Chính phủ cũng như ý kiến của Thường trực Ủy ban, đồng thời trao đổi, cho ý kiến về một số vấn đề như phân bổ vốn đầu tư phát triển; nợ đọng xây dựng cơ bản còn ở mức cao; tốc độ giải ngân thực hiện một số chương trình mục tiêu quốc gia còn chậm…Chủ nhiệm Ủy ban - Tài chính Ngân sách Nguyễn Đức Hải đề nghị, trên cơ sở ý kiến tại phiên họp, các cơ quan liên quan khẩn trương hoàn thiện các báo cáo để kịp thời trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến tại phiên họp thứ 28 tới, trước khi trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 6.