Toàn cảnh Hội thảo
Tham dự Hội thảo có đại diện Thường trực một số Ủy ban của Quốc hội; đại diện Đoàn đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân một số tỉnh/ thành phố; Đại diện Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam; đại diện một số bộ, ngành liên quan; các chuyên gia, nhà khoa học, nhà nghiên cứu về lĩnh vực giới.
Phát biểu khai mạc Hội thảo, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội Lê Thị Nguyệt nêu rõ, Luật Ngân sách nhà nước sửa đổi được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XIII, và có hiệu lực thi hành từ năm ngân sách 2017. Đây là khung pháp lý quan trọng về quản lý ngân sách nhà nước. Với quan điểm việc lồng ghép bình đẳng giới vào quá trình xây dựng dự án Luật này sẽ là tiền đề quan trọng để đạt tới mục tiêu bình đẳng trong tiếp cận và kiểm soát các nguồn lực của đất nước, trong Luật đã có quy định nguyên tắc bảo đảm ưu tiên bố trí ngân sách để thực hiện các mục tiêu bình đẳng giới và căn cứ lập dự toán ngân sách nhà nước hang năm về bình đẳng giới. Phó Chủ nhiệm Ủy ban Lê Thị Nguyệt hi vọng hội thảo sẽ có nhiều ý kiến góp ý gợi mở về những giải pháp khả thi hơn để đạt tới mục tiêu bình đẳng trong tiếp cận, kiểm soát, thụ hưởng các nguồn lực của đất nước nói chung và ngân sách nhà nước nói riêng.
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Lê Thị Nguyệt phát biểu
Phát biểu tại Hội thảo, đại diện Cơ quan Liên hợp quốc về Bình đẳng giới và Trao quyền cho phụ nữ tại Việt Nam (UN Women), bà Elisa Fernandez cho biết, ngân sách có trách nhiệm giới là một trong những mục tiêu và chỉ tiêu quan trọng của Mục tiêu phát triển bền vững số 5 về bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ của Chương trình nghị sự 2030. Các kinh nghiệm quốc tế cho thấy, thực hiện ngân sách có trách nhiệm giới được xem là giải pháp toàn diện và bền vững để giải quyết các vấn đề bất bình đẳng giới. Hiện UN Women đã hỗ trợ kỹ thuật cho hơn 80 quốc gia trên thế giới về ngân sách có trách nhiệm giới.
Tại hội thảo, các đại biểu cũng chỉ ra rằng việc lập ngân sách có trách nhiệm giới nhằm thay đổi cơ cấu phân bổ ngân sách và chính sách để nguồn lực xã hội được sử dụng theo hướng thúc đẩy bình đẳng giới; xem xét tác động kinh tế và xã hội của ngân sách đối với phụ nữ và nam giới để điều chỉnh việc phân bổ một cách phù hợp.
Có đại biểu cũng cho biết, từ góc độ giới, Luật Ngân sách Nhà nước đã cụ thể hóa việc thực hiện mục tiêu bình đẳng giới là: Một trong các nguyên tắc quản lý ngân sách nhà nước; Một trong các căn cứ lập dự toán ngân sách Nhà nước hàng năm (khoản 5, điều 8 và khoản 1, điều 41). Đại biểu cũng chia sẻ, được sự hỗ trợ kỹ thuật của UN Women, Ban Kinh tế - Ngân sách Hội đồng nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh đã phối hợp với Ban Vì sự tiến bộ phụ nữ và Bình đẳng giới xây dựng và ra mắt cuốn Ngân sách có trách nhiệm giới trong hoạt động thẩm tra, giám sát thực hiện ngân sách của Hội đồng nhân dân; ký Kế hoạch phối hợp với các đơn vị thực hiện thí điểm ngân sách giới trong ngành/lĩnh vực từ 2019 đến 2021.
Các đại biểu thảo luận tại Hội thảo
Tuy nhiên, một số đại biểu cho rằng việc thúc đẩy ngân sách có trách nhiệm giới vẫn còn những thách thức, cụ thể: Định kiến giới, tư tưởng trọng nam khinh nữ đã tồn tại lâu đời trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số, đặc biệt tại các vùng, các dân tộc theo chế độ phụ hệ tư tưởng này càng nặng nề; Lãnh đạo, chính quyền địa phương, cán bộ lập kế hoạch nhiều tỉnh vùng dân tộc thiểu số chưa quan tâm đến công tác bình đẳng giới; Chưa hiểu về ngân sách có trách nhiệm giới, đặc biệt quy định bình đẳng giới trong Luật ngân sách; Không có hướng dẫn để thực hiện quy định về bình đẳng giới trong Luật ngân sách; Kinh phí bố trí cho hoạt động bình đẳng giới rất hạn hẹp, đặc biệt kinh phí cho lồng ghép giới
Ở các địa phương cũng tồn tại một số thách thức như: Không có số liệu thông tin tách biệt giới sẵn có; Trung ương không yêu cầu tách biệt giới trong quá trình xây dựng kế hoạch; phụ thuộc vào nhận thức và năng lực của cán bộ địa phương; Nhận thức và năng lực lập kế hoạch tổ chức thực hiện của cán bộ xã trong thúc đẩy ngân sách có trách nhiệm giới còn hạn chế.
Trên cơ sở nhận thức được một số hạn chế trong công tác này, các đại biểu đề nghị cần tiếp tục nâng cao năng lực về lồng ghép giới và ngân sách có trách nhiệm giới; xây dựng bảng biểu cụ thể nhằm hỗ trợ cho việc xây dựng kế hoạch thực hiện ngân sách có trách nhiệm giới; xây dựng hướng dẫn chi tiết và thực hiện tiêu chí tự đánh giá phân loại ngân sách theo mức độ thúc đẩy bình đẳng giới.
Một số đại biểu cũng nhấn mạnh, một trong những giải pháp cho những thách thức này là lồng ghép giới và quy trình xây dựng kế hoạch, lập dự toán ngân sách, thực hiện và kiểm toán ngân sách của Chính phủ, hay còn gọi là “ngân sách có trách nhiệm giới”. Đây là công cụ giải trình trách nhiệm chính để theo dõi và hỗ trợ thực hiện các cam kết về bình đẳng giới của Chính phủ.
Kết luận Hội thảo, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Lê Thị Nguyệt trân trọng cảm ơn những ý kiến đóng góp tâm huyết, sâu sắc của các đại biểu tham dự. Phó Chủ nhiệm Ủy ban khẳng định các ý kiến thảo luận sẽ là những thông tin quý báu từ kinh nghiệm của các nước và thực tiễn ở trong nước để Việt Nam tiếp tục có những tiến bộ đáng kể trong bình đẳng giới, bao gồm cải thiện chính sách, khuôn khổ pháp lý về bình đẳng giới và sự tiến bộ của phụ nữ./