Toàn cảnh Phiên họp thứ 49 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, ngày 15/9/2020
Tại phiên họp, UBTVQH đã nghe Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng trình bày Tờ trình về việc dự thảo Nghị quyết của UBTVQH giải thích nội dung khoản 3 Điều 5 Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu số 107/2016/QH13. Theo đó, Chính phủ trình UBTVQH quy định thống nhất cách hiểu điểm a khoản 3 Điều 5 Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu như sau: “Thuế suất ưu đãi áp dụng đối với hàng hóa nhập khẩu có xuất xứ từ nước, nhóm nước hoặc vùng lãnh thổ thực hiện đối xử tối huệ quốc trong quan hệ thương mại với Việt Nam (trong đó bao gồm hàng hoá nhập khẩu tại chỗ là hàng hóa đặt gia công tại Việt Nam và được tổ chức, cá nhân nước ngoài đặt gia công bán cho tổ chức, cá nhân tại Việt Nam; hàng hoá mua bán giữa doanh nghiệp Việt Nam với tổ chức, cá nhân nước ngoài không có hiện diện tại Việt Nam và được thương nhân nước ngoài chỉ định giao, nhận hàng hoá với doanh nghiệp khác tại Việt Nam); hàng hóa từ khu phi thuế quan nhập khẩu vào thị trường trong nước đáp ứng điều kiện xuất xứ từ nước, nhóm nước hoặc vùng lãnh thổ thực hiện đối xử tối huệ quốc trong quan hệ thương mại với Việt Nam; hàng hóa sản xuất, gia công, tái chế, lắp ráp tại khu phi thuế quan không đáp ứng các điều kiện để hưởng thuế suất thuế nhập khẩu ưu đãi đặc biệt theo quy định của Chính phủ”.
Việc thống nhất các cách hiểu như trên để tránh việc cho rằng hàng hóa nhập khẩu tại chỗ được sản xuất, gia công tại Việt Nam không phải là hàng hóa có xuất xứ từ nước thực hiện đối xử tối huệ quốc trong quan hệ thương mại với Việt Nam hoặc có xuất xứ từ nước có thỏa thuận ưu đãi đặc biệt về thuế nhập khẩu trong quan hệ thương mại với Việt Nam, không nhập khẩu qua biên giới vào Việt Nam phải áp dụng mức thuế suất thông thường (bằng 150% mức thuế suất MFN) theo quy định tại điểm c khoản 3 Điều 5 Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu.
Tiếp đó, UBTVQH đã nghe Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Đức Hải trình bày báo cáo thẩm tra dự thảo Nghị quyết của UBTVQH giải thích nội dung điểm a khoản 3 Điều 5 Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu số 107/2016/QH13. Nội dung báo cáo nêu rõ: đa số ý kiến trong Ủy ban Tài chính – Ngân sách cho rằng, quy định tại khoản 3 Điều 5 của Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu là cụ thể, rõ ràng, đủ cơ sở để thực hiện và việc Bộ Tài chính có văn bản tạm hướng dẫn các doanh nghiệp áp dụng mức thuế ưu đãi (MFN) đối với hàng hóa nhập khẩu tại chỗ là phù hợp với tinh thần của Luật và thuộc thẩm quyền của Chính phủ theo quy định của pháp luật về hải quan, pháp luật về quản lý ngoại thương. Do đó, đề nghị UBTVQH không ban hành Nghị quyết để giải thích pháp luật như Tờ trình của Chính phủ. Đồng thời, để bảo đảm rõ ràng, đề nghị Chính phủ cần có hướng dẫn việc áp dụng mức thuế ưu đãi (MFN) đối với hàng hóa nhập khẩu tại chỗ bằng văn bản quy phạm pháp luật; rà soát lại toàn bộ các quy định của pháp luật liên quan đến hoạt động xuất, nhập khẩu tại chỗ, cũng như các quy định về thuế xuất nhập khẩu, thuế giá trị gia tăng và thuế nội địa để bảo đảm sự thống nhất, rõ ràng và tạo thuận lợi cho doanh nghiệp; hướng dẫn việc áp dụng mức thuế suất đối với hàng nhập khẩu tại chỗ theo thẩm quyền khi sửa đổi Nghị định số 134/2016/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu.
Tại phiên họp, đại diện lãnh đạo Bộ Công thương, Bộ Tư pháp đã phát biểu, cung cấp thêm các thông tin, quan điểm về các nội dung liên quan. Các thành viên UBTVQH đã tập trung thảo luận, làm rõ về sự cần thiết giải thích về điểm a khoản 3 Điều 5 Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu số 107/2016/QH13. Trong đó, nhiều ý kiến lưu ý việc giải thích pháp luật phải bảo đảm đúng quy định của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật, việc giải thích Hiến pháp, luật, pháp lệnh được thực hiện trong trường hợp quy định của Hiến pháp, luật, pháp lệnh có cách hiểu khác nhau trong việc thi hành. Trong khi đó, quy định tại khoản 3, Điều 5, Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu là tương đối cụ thể, rõ ràng. Trong trường hợp giữa các quy định của pháp luật còn chưa có sự thống nhất thì cần nghiên cứu, rà soát, sửa đổi luật theo trình tự quy định.
Phát biểu kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển nêu rõ: UBTVQH thống nhất với ý kiến thẩm tra của Ủy ban Tài chính – Ngân sách của Quốc hội, theo đó không cần giải thích điểm a khoản 3 Điều 5 Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu số 107/2016/QH13. UBTVQH đề nghị Chính phủ thực hiện theo đúng quy định của pháp luật hiện hành; cần có hướng dẫn việc áp dụng mức thuế ưu đãi (MFN) đối với hàng hóa nhập khẩu tại chỗ bằng văn bản quy phạm pháp luật; rà soát lại toàn bộ các quy định của pháp luật liên quan đến hoạt động xuất, nhập khẩu tại chỗ.