Tại phiên họp, Tổng Kiểm toán nhà nước Hồ Đức Phớc khẳng định: Hoạt động kiểm toán của Kiểm toán Nhà nước (KTNN) trong 26 năm qua có sự phát triển mạnh mẽ, toàn diện thể hiện qua các mặt: Quy mô hoạt động kiểm toán đều tăng dần một cách hợp lý qua từng năm; KTNN đã thực hiện nhiều giải pháp đẩy mạnh kiểm toán hoạt động và các lĩnh vực kiểm toán mới; Chất lượng kiểm toán của KTNN đã không ngừng được nâng cao, cung cấp cho Quốc hội, Chính phủ, các cơ quan chức năng và đơn vị được kiểm toán nhiều kiến nghị có giá trị thực tiễn.Kiểm toán nhà nước
Trong 26 năm qua, KTNN đã phát hiện và kiến nghị xử lý tài chính hơn 494.200 tỷ đồng; kiến nghị sửa đổi bổ sung, thay thế, hủy bỏ hàng nghìn văn bản; cung cấp hàng trăm báo cáo, hồ sơ cho các cơ quan điều tra, cơ quan quản lý nhà nước theo quy định; Hiến pháp sửa đổi năm 2013 đã bổ sung Điều 118 quy định về địa vị pháp lý của KTNN và Tổng KTNN; Hệ thống tổ chức bộ máy của KTNN đã được phát triển khá toàn diện cả về số lượng, cơ cấu và chất lượng, từng bước tiến tới đồng bộ; (vii) Hoạt động hợp tác quốc tế của KTNN ngày càng mở rộng về phạm vi và tăng cường về chiều sâu; Hạ tầng công nghệ thông tin được đảm bảo phục vụ việc triển khai các ứng dụng và dịch vụ trên môi trường mạng.
Tổng Kiểm toán Nhà nước Hồ Đức Phớc phát biểu tại Phiên họp.
Bên cạnh những kết quả đã đạt được, hoạt động của KTNN vẫn phải đối mặt với một số hạn chế và thách thức như: Nhận thức của một bộ phận trong xã hội về giá trị cốt lõi và hoạt động của KTNN còn chưa rõ, ảnh hưởng đến tính độc lập của KTNN; hàng năm KTNN mới kiểm toán được một phần ngân sách các bộ, ngành, địa phương và các tổ chức kinh tế của Nhà nước, tỷ trọng các cuộc kiểm toán hoạt động còn thấp; hiệu lực kiểm toán chưa cao; tổ chức bộ máy và nâng cao năng lực của KTNN chưa được hoàn thiện đầy đủ, vấn đề giữ gìn đạo đức nghề nghiệp kiểm toán viên luôn là thách thức lớn; hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng và việc phát triển công nghệ thông tin (công nghệ số, dữ liệu lớn, Blockchain...) đòi hỏi KTNN phải thích ứng trên cả hạ tầng công nghệ thông tin, công nghệ cao và năng lực kiểm toán viên.
Bài học kinh nghiệm: Một số bài học quan trọng cần tập trung quán triệt và thực hiện: Lãnh đạo sát sao, quyết liệt của Đảng bộ KTNN và lãnh đạo KTNN, đặc biệt là vai trò của người đứng đầu; phát huy những ưu việt về tổ chức bộ máy ngành dọc, tinh gọn, chuyên nghiệp, cán bộ kiểm toán viên có trình độ cao, chuyên môn giỏi, đào tạo bồi dưỡng thường xuyên; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và công nghệ cao, đổi mới phương pháp kiểm toán, cải cách thủ tục hành chính; lập kế hoạch kiểm toán sát, đúng, phối hợp tránh chồng chéo; tăng cường hợp tác quốc tế để đổi mới, nâng cao năng lực hoạt động của KTNN.
Chiến lược phát triển Kiểm toán nhà nước đến năm 2030
Xây dựng KTNN xứng đáng là cơ quan thực hiện kiểm toán tài chính, tài sản công có trách nhiệm, uy tín, chuyên nghiệp và hiện đại; đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó; hội nhập, phát triển ngang tầm khu vực và thế giới.
Sứ mệnh: Là cơ quan kiểm toán tài chính, tài sản công hoạt động độc lập, khách quan; góp phần quan trọng phát triển ổn định, bền vững, minh bạch nền tài chính quốc gia, nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực đất nước và phòng, chống tham nhũng, lãng phí; nâng cao trách nhiệm giải trình, bảo vệ pháp luật, sự liêm chính, giữ vững niềm tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước.
Giá trị cốt lõi: Độc lập - Liêm chính - Chuyên nghiệp - Uy tín - Không ngừng gia tăng giá trị.
Về quan điểm phát triển: Tổng Kiểm toán nhà nước Hồ Đức Phớc nhấn mạnh: Đảm bảo thể chế hóa đầy đủ và toàn diện các quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước về phát triển KTNN; tuân thủ các quy định của pháp luật, phù hợp với định hướng phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Phát triển KTNN phù hợp với điều kiện thực tiễn của Việt Nam; đáp ứng yêu cầu hội nhập và phù hợp với các nguyên tắc, thông lệ quốc tế; là thành viên có trách nhiệm thúc đẩy sự phát triển lĩnh vực kiểm toán công trong khu vực và thế giới. Bảo đảm tính độc lập đối với hoạt động KTNN; tương xứng với vị trí, vai trò của KTNN là cơ quan kiểm toán tài chính, tài sản công do Quốc hội thành lập, hoạt động độc lập và chỉ tuân theo pháp luật. Phát triển KTNN phải gắn với cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, trong đó việc ứng dụng công nghệ và công nghệ thông tin trong mọi hoạt động của KTNN được coi là nhiệm vụ thường xuyên, liên tục, trong cả ngắn hạn và dài hạn.
Để đảm bảo thực hiện tốt nhất vai trò, trách nhiệm của KTNN, mục tiêu phát triển KTNN đến năm 2030 (giai đoạn 2021-2030) là “Phát triển KTNN là công cụ trọng yếu, hữu hiệu của Đảng và Nhà nước trong kiểm tra, kiểm soát việc quản lý và sử dụng tài chính, tài sản công; phục vụ đắc lực cho hoạt động của Quốc hội, Chính phủ trong thực hiện chức năng lập pháp, giám sát, quản lý điều hành và quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước; hỗ trợ hội đồng nhân dân, ủy ban nhân dân địa phương trong quản lý, điều hành, giám sát và quyết định vấn đề quan trọng của địa phương; nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả trong hoạt động kiểm toán thông qua ứng dụng công nghệ thông tin và đẩy mạnh hợp tác quốc tế, bảo đảm hoạt động công khai, minh bạch, chuyên nghiệp, chính quy và từng bước hiện đại, xứng đáng là cơ quan kiểm toán tài chính, tài sản công có trách nhiệm và uy tín, đáp ứng được yêu cầu của Đảng, Nhà nước và nhân dân”.
Phiên họp thứ 47 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Chiến lược hoàn thiện cơ sở pháp lý cho tổ chức và hoạt động của KTNN: Hoàn thiện địa vị pháp lý của KTNN tương xứng với vị trí, vai trò của KTNN là cơ quan kiểm toán tài chính, tài sản công của Nhà nước do Quốc hội thành lập, hoạt động độc lập và chỉ tuân theo pháp luật; tiếp tục hoàn thiện hệ thống văn bản thuộc thẩm quyền ban hành của Tổng KTNN liên quan đến tổ chức và hoạt động của KTNN.
Chiến lược phát triển hệ thống tổ chức bộ máy: Triển khai chiến lược phát triển hệ thống tổ chức bộ máy trong giai đoạn tới theo hướng chuyên nghiệp, chất lượng, hiệu quả theo chủ trương chung của cả hệ thống chính trị và tăng cường phân cấp cho các đơn vị trực thuộc.
Chiến lược phát triển nguồn nhân lực: Phát triển đội ngũ công chức, kiểm toán viên đủ về số lượng, có cơ cấu hợp lý; xây dựng kế hoạch tạo nguồn cán bộ, chú trọng trẻ hóa và nâng cao chất lượng đội ngũ công chức, kiểm toán viên nhà nước; kết hợp đào tạo, bồi dưỡng với quy hoạch, luân chuyển, điều động, biệt phái để rèn luyện cán bộ, kiểm toán viên trong hoạt động thực tiễn.
Chiến lược nâng cao chất lượng kiểm toán: Nâng cao năng lực kiểm toán, tăng cường các cuộc kiểm toán hoạt động, kiểm toán chuyên đề, kiểm toán công nghệ thông tin, kiểm toán môi trường, kiểm toán trách nhiệm kinh tế người đứng đầu; phát triển đa dạng hóa các nội dung kiểm toán, tăng cường và phát huy hơn nữa tính độc lập của KTNN, bảo đảm hoạt động công khai, minh bạch, chuyên nghiệp, chính quy, từng bước hiện đại; nâng cao chất lượng kiểm toán, đánh giá dự toán ngân sách nhà nước; rút ngắn thời gian kiểm toán, sử dụng tiết kiệm, có hiệu quả các nguồn lực trong tổ chức và hoạt động KTNN.
Chiến lược hội nhập và hợp tác quốc tế: Duy trì và tối ưu hóa lợi ích các mối quan hệ hợp tác song phương hiện có, mở rộng hợp tác với các đối tác song phương mới; đẩy mạnh triển khai, rà soát đánh giá việc thực hiện các cam kết, thỏa thuận quốc tế, hướng tới ký kết các thỏa thuận hợp tác vì mục tiêu tăng cường năng lực cho các lĩnh vực ưu tiên của KTNN; tiếp tục là thành viên có trách nhiệm trong việc xây dựng và thực hiện các cam kết, thỏa thuận đa phương; hoàn thành xuất sắc vai trò Chủ tịch Tổ chức các Cơ quan Kiểm toán tối cao Châu Á đến năm 2021 và thành viên Ban Điều hành Tổ chức các Cơ quan Kiểm toán tối cao Châu Á đến năm 2024.
Chiến lược phát triển cơ sở vật chất, thông tin tuyên truyền và nghiên cứu khoa học
Về phát triển cơ sở vật chất: Tăng cường đầu tư trang thiết bị làm việc hiện đại, phù hợp với phương pháp thu thập bằng chứng mới, phương pháp kiểm toán mới, đảm bảo đồng bộ, tương thích với Chiến lược.
Về thông tin tuyên truyền: Tiếp tục rà soát, ký quy chế phối hợp với các cơ quan liên quan; tăng cường việc tổ chức hội thảo, hội nghị và tọa đàm hàng năm với các cơ quan phối hợp; phát triển các cơ quan truyền thông của KTNN theo hướng hiện đại, chất lượng và hiệu quả.
Về nghiên cứu khoa học: Đẩy mạnh nghiên cứu khoa học làm cơ sở để xây dựng chiến lược, chính sách phát triển KTNN; dự báo, định hướng những vấn đề mới phát sinh; nghiên cứu phát triển công nghệ và ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động kiểm toán; gắn hoạt động nghiên cứu khoa học với đào tạo công chức, viên chức KTNN.
Chiến lược phát triển công nghệ thông tin và công nghệ cao: Xây dựng hạ tầng kỹ thuật phục vụ quá trình chuyển đổi số thông qua xây dựng hạ tầng tập trung, tích hợp, hiện đại của KTNN; xây dựng hạ tầng dữ liệu để tạo lập hệ thống dữ liệu lớn và kho tri thức ngành kiểm toán, hướng đến thực hiện kiểm toán số và ứng dụng các công nghệ số cho hoạt động kiểm toán; phát triển công cụ phân tích dữ liệu lớn, phần mềm ứng dụng trí tuệ nhân tạo phục vụ các hoạt động của KTNN; phát triển công nghệ cao phục vụ hoạt động kiểm toán như: Công nghệ viễn thám, kiểm định chất lượng, kiểm tra phần chìm, kết cấu chịu lực...
Một số nội dung kiểm toán Nhà nước đã hoàn thiện sau khi Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến tại phiên họp thứ 40
Về tên của Chiến lược: Thực hiện kết luận của Ủy ban thường vụ Quốc hội tại Phiên họp thứ 40, KTNN chỉnh sửa tên của Chiến lược thành “Chiến lược phát triển Kiểm toán nhà nước đến năm 2030 (giai đoạn 2021-2030)”. KTNN đã tổng kết, đánh giá, làm rõ hơn kết quả thực hiện Chiến lược phát triển KTNN đến năm 2020, chỉ rõ những kết quả đạt được, hạn chế, bất cập, các giải pháp cần tập trung thực hiện trong năm 2020; đồng thời rút ra các bài học kinh nghiệm để làm sâu sắc hơn các vấn đề trong Chiến lược phát triển KTNN đến năm 2030.
KTNN đã hoàn thiện Dự thảo Chiến lược theo hướng nhấn mạnh rõ hơn: Vai trò của KTNN với tư cách là công cụ hữu hiệu của Đảng, Nhà nước, phục vụ đắc lực các cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong quản lý, điều hành, giám sát và quyết định các vấn đề quan trọng về tài chính, ngân sách nhà nước; Đảm bảo tính độc lập của KTNN trong hoạt động nhằm nâng cao tính hiệu lực, hiệu quả của hoạt động kiểm toán; Trách nhiệm của KTNN trong công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, nhất là trong việc công khai kết quả kiểm toán theo quy định của pháp luật; Xác định rõ một số nhiệm vụ trọng tâm trong triển khai thi hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều Luật KTNN 2015; Rà soát, cập nhật tinh thần Chiến lược phát triển đất nước giai đoạn 2021-2030, tinh thần các dự thảo Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII, đặc biệt là các chiến lược, nghị quyết, chủ trương của Đảng liên quan đến đổi mới, sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy phù hợp với điều kiện, định hướng phát triển KTNN; Làm rõ hơn tác động của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đối với các hoạt động của KTNN, nhất là việc định hướng phương pháp kiểm toán phù hợp, đào tạo nguồn nhân lực và các vấn đề về hạ tầng công nghệ thông tin.
Tổng Kiểm toán nhà nước Hồ Đức Phớc cho rằng: Để đáp ứng kịp thời yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới và thực hiện tốt các mục tiêu Chiến lược, xây dựng và phát triển cơ quan KTNN là một công cụ hữu hiệu của Đảng, Nhà nước trong việc kiểm tra, giám sát quản lý và sử dụng tài chính, tài sản công; đáp ứng nhiệm vụ của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, nhân dân giao phó và thực hiện đầy đủ các cam kết quốc tế khi tham gia hội nhập, KTNN kính đề nghị Ủy ban thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định phê duyệt Chiến lược phát triển KTNN đến năm 2030 (giai đoạn 2021-2030)./.