ĐBQH Nguyễn Thị Thủy phát biểu tại hội trường Ảnh: Đình Nam
Về việc tổ chức xin lỗi công khai người bị oan, theo đại biểu Nguyễn Thị Thủy, tại các Điều 4, 41, 56 xin lỗi công khai người bị oan là một khâu nằm trong quy trình giải quyết yêu cầu bồi thường và theo đó nếu như người bị oan có yêu cầu bồi thường thì thủ tục xin lỗi công khai mới được diễn ra, nếu như người bị oan không yêu cầu bồi thường thì việc xin lỗi công khai sẽ không diễn ra. Đại biểu cho rằng, cách đặt vấn đề như dự thảo là chưa phù hợp bởi hai lẽ:
Một là gốc của vấn đề ở đây là cơ quan của nhà nước đã làm oan cho người vô tội, việc người bị oan có yêu cầu nhà nước bồi thường thiệt hại về vật chất hay không, đó là một việc khác, nhưng việc tổ chức xin lỗi công khai người bị oan là trách nhiệm mà nhà nước phải làm mà không phụ thuộc vào việc người bị oan có yêu cầu hay không yêu cầu.
Hai là trong tố tụng hình sự để phát hiện tội phạm, pháp luật trao cho các cơ quan tố tụng được quyền áp dụng nhiều biện pháp có tính cưỡng chế rất mạnh, nếu như áp dụng đúng thì sẽ có tác dụng tìm ra tội phạm, nếu áp dụng sai đối tượng thì hậu quả mà nó gây ra rất nặng nề. Ví dụ, chưa cần phải chờ đến khi có bản án oan, phải ngồi tù oan mà ngay từ giai đoạn đầu của tố tụng nếu cơ quan tố tụng khởi tố oan một người, bắt giam họ tiến hành khám xét chỗ ở, còng tay dẫn đi trước sự chứng kiến của đông đảo xóm giềng thì tổn thương gây ra đối với họ và gia đình họ là lớn biết nhường nào, nếu như chúng ta đặt vấn đề là phải có yêu cầu bồi thường mới tổ chức xin lỗi, không có yêu cầu bồi thường thì việc xin lỗi công khai không diễn ra là không đúng với đạo lý của vấn đề. Trên cơ sở đó, đại biểu xin đề nghị hai vấn đề như sau:
Thứ nhất, đề nghị cần quy định rõ trong luật này là mọi trường hợp làm oan cơ quan tố tụng có trách nhiệm tổ chức xin lỗi công khai người bị oan mà không phụ thuộc và việc họ có yêu cầu hay không yêu cầu.
Thứ hai, về trình tự thủ tục xin lỗi, đề nghị cần quy định rõ trong dự thảo này mà không giao cho Bộ Tư pháp hướng dẫn như quy định trong dự thảo. Bởi một trong những nguyên nhân dẫn đến việc xin lỗi có tính hình thức như trong thời gian vừa qua là do trong luật hiện hành chưa quy định cụ thể vấn đề này, dẫn tới có những trường hợp thời gian bị oan là 4 năm nhưng thời gian tổ chức xin lỗi chỉ là 5 phút đã khiến cho người bị oan bật khóc ngay sau khi kết thúc.