Trong phần chất vấn gửi tới Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông, Đại biểu Quốc hội Trương Trọng Nghĩa - Đoàn đại biểu Quốc hội Thành phố Hồ Chí Minh đề nghị Bộ trưởng cho biết Quỹ Viễn thông công ích (VTCI) và phí quyền hoạt động viễn thông đã thu được bao nhiêu trong các năm qua và sử dụng như thế nào? Quan điểm của Bộ trưởng khi có ý kiến của các doanh nghiệp viễn thông đề nghị điều chỉnh hoặc hủy bỏ các khoản thu này, đồng thời công khai việc sử dụng.
Trả lời câu hỏi của Đại biểu Quốc hội Trương Trọng Nghĩa về việc thu đóng góp và sử dụng của Quỹ Dịch vụ VTCI, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông cho biết: Việc thu các khoản đóng góp vào Quỹ Dịch vụ VTCI là phù hợp với thông lệ quốc tế, Luật Viễn thông và điều kiện thực tế tại Việt Nam (Mức thu, nguyên tắc thu đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1168/QĐ-TTg ngày 24/7/2015 và các văn bản hướng dẫn của Bộ Tài chính). Nguồn kinh phí này được sử dụng nhằm phổ cập dịch vụ viễn thông công ích, bảo đảm quyền truy nhập bình đẳng, hợp lý cho mọi người dân, hộ gia đình; đồng thời đảm bảo sự phát triển bền vững và các mục tiêu lâu dài của thị trường viễn thông Việt Nam. Việc xác định các khoản thu của doanh nghiệp đã được tính toán, cân đối, đảm bảo phù hợp với thực tế thị trường và nhu cầu của Chương trình cung cấp dịch vụ viễn thông công ích đến năm 2020.
Đại biểu Quốc hội Trương Trọng Nghĩa - Đoàn đại biểu Quốc hội Thành phố Hồ Chí Minh.
Trong thời gian qua, Bộ Thông tin và Truyền thông nhận được và đã giải đáp một số kiến nghị của các doanh nghiệp liên quan đến việc thu nộp đóng góp vào Quỹ Dịch vụ VTCI. Đến nay, hầu hết các doanh nghiệp đều đã thực hiện thu nộp vào Quỹ VTCI theo đúng quy định. Chỉ còn một doanh nghiệp chưa thực hiện đầy đủ là FPT Telecom. Bên cạnh đó, trên cơ sở thực tế triển khai Chương trình cung cấp dịch vụ viễn thông công ích đến năm 2020 và để giảm bớt gánh nặng tài chính cho doanh nghiệp, Bộ Thông tin và Truyền thông đã trình Báo cáo Thủ tướng Chính phủ cho phép điều chỉnh tỷ lệ thu đóng góp vào Quỹ VTCI từ 1,5% xuống còn 0,7% doanh thu dịch vụ viễn thông (Tờ trình số 20/TTr-BTTTT ngày 31/5/2017).
Tính đến thời điểm 30/11/2017, các doanh nghiệp viễn thông đã thực hiện đóng góp vào Quỹ dịch vụ VTCI trên 5.000 tỷ đồng, Quỹ đã thực hiện chi cho các nhiệm vụ của Chương trình cung cấp dịch vụ viễn thông công ích đến năm 2020 gần 2.000 tỷ đồng. Dự kiến tổng kinh phí của toàn Chương trình đến năm 2020 là khoảng 7.500 tỷ đồng.
Về việc thu và sử dụng phí quyền hoạt động viễn thông, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông nêu rõ: Phí quyền hoạt động viễn thông thuộc danh mục phí tại Luật Phí và lệ phí số 97/2015/QH13 được Quốc hội khóa XIII ban hành ngày 25/11/2015. Quy định về mức thu, miễn, chế độ thu, nộp, quản lý và sử dụng phí quyền hoạt động viễn thông thực hiện theo Thông tư số 273/2016/TT-BTC ngày 14/11/2016 của Bộ Tài chính, có hiệu lực từ ngày 01/01/2017.
Như vậy, phí quyền hoạt động viễn thông thực hiện thu bắt đầu từ năm ngân sách 2017. Tính từ thời điểm ngày 01/01/2017 đến 30/9/2017, tổng số phí quyền hoạt động viễn thông được thu tại Bộ Thông tin và Truyền thông là khoảng 503 tỷ đồng. Theo quy định về tỷ lệ nộp Ngân sách nhà nước (NSNN) tại Thông tư số 273/2016/TTBTC thì 90% số thu phí quyền hoạt động viễn thông được nộp vào NSNN. Do vậy thực hiện theo Thông tư số 273/2016/TT-BTC, Bộ Thông tin và Truyền thông đã thực hiện nộp NSNN tính đến thời điểm này là khoảng 453 tỷ đồng.
Số phí 10% được để lại và quản lý, sử dụng tại đơn vị thu phí. Đơn vị thu phí được để lại thực hiện chi cho các nội dung đã được quy định cụ thể tại Nghị định số 120/2016/NĐ-CP ngày 23/8/2016 của Chính phủ, bao gồm:
- Chi thanh toán cho cá nhân thực hiện công việc, dịch vụ và thu phí: Tiền lương, tiền công, phụ cấp lương, các khoản đóng góp theo quy định được tính trên tiền lương (trừ chi phí tiền lương cho cán bộ, công chức đã hưởng lương từ ngân sách nhà nước theo chế độ quy định).
- Chi phí phục vụ cho việc thực hiện công việc, dịch vụ và thu phí như: Văn phòng phẩm, vật tư văn phòng, thông tin liên lạc, điện, nước, công tác phí theo tiêu chuẩn, định mức hiện hành.
- Chi sửa chữa thường xuyên tài sản, máy móc, thiết bị trực tiếp phục vụ cho thực hiện công việc, dịch vụ và thu phí.
- Chi mua sắm vật tư, nguyên liệu liên quan đến việc thực hiện công việc, dịch vụ và thu phí.
- Chi mua sắm, sửa chữa lớn tài sản, máy móc, thiết bị phục vụ cho việc thực hiện công việc, dịch vụ và thu phí.
Về ý kiến đề nghị điều chỉnh hoặc hủy bỏ các khoản thu đóng góp, đồng thời công khai việc sử dụng, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông cho biết: Hoạt động cung cấp dịch vụ VTCI của Chính phủ đã được thực hiện từ 2006 qua 02 giai đoạn được phê duyệt tại Quyết định số 74/2006/QĐ-TTg ngày 07/4/2006 về Phê duyệt Chương trình cung cấp dịch vụ VTCI đến năm 2010 và Quyết định số 1168/QĐ-TTg ngày 24/7/2015 về Phê duyệt Chương trình cung cấp dịch vụ VTCI đến năm 2020. Đến nay, hoạt động cung cấp dịch vụ VTCI đã phổ cập các dịch vụ viễn thông, internet ở những vùng miền núi, vùng sâu, vùng xa, rút ngắn khoảng cách về sử dụng dịch vụ viễn thông, internet giữa các vùng, miền qua đó thực sự góp phần phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh, quốc phòng, thiết thực góp phần vào chính sách phát triển nông thôn, nông nghiệp và nông dân của Đảng và Nhà nước ta; tách bạch rõ ràng về nghĩa vụ và quyền lợi của các doanh nghiệp viễn thông đối với trách nhiệm cung cấp dịch vụ VTCI, góp phần tích cực trong việc thúc đẩy phát triển bền vững thị trường viễn thông...
Hiện nay, Bộ Thông tin và Truyền thông đang triển khai thực hiện chương trình cung cấp dịch vụ VTCI đến năm 2020 và kinh phí được sử dụng từ thu đóng góp của các doanh nghiệp viễn thông với mục tiêu:
- Đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng viễn thông băng rộng trên phạm vi cả nước, trong đó tập trung ưu tiên vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn, vùng biên giới, hải đảo.
- Phổ cập dịch vụ VTCI, bảo đảm quyền truy nhập bình đẳng, hợp lý cho mọi người dân, hộ gia đình, đồng thời theo từng thời kỳ ưu tiên hỗ trợ việc sử dụng dịch vụ VTCI và đầu thu truyền hình số của hộ nghèo, hộ cận nghèo và một số đối tượng chính sách xã hội theo quy định của Nhà nước.
- Bảo đảm thông tin liên lạc phục vụ tìm kiếm, cứu nạn, chỉ đạo, điều hành phòng, chống thiên tai; cung cấp cho mọi người dân khả năng truy nhập miễn giá cước đến các dịch vụ viễn thông bắt buộc.
- Bảo đảm các trường học, bệnh viện, Ủy ban nhân dân cấp xã trên toàn quốc khả năng sử dụng dịch vụ truy nhập Internet băng rộng.
- Bảo đảm thực hiện các mục tiêu của Đề án số hóa truyền dẫn, phát sóng truyền hình mặt đất đến năm 2020.
Để có thể thực hiện tốt các chương trình cung cấp dịch vụ VTCI trên thì phải tạo được nguồn vốn, kinh phí bảo đảm thông qua nghĩa vụ đóng góp tài chính vào Quỹ. Điều này là bắt buộc đối với các doanh nghiệp kinh doanh viễn thông tại Việt Nam và được quy định chặt chẽ tại Luật Viễn thông và Nghị định số 25/2011/NĐ-CP ngày 06/4/2011 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Viễn thông và các văn bản hướng dẫn của các bộ, ban, ngành. Trong quá trình thực hiện chương trình cung cấp dịch vụ VTCI, căn cứ vào tình hình triển khai thực tế, Bộ Thông tin và Truyền thông sẽ đề xuất lên Thủ tướng Chính phủ xem xét điều chỉnh tăng hoặc giảm tỷ lệ đóng góp của các doanh nghiệp.
Quỹ dịch vụ VTCI là tổ chức tài chính nhà nước trực thuộc Bộ Thông tin và Truyền thông, do đó hoạt động thu - chi và cung cấp thông tin của Quỹ dịch vụ VTCI được giám sát chặt chẽ bởi các Bộ, ngành liên quan theo đúng quy định của pháp luật đối với tổ chức tài chính nhà nước. Phí quyền hoạt động viễn thông đã được quy định tại pháp luật chuyên ngành về lĩnh vực viễn thông là Luật Viễn thông, Nghị định số 25/2011/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Viễn thông, cũng như đã được cụ thể hóa trong danh mục phí tại Luật Phí và lệ phí. Quá trình xây dựng Thông tư số 273/2016/TT-BTC do Bộ Tài chính ban hành đúng theo trình tự xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, phù hợp với quy định của các Luật nêu trên và Nghị định số 120/2016/NĐ-CP của Chính phủ hướng dẫn Luật Phí và lệ phí. Kể từ khi quy định về thu phí được ban hành và có hiệu lực đã góp phần đảm bảo thi hành đầy đủ các chính sách của nhà nước về viễn thông, đảm bảo môi trường kinh doanh cạnh tranh lành mạnh, bình đẳng giữa các doanh nghiệp; phù hợp với thông lệ quốc tế cũng như đóng góp một khoản kinh phí đáng kể vào NSNN.
Tuy nhiên, để tiếp thu ý kiến của các doanh nghiệp viễn thông và để phù hợp tình hình thực tế thu phí trong thời gian qua, Bộ Thông tin và Truyền thông cũng đã phối hợp chặt chẽ với Bộ Tài chính để dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung Thông tư số 273/2016/TT-BTC theo hướng: Giảm mức thu một số khoản phí, bổ sung đối tượng được miễn phí, thay đổi về phương thức tính phí đã quy định tại Thông tư số 273/2016/TT-BTC (Công văn số 729/BTTTT-KHTC ngày 09/3/2017; Công văn số 3620/BTTTT-KHTC ngày 09/10/2017 gửi Bộ Tài chính). Theo quy định của Điều 5 Luật Ngân sách nhà nước năm 2015 thì phí quyền hoạt động viễn thông là khoản thu NSNN, Bộ Thông tin và Truyền thông cũng thực hiện công khai ngân sách theo đúng hướng dẫn của Bộ Tài chính tại Thông tư số 61/2017/TT-BTC ngày 15/6/2017./.