Đại biểu Trương Minh Hoàng, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Cà Mau.
Tại kỳ họp thứ 9, Quốc hội khoá XIV, đại biểu Trương Minh Hoàng, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Cà Mau chất vấn Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông về các biện pháp quản lý, giám sát thuê bao sim điện thoại để dịch vụ tiền di động (Mobile Money) không bị lợi dụng cho các hoạt động bất hợp pháp như cờ bạc, rửa tiền.
Trả lời chất vấn của đại biểu Trương Minh Hoàng, Bộ Thông tin và Truyền thông cho biết, theo đề án của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, dịch vụ Mobile Money về bản chất là tiền điện tử, trong đó các giao dịch thanh toán và tài chính được thực hiện trên điện thoại di động, có thể trực tiếp hoặc không trực tiếp gắn kết với tài khoản ngân hàng. Hay nói cách khác, Mobile Money là sự kết hợp của tiền điện tử và sử dụng nền tảng kỹ thuật di động để thực hiện các giao dịch tài chính và sử dụng cơ sở dữ liệu của thuê bao di động để định danh khách hàng. Khách hàng muốn sử dụng dịch vụ Mobile Money phải đăng ký sử dụng dịch vụ với doanh nghiệp viễn thông được cấp phép thí điểm.
Theo Bộ Thông tin và Truyền thông, khi sử dụng dịch vụ này, tài khoản Mobile Money tách biệt hoàn toàn với tài khoản SIM thuê bao di động hiện nay của khách hàng (là tài khoản sử dụng cho việc cung cấp và sử dụng dịch vụ thông tin di động, dịch vụ viễn thông). Khách hàng nạp tiền vào tài khoản Mobile Money cũng hoàn toàn khác, bao gồm ba hình thức được quy định rõ trong dự thảo đã được Ngân hàng Nhà nước Việt Nam trình Thủ tướng Chính phủ là: nạp bằng tiền mặt, chuyển khoản từ tài khoản ngân hàng, nạp tiền từ Ví điện tử (do chính Doanh nghiệp viễn thông cung ứng); không cho phép nạp tiền vào tài khoản Mobile Money bằng thẻ thanh toán dịch vụ viễn thông (thẻ cào).
Bên cạnh đó, Bộ Thông tin và Truyền thông khẳng định doanh nghiệp viễn thông phải đáp ứng nhiều điều kiện để cung ứng dịch vụ này: doanh nghiệp phải thành lập một đơn vị/bộ phận riêng để vận hành, triển khai việc cung ứng dịch vụ Mobile Money và phải có phương án cụ thể để quản lý tách bạch tài khoản Mobile Money với tài khoản của SIM thuê bao di động. Ngoài ra, doanh nghiệp viễn thông di động phải có giấy phép trung gian thanh toán do Ngân hàng Nhà nước cấp để được tham gia thí điểm cung cấp dịch vụ Mobile Money; trong giai đoạn thí điểm, khách hàng có tài khoản Mobile Money được phép thực hiện bốn nghiệp vụ là: nạp tiền (theo ba phương thức đã trình bày ở trên), rút tiền, chuyển khoản và thanh toán hóa đơn.
Qua những đặc tính của dịch vụ được trình bày trên đây, Bộ Thông tin và Truyền thông khẳng định các doanh nghiệp viễn thông phải tuân thủ hoàn toàn các quy trình, quy định của Ngân hàng Nhà nước, nhất là các quy định về phòng chống rửa tiền, định danh xác thực khách hàng, do đó sẽ giảm thiểu rủi ro bị đối tượng xấu lợi dụng cho các hoạt động thanh toán bất hợp pháp như đại biểu Trương Minh Hoàng quan ngại.
Bộ Thông tin và Truyền thông nhấn mạnh việc nhận biết, định danh, xác thực khách hàng (KYC) là một vấn đề được chú trọng trong quá trình nghiên cứu, đề xuất triển khai thí điểm dịch vụ Mobile Money nhằm ngăn chặn tối đa việc lợi dụng dịch vụ này để thực hiện các hoạt động bất hợp pháp như cờ bạc, rửa tiền ...
Trong thời gian qua, Bộ Thông tin và Truyền thông đã chỉ đạo quyết liệt các doanh nghiệp viễn thông khẩn trương rà soát, hoàn thiện, bổ sung những thông tin còn chưa đầy đủ trong cơ sở dữ liệu thuê bao của doanh nghiệp để hỗ trợ thêm cho doanh nghiệp cung cấp dịch vụ một công cụ để xác thực khách hàng đến đăng ký sử dụng dịch vụ. Đồng thời theo đề án triển khai thí điểm, các Bộ, ngành (Ngân hàng Nhà nước, Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Công an...) sẽ phải phối hợp để tổ chức kiểm tra, giám sát các doanh nghiệp viễn thông trong quá trình thí điểm cung cấp dịch vụ nhằm phát hiện kịp thời những bất cập nảy sinh trong quá trình thực hiện. Doanh nghiệp viễn thông nếu để xảy ra vi phạm hay bất kỳ hành vi biến tướng, lợi dụng dịch vụ Mobile Money cho các hoạt động bất hợp pháp sẽ bị đình chỉ việc tham gia thí điểm./.