Đại biểu Quốc hội tỉnh Cao Bằng Đoàn Thị Lê An phát biểu thảo luận trong phiên họp sáng 27/10
Đại biểu Đoàn Thị Lê An thống nhất với dự thảo Nghị quyết được trình tại kỳ họp lần này, tập trung chủ yếu vào các nhóm chính sách liên quan đến các cơ chế, chính sách về tài chính, đất đai, quy hoạch. Trong đó, cho phép nâng tổng mức nợ vay của tỉnh Thừa Thiên Huế và Nghệ An không quá 40% số thu ngân sách được hưởng theo phân cấp, thành phố Hải Phòng, tỉnh Thanh Hóa không vượt quá 60% số thu ngân sách được hưởng theo phân cấp. Trong hoạt động xuất nhập khẩu hàng năm, ngân sách trung ương bổ sung có mục tiêu cho tỉnh Thừa Thiên Huế và tỉnh Nghệ An không quá 70% số tăng thu từ hàng hóa xuất, nhập khẩu so với dự toán Thủ tướng Chính phủ giao và tỉnh Thanh Hóa không vượt quá 70% số tăng thu từ hoạt động xuất, nhập khẩu qua cảng biển Nghi Sơn so với dự toán Thủ tướng Chính phủ giao. Ngoài ra, theo dự thảo nghị quyết cho phép các địa phương Thanh Hóa, Hải Phòng quyết định áp dụng trên địa bàn các loại phí, lệ phí chưa được quy định trong danh mục phí, lệ phí ban hành kèm theo Luật Phí và lệ phí, Thừa Thiên Huế được sử dụng toàn bộ tiền thu phí tham quan di tích để phục vụ trùng tu di tích lịch sử, văn hóa trên địa bàn. Theo đại biểu Đoàn Thị Lê An, những quy định này góp phần tạo điều kiện để các tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Thừa Thiên Huế và thành phố Hải Phòng có thể huy động tối đa nguồn lực, thúc đẩy đột phá trong phát triển.
Đại biểu Đoàn Thị Lê An đặc biệt quan tâm tới việc thành lập Quỹ bảo tồn di sản Huế và nhất trí với việc thành lập Quỹ. Đai biểu nêu dẫn chứng, Thừa Thiên Huế là thủ phủ của 9 đời chúa Nguyễn đàng trong, là kinh đô của triều đại Tây Sơn, rồi đến kinh đô của nước Việt Nam thống nhất với 13 triều vua Nguyễn, từng là một trong 3 trung tâm chính trị, văn hóa lớn của cả nước, với vị trí chiến lược quan trọng là nằm ở trung lộ của đất nước, trên các trục hành lang kinh tế Đông Tây, với nhiều tiềm năng, thế mạnh và lợi thế so sánh để phát triển kinh tế - xã hội. Tỉnh Thừa Thiên Huế là địa phương có nhiều tiềm năng trong liên kết vùng và tạo động lực phát triển trong khu vực miền Trung - Tây Nguyên. Trải qua các thời kỳ xây dựng và phát triển, đô thị Huế được định hướng là đô thị di sản văn hóa, sinh thái, cảnh quan, thân thiện với môi trường và thông minh. Hiện nay, Huế sở hữu 7 di sản thế giới được UNESCO công nhận, nổi bật là quần thể di tích Cố đô và Nhã nhạc cung đình Huế. Năm 1996 tỉnh Thừa Thiên Huế được Quốc hội công nhận là thành phố trực thuộc trung ương nhưng chưa đạt kết quả như kỳ vọng. Sau 10 năm thực hiện Kết luận 48 của Bộ Chính trị, mặc dù đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng nhưng vẫn chưa hoàn thành được mục tiêu, điểm nghẽn lớn nhất của tỉnh vẫn là chưa giải quyết tốt mối quan hệ giữa bảo tồn và phát triển. Việc bảo tồn di sản, gìn giữ văn hóa đặc sắc gắn với bảo vệ môi trường sinh thái đã tạo ra nhiều khó khăn đối với công tác kêu gọi, thu hút đầu tư. Nguồn lực cho công tác bảo tồn, trùng tu và phát huy các giá trị di tích, di sản chưa đáp ứng được yêu cầu. Do đó, việc thành lập Quỹ bảo tồn di sản Huế tại dự thảo nghị quyết lần này là hợp lý, vì đây là một trong những nguồn kinh phí quan trọng để bảo tồn, trùng tu di tích cố đô Huế. Hiện nay nhu cầu vốn cho công tác trùng tu hàng năm là rất lớn, có thể lên tới hàng nghìn tỷ đồng trên một năm.
Bên cạnh đó, hầu hết các di tích của Huế đã có niên đại hàng trăm năm, ngày càng xuống cấp, mỗi di tích sau năm 50, năm 70 năm phải bắt đầu trùng tu vì vật liệu chủ yếu là gỗ và vôi vữa, nếu không được trùng tu, bảo dưỡng kịp thời sẽ trở thành phế tích, việc bảo tồn càng khó khăn gấp bội, trong khi đó ngân sách của địa phương còn hạn chế. Việc hỗ trợ của những địa phương, tổ chức, cá nhân thông qua quỹ này sẽ thuận lợi hơn, quy trình sẽ rút gọn hơn, minh bạch hơn, đảm bảo kịp thời nguồn vốn cho công tác bảo tồn, trùng tu các di tích lịch sử văn hóa Huế. Do vậy, đại biểu đồng tình với Tờ trình của Chính phủ cũng như Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tài chính, Ngân sách là Quỹ bảo tồn di sản Huế là quỹ quốc gia được Chính phủ thành lập và giao cho tỉnh Thừa Thiên Huế trực tiếp quản lý. Quỹ này được tiếp nhận từ nguồn ngân sách nhà nước của các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương hỗ trợ, nguồn tài trợ của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước và các nguồn thu hợp pháp khác. Nguồn thu của quỹ để đầu tư chỉ để thực hiện công tác trùng tu, bảo tồn, phát triển giá trị di sản Huế và đầu tư cho các công trình, hạng mục chưa được ngân sách nhà nước đầu tư hoặc đầu tư chưa đủ chứ không sử dụng vào các mục đích khác.
Tuy nhiên, đại biểu cũng đề nghị tỉnh Thừa Thiên Huế cần quan tâm quy hoạch đất để trồng một số loại cây lấy gỗ phục vụ cho công tác bảo tồn sau này. Vì, trong tương lai gỗ để phục vụ cho công tác trùng tu sẽ rất khó khăn do các quốc gia sẽ đóng cửa rừng. Nếu chúng ta không chủ động nguồn vật liệu này sẽ khó khăn cho công tác trùng tu, nhất là giá nguyên vật liệu sẽ tăng cao./.