Chưa rõ mục tiêu "lấy người bệnh làm trung tâm" khi sửa đổi Luật Khám bệnh, chữa bệnh.
Theo đại biểu Hoàng Minh Hiếu, nguyên tắc pháp luật về khám bệnh, chữa bệnh phải đặt ra những quy định rất cụ thể để bảo vệ quyền và lợi ích của người bệnh. Tuy nhiên, qua nghiên cứu dự thảo Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi) Chính phủ trình Quốc hội cho ý kiến lần đầu tại Kỳ họp thứ 3 cho thấy, dự thảo chỉ mới đề cập đến mối quan hệ giữa người bệnh và người hành nghề, tập trung ở một số quy định ở Mục 1 Chương II về quyền của người bệnh, trong đó bao gồm 6 điều và quy định tương ứng nghĩa vụ của người hành nghề tại Điều 37. Đại biểu cho rằng, các quy định này vừa thiếu lại vừa chỉ dừng lại ở quy định chung chung về quyền và nghĩa vụ, chưa có các cơ chế cụ thể để bảo đảm người bệnh thực hiện được các quyền của mình. Rõ ràng, nếu chỉ dừng lại ở những quy định như vậy, dự thảo luật chưa giải quyết được những vấn đề thực tiễn đặt ra, chưa đạt được mục tiêu của việc sửa đổi luật lần này là "lấy người bệnh làm trung tâm" như Tờ trình của Chính phủ đã xác định.
Đại biểu nêu ví dụ về trường hợp một người bệnh phải chi hơn 4,8 triệu đồng cho thực phẩm chức năng, trong khi tiền thuốc điều trị chỉ có 400.000 đồng. Đáng lo ngại, đây chỉ là một trong rất nhiều trường hợp người bệnh phải chịu thiệt thòi khi đi khám bệnh. Đại biểu Hoàng Minh Hiếu cũng cho biết, trước đây, dư luận đã nhiều lần biết đến các trường hợp bệnh nhân phải chi trả rất nhiều tiền cho các xét nghiệm không cần thiết, không được giải thích rõ ràng về kết quả khám bệnh, chữa bệnh và thậm chí không được giải thích khi xảy ra sai sót trong quá trình khám bệnh, chữa bệnh. Một trong những lý do cơ bản dẫn đến tình trạng này là chúng ta chưa nhìn nhận đầy đủ về mối quan hệ pháp lý giữa người bệnh và người hành nghề khám bệnh, chữa bệnh. Trong mối quan hệ này, người bệnh luôn ở vào thế yếu, phụ thuộc hoàn toàn vào thông tin, kiến thức, kỹ năng chuyên môn và đạo đức của người hành nghề khám bệnh, chữa bệnh.
Người hành nghề khám bệnh, chữa bệnh phải giải thích cho người bệnh về các phương pháp chữa bệnh.
Từ những phân tích ở trên đại biểu Hoàng Minh Hiếu kiến nghị Ban soạn thảo tiếp tục tổng kết thực tiễn để bổ sung các quy định về mối quan hệ giữa người bệnh và người hành nghề khám bệnh, chữa bệnh, với tính chất đây là mối quan hệ ủy thác giữa người bệnh và người hành nghề khám bệnh, chữa bệnh. Theo đó, dự thảo luật cần khẳng định trong mối quan hệ này người hành nghề phải thực hiện các công việc khám bệnh, chữa bệnh vì lợi ích tối đa của người bệnh. Cụ thể, dự thảo luật cần bổ sung các quy định về trách nhiệm của người hành nghề khám bệnh, chữa bệnh đối với người bệnh dưới 3 góc độ: Một là trách nhiệm trong việc khám bệnh, chữa bệnh. Hai là trách nhiệm bảo mật thông tin của người bệnh. Ba là trách nhiệm tránh xung đột lợi ích.
Đại biểu Hoàng Minh Hiếu - Đoàn ĐBQH tỉnh Nghệ An cho rằng dự thảo Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi) cần bổ sung các quy định về trách nhiệm của người hành nghề khám bệnh, chữa bệnh đối với người bệnh.
Về trách nhiệm khám bệnh, chữa bệnh, đại biểu Hoàng Minh Hiếu – Đoàn ĐBQH tỉnh Nghệ An cho rằng, ngoài những nội dung đã được dự thảo quy định tại Điều 8 và Điều 11, cần phải quy định rõ người hành nghề bắt buộc phải thông tin cho bệnh nhân về những ưu điểm, nhược điểm, những rủi ro và tác dụng phụ của phương pháp chữa bệnh. Giải thích về những phương pháp chữa bệnh khác nếu có, chứ không chỉ dừng lại ở quy định chung như dự thảo hiện nay là tư vấn, cung cấp thông tin về phương pháp khám bệnh, chữa bệnh. Đồng thời, cần phải khẳng định trách nhiệm này phải được tiến hành liên tục trong quá trình khám bệnh, chữa bệnh, nhất là khi có những diễn biến mới về tình hình sức khỏe của bệnh nhân. Điều này bảo đảm người bệnh hiểu rõ về tình trạng sức khỏe của mình và hiểu được kết quả của tiến trình khám bệnh, chữa bệnh mà bác sĩ đã thực hiện.
Đại biểu Hoàng Minh Hiếu nhấn mạnh, đây là một trong những nội dung được pháp luật về khám bệnh, chữa bệnh các nước rất quan tâm. Luật về khám bệnh, chữa bệnh của một số nước còn quy định rất cụ thể nội dung, trách nhiệm vào từng thời điểm trong quá trình khám bệnh, chữa bệnh mà các bác sĩ cần phải thực hiện đối với bệnh nhân.
Về trách nhiệm bảo vệ thông tin cá nhân của người bệnh, theo đại biểu Hoàng Minh Hiếu, dự thảo luật đã có những quy định khá đầy đủ về nội dung này tại khoản 2 Điều 3, khoản 3, khoản 4 Điều 9, khoản 5 Điều 38 - đây là một trong những ưu điểm của dự thảo luật lần này. Tuy nhiên, theo quy định tại Điều 92 của dự thảo, các thông tin này sẽ được tổng hợp trong hệ thống thông tin về quản lý khám bệnh, chữa bệnh do Bộ Y tế thống nhất tập trung quản lý, nhưng hiện nay, dự thảo chưa quy định rõ về thẩm quyền truy cập và sử dụng thông tin của hệ thống này. Vì vậy, để bảo đảm nguyên tắc bảo vệ thông tin cá nhân của người bệnh, đại biểu đề nghị dự thảo cần làm rõ hơn nữa nội dung này.
Về trách nhiệm tránh xung đột lợi ích, đại biểu Hoàng Minh Hiếu khẳng định, nội dung này chưa được ban soạn thảo quan tâm đúng mức nhưng lại có ý nghĩa quan trọng trong việc góp phần hạn chế những đơn thuốc đắt đỏ như ví dụ đại biểu đã nêu.
Đại biểu Hoàng Minh Hiếu cho biết, theo pháp luật nhiều quốc gia, để tránh xung đột lợi ích, người hành nghề khám bệnh, chữa bệnh phải công khai những mối quan hệ lợi ích của mình với các tổ chức, cá nhân có liên quan đến công tác khám bệnh, chữa bệnh như công ty dược phẩm, các đơn vị thực hiện các dịch vụ xét nghiệm, chẩn đoán, các cơ sở nghiên cứu y học, v.v. để được giám sát trong quá trình hành nghề. Các thông tin này có thể được công khai trên trang thông tin điện tử của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh và phải thông báo cho người bệnh được biết. Pháp luật một số nước như Hàn Quốc thậm chí còn quy định rõ một số trường hợp cụ thể cấm người hành nghề hưởng các lợi ích vật chất từ các hãng dược, các cơ sở nghiên cứu phát triển thuốc, các cơ sở phát triển trang thiết bị y tế, v.v. dưới các hình thức khác nhau để bảo đảm quyền, lợi ích tối đa của người bệnh… Do vậy, đại biểu đề nghị ban soạn thảo tiếp tục đầu tư thời gian, công sức nhiều hơn nữa để hoàn thiện các nội dung của dự án luật, đặc biệt là các quy định liên quan đến quyền và lợi ích của người bệnh. Làm rõ hơn bóng dáng của người bệnh trong dự thảo luật lần này, thực sự để người dân thuận lợi hơn khi tham gia khám bệnh, chữa bệnh./.
