QUỐC HỘI TIẾP TỤC THẢO LUẬN VỀ DỰ ÁN LUẬT ĐẤT ĐAI (SỬA ĐỔI)
Tham gia đóng góp ý kiến về dự án Luật Đất đai (sửa đổi), đại biểu Mai Văn Hải – Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hoá thống nhất cao với sự cần thiết phải sửa Luật Đất đai năm 2013, đồng thời đánh giá cao công tác chuẩn bị rất công phu và dự án luật lần này có nhiều điểm mới, tháo gỡ được nhiều bất cập từ thực tiễn thực hiện Luật Đất đai năm 2013, cụ thể hóa theo tinh thần Nghị quyết 18. Để góp phần hoàn thiện và nâng cao chất lượng dự án luật, đại biểu đóng góp một số ý kiến như sau:
Hoàn thành bố trí tái định cư mới được thu hồi đất thì sẽ rất chậm
Về việc quy định về lấy ý kiến về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất tại Điều 76, trong đó có quy định "cơ quan, tổ chức lập quy hoạch, kế hoạch có trách nhiệm tổ chức lấy ý kiến đóng góp của Nhân dân về quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất". Theo đại biểu, quy định về lấy ý kiến và quy hoạch sử dụng đất là rất cần thiết, song việc quy định phải lấy ý kiến của Nhân dân về kế hoạch sử dụng đất 5 năm đối với Ủy ban tỉnh, hằng năm đối với Ủy ban huyện cần phải cân nhắc. Bởi vì nếu quy định lấy ý kiến về kế hoạch sử dụng đất, nhất là hình thức tổ chức hội nghị sẽ mất rất nhiều thời gian, không cần thiết và sẽ ảnh hưởng đến tiến độ lập kế hoạch sử dụng đất hằng năm của các địa phương. Hơn nữa, khi chúng ta xây dựng kế hoạch sử dụng đất, chúng ta sẽ căn cứ vào quy hoạch, vì vậy, không nên quy định phải xin ý kiến Nhân dân về kế hoạch sử dụng đất hằng năm.
Đại biểu Mai Văn Hải – Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hoá tham gia phát biểu
Về trình tự, thủ tục bồi thường, hỗ trợ, tái định cư theo Điều 93, trong đó quy định việc thu hồi đất ở thì được thực hiện sau khi chúng ta hoàn thành khu bố trí tái định cư. Đại biểu hoàn toàn thống nhất với chủ trương này để góp phần giúp đời sống người dân sớm ổn định. Tuy nhiên, đại biểu cho rằng cần phải tính toán kỹ càng hơn với quy định này. Nếu tất cả các dự án đều buộc phải hoàn thành khu tái định cư sau đó mới thực hiện công tác thu hồi đất thì việc triển khai một số dự án sẽ rất chậm. Đại biểu đề xuất nên có thêm một hình thức nữa, trường hợp người dân đồng thuận thì có thể hỗ trợ người dân để thuê chỗ ở, sau khi hoàn thành dự án tái định cư thì bàn giao lại cho người dân để phục vụ triển khai thực hiện một số dự án lớn cần phải đẩy nhanh tiến độ.
Quy định về ngân hàng đất nông nghiệp còn chưa rõ ràng
Về ngân hàng đất nông nghiệp, đây là một vấn đề rất mới, cần cụ thể hóa theo tinh thần Nghị quyết 18. Dự thảo luật mới dành một điều là Điều 124 để quy định về ngân hàng đất nông nghiệp, đại biểu cho rằng chưa được đầy đủ, có nhiều vấn đề chưa rõ. Đại biểu cũng đồng tình với quan điểm là phải thể chế quy định theo tinh thần Nghị quyết 18, nhưng quy định về ngân hàng đất nông nghiệp phải rất rõ về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, làm rõ cơ quan nào là cơ quan chủ quản, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn quản lý hay Bộ Tài nguyên và Môi trường quản lý, hay Ngân hàng nhà nước quản lý; việc cơ chế, phạm vi hoạt động của ngân hàng đất nông nghiệp như thế nào, được thành lập như thế nào, hệ thống chân rết của nó đến cơ sở như thế nào?
Đại biểu cho rằng quy định của luật về nội dung này chưa rõ ràng. Theo đại biểu, doanh nghiệp nhà nước trong trường hợp này, mục đích hoạt động chủ yếu là phi lợi nhuận là chính, mà chủ yếu dựa vào ngân sách nhà nước. Đại biểu bày tỏ băn khoăn khi thành lập hệ thống ngân hàng này thì gánh nặng của Nhà nước như thế nào? Vấn đề này cũng cần đánh giá tác động hay khả năng hoạt động từ thực tiễn của ngân hàng. Trong một điều kiện đất rất manh mún, nhỏ lẻ, đất nông nghiệp được cấp từ năm 1993 đến nay hầu như chưa được cấp đổi, cho nên việc quản lý vấn đề này cũng rất khó khăn. Việc đầu tư của doanh nghiệp, của hợp tác xã vào trong lĩnh vực đất nông nghiệp cũng còn hạn chế nhất định. Đại biểu cho rằng vấn đề này cần phải đánh giá tác động rất kỹ càng để quy định ngân hàng đất nông nghiệp cho phù hợp.
Các đại biểu tại Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV
Ngoài ra, đối với quy định liên quan đến bồi thường về đất, chi phí đầu tư vào đất còn lại khi Nhà nước thu hồi đất nông nghiệp, được quy định tại Điều 100, trong đó có quy định "hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất nông nghiệp có đủ điều kiện được bồi thường theo quy định của Điều 98, khi Nhà nước thu hồi đất thì có thể bồi thường bằng đất nông nghiệp, bằng tiền hoặc đất có mục đích khác hoặc là nhà ở". Đại biểu cho rằng, việc mở rộng các hình thức bồi thường này để người dân có nhiều sự lựa chọn hơn cũng có mặt tích cực. Tuy nhiên, trên thực tế, hiếm địa phương nào có khả năng có quỹ đất để đáp ứng được nguyện vọng của Nhân dân trong việc bồi thường bằng 1 trong 4 hình thức đã quy định. Quy định của luật đem đến cho người dân rất nhiều lựa chọn nhưng cũng khó khăn cho cơ quan nhà nước cũng như doanh nghiệp khi chúng ta thực hiện bồi thường, giải phóng mặt bằng để thu hồi đất. Hơn nữa, trong việc thực hiện Luật Đất đai năm 2013 thì việc bồi thường theo một nguyên tắc là bồi thường bằng đất hoặc bằng tiền, và vấn đề này, người dân không có ý kiến nhiều, chủ yếu có ý kiến việc bồi thường giá thấp, chưa tương xứng với giá thị trường. Vì vậy, đại biểu đề nghị quy định là bồi thường bằng đất hoặc bằng tiền để đảm bảo và phù hợp với nguyên tắc theo quy định tại Điều 97 của dự thảo luật.
