ĐBQH NGUYỄN HOÀNG BẢO TRÂN: BỔ SUNG QUY ĐỊNH VỀ VIỆC ĐĂNG KÝ VÀ XÓA ĐĂNG KÝ HÀNH NGHỀ ĐẤU GIÁ TÀI SẢN
Tiếp tục Chương trình Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV, ngày mai (27/5), Quốc hội sẽ thảo luận ở hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi). Trước thềm phiên thảo luận, Cổng Thông tin điện tử Quốc hội đã có cuộc trao đổi với đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân - Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Dương về các nội dung cơ bản liên quan đến việc sửa đổi dự thảo Luật lần này như quy định hưởng BHXH một lần, quy định về hành vi chậm đóng, trốn đóng BHXH…
Đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân - Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Dương
Phóng viên: Ngày mai (27/5), Quốc hội sẽ dành một ngày để thảo luận ở hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi). Qua nghiên cứu, đại biểu có đánh giá như thế nào về Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật này?
Đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân - Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Dương: Ngay từ khi dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) được đưa ra thảo luận trên diễn đàn Quốc hội và các phương tiện truyền thông đại chúng, nhất là chính sách về bảo hiểm xã hội một lần, cho đến nay đây vẫn luôn là vấn đề nóng từ đời sống xã hội cho đến nghị trường Quốc hội. Nhằm thống nhất phương án, bảo đảm sự hài hoà giữa quyền lợi người lao động, doanh nghiệp với hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước, tại kỳ họp này, tôi cơ bản thống nhất với Báo cáo tiếp thu, giải trình và chỉnh lý dự thảo Luật của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Dự thảo Luật có nhiều nội dung phức tạp, chuyên môn sâu, mang tính xã hội cao, phải đảm bảo đồng thời tối ưu quyền lợi của người lao động trên cơ sở nguyên tắc đóng - hưởng và an toàn, cân đối, tăng trưởng của quỹ BHXH trong dài hạn.
Tôi nhận thấy, dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) sau khi chỉnh lý đã làm rõ nhiều vấn đề, các nội dung được quy định dễ hiểu hơn, nhất là việc bổ sung 6 điều mới nhằm thúc đẩy việc thực hiện giao dịch điện tử trong lĩnh vực bảo hiểm xã hội (BHXH); tăng cường trách nhiệm của không chỉ hệ thống cơ quan BHXH, Ủy ban nhân dân các cấp mà cả đối với các bộ, ngành, cơ quan có liên quan trong việc đôn đốc người sử dụng lao động thực hiện nghĩa vụ đóng BHXH, góp phần hạn chế tình trạng chậm đóng BHXH, trốn đóng BHXH; bổ sung quy định về cơ chế đặc thù để góp phần bảo vệ quyền lợi của người lao động trong trường hợp người sử dụng lao động không còn khả năng đóng BHXH.
Cần có giải pháp để người lao động tiếp tục tham gia BHXH
Phóng viên: Trong số những nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi), nhiều ý kiến đại biểu bày tỏ băn khoăn về quy định việc hưởng bảo hiểm xã hội một lần. Quan điểm của đại biểu về nội dung này như thế nào?
Đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân - Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Dương: Vấn đề hưởng bảo hiểm xã hội một lần là vấn đề khá nhạy cảm và phức tạp, nội dung này đã có tiền lệ trong quá khứ gặp phải phản ứng của một bộ phận người lao động khi có đề xuất thay đổi. Tôi đánh giá cao những nỗ lực của Ban soạn thảo và Ủy ban Xã hội trong nghiên cứu, đánh giá tác động một cách thận trọng, đa chiều để đề xuất 02 phương án có thể nói là tối ưu trình Quốc hội xem xét.
Phương án 1: Quy định việc hưởng BHXH một lần đối với hai nhóm người lao động khác nhau:
- Nhóm 1: Đối với người lao động đã tham gia BHXH trước khi Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) có hiệu lực, sau 12 tháng không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc, không tham gia BHXH tự nguyện và chưa đủ 20 năm đóng BHXH, nếu có yêu cầu thì được nhận BHXH một lần.
Khác với quy định hiện hành là, dự thảo Luật có quy định quyền lợi bổ sung nếu người lao động lựa chọn bảo lưu, không nhận bảo hiểm xã hội một lần.
- Nhóm 2: Đối với người lao động bắt đầu tham gia BHXH từ ngày Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) có hiệu lực trở đi (dự kiến 01/07/2025) thì không được nhận BHXH một lần.
Phương án 2: Người lao động được giải quyết một phần nhưng tối đa không quá 50% tổng thời gian đã đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất. Thời gian đóng bảo hiểm xã hội còn lại được bảo lưu để người lao động tiếp tục tham gia và hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội.
.jpg)
Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV
Tuy nhiên, tôi cho rằng trước những khó khăn trong thời gian qua cũng như dự báo kinh tế thế giới sắp tới vẫn còn nhiều biến động, dư luận xã hội và người lao động nhận thức vẫn còn chưa sâu về quyền lợi lâu dài mà bảo hiểm xã hội mang lại khi người lao động bước vào độ tuổi nghỉ hưu, thì việc thiết kế có lộ trình hợp lý sẽ giúp người lao động, người dân thấu hiểu rõ bản chất cốt yếu của chính sách bảo hiểm xã hội, từ đó thay đổi dần nhận thức và tạo sự đồng thuận cao với những quyết sách của Quốc hội. Đó mới là sự thành công trong dự thảo Luật lần này.
Mỗi phương án đưa ra đều có ưu điểm và nhược điểm. Dù lựa chọn phương án nào thì đều phải có giải pháp để giữ người lao động ở lại hoặc nhanh chóng trở lại thị trường lao động, tiếp tục tham gia bảo hiểm xã hội, đó mới là giải pháp căn cơ và lâu dài.
Bổ sung quy định về cơ chế đặc thù để bảo vệ quyền lợi của người lao động
Phóng viên: Việc Luật Bảo hiểm xã hội hiện hành không có quy định tách biệt, định nghĩa rõ ràng về hành vi chậm đóng BHXH và hành vi trốn đóng BHXH dẫn đến khó khăn trong việc áp dụng biện pháp xử lý đối với từng mức độ của mỗi hành vi theo các chế tài hành chính hoặc hình sự. Đại biểu đánh giá như thế nào về vấn đề này?
Đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân - Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Dương: Tính đến hết năm 2022 cả nước có 2,79 triệu lao động đang bị doanh nghiệp nợ đóng BHXH từ 01 tháng trở lên. Trong đó, có hơn 2,13 triệu lao động bị doanh nghiệp chậm đóng BHXH từ 1 đến dưới 3 tháng và gần 213.400 người bị “treo” sổ tại các doanh nghiệp đã giải thể, ngừng hoạt động, nợ BHXH khó thu hồi. Số người đang bị nợ BHXH chiếm 17,4% tổng số lao động tham gia BHXH bắt buộc. Việc chậm đóng BHXH diễn ra ở các loại hình doanh nghiệp với số tiền phải tính lãi hơn 13.150 tỷ đồng. Đây cũng là một phần nguyên nhân dẫn đến người lao động đồng loạt đi rút bảo hiểm xã hội một lần khi quyền lợi chính đáng mà họ được hưởng không được bảo vệ do vi phạm từ người sử dụng lao động.
Tôi cho rằng, Luật hiện hành cần có quy định về cơ chế đặc thù để bảo vệ quyền lợi của người lao động trong trường hợp người sử dụng lao động không còn khả năng đóng BHXH cho người lao động. Tuy nhiên, quy định đối với những trường hợp người lao động phải tính cả thời gian chậm đóng, trốn đóng mới đủ điều kiện hưởng lương hưu, trợ cấp tuất hằng tháng thì người lao động được lựa chọn nộp số tiền chậm đóng, trốn đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất không bao gồm số tiền bằng 0,03%/ngày tính trên số ngày, số tiền chậm đóng, trốn đóng vào quỹ bảo hiểm xã hội để đủ điều kiện hưởng lương hưu, trợ cấp tuất hằng tháng... Tôi rất băn khoăn quy định này.
Vì vậy, đề nghị cần làm rõ và đánh giá kỹ quy định này. Bởi nếu doanh nghiệp chậm đóng, trốn đóng BHXH thì người lao động phải mất một số tiền khá lớn để đóng bù phần của người sử dụng lao động chậm đóng, trốn đóng (21,5% lương tháng), thậm chí đóng lại phần của mình (10,5% lương tháng) mặc dù doanh nghiệp đã trừ lương của họ trước đó để đóng bảo hiểm nhưng không đóng vào quỹ. Do đó gây thiệt hại rất lớn với người lao động, gây bức xúc trong dư luận xã hội.
Đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân - Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Dương tại Kỳ họp thứ 7, Quốc hội XV
Họ sẽ đặt câu hỏi: Tại sao doanh nghiệp nợ mà cơ quan Nhà nước không có giải pháp xử lý để người lao động phải bỏ tiền đóng thay doanh nghiệp (trong khi thời gian đó họ cũng đã bị trừ lương rồi; Doanh nghiệp nợ đã chiếm dụng cả khoản 10,5% trừ vào lương và trốn đóng 21,5% phần của doanh nghiệp phải đóng).
Vì vậy, nhằm góp phần hạn chế tình trạng chậm đóng BHXH, trốn đóng BHXH, tôi đồng tình khi dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) lần này (cũng như Luật Bảo hiểm xã hội hiện hành) đã có chương quy định về tham gia BHXH tự nguyện: Nếu người tham gia đóng BHXH bắt buộc thiếu không quá 10 năm để đủ thời gian hưởng lương hưu thì có thể đóng BHXH tự nguyện cho đủ 20 năm để hưởng chính sách hưu.
Đáng chú ý, điểm mới của dự thảo Luật đã bổ sung quy định về cơ chế đặc thù để bảo vệ quyền lợi của người lao động trong trường hợp người sử dụng lao động không còn khả năng đóng BHXH cho người lao động. Tôi cũng thống nhất khi dự thảo Luật tách riêng các điều về xác định chậm đóng BHXH (Điều 37), trốn đóng BHXH (Điều 38), xử lý chậm đóng BHXH (Điều 39), xử lý trốn đóng BHXH (Điều 40), và đề nghị Nhà nước có quỹ dự phòng để hỗ trợ người lao động ở những doanh nghiệp bỏ trốn để người lao động không bị thiệt thòi khi phải vô lý đóng bù số tiền hơn 30% này.
Xem xét việc quy định độ tuổi được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội
Phóng viên: Ngoài ra, đại biểu có góp ý thêm về nội dung nào nhằm hoàn thiện dự thảo Luật trong lần sửa đổi này?
Đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân - Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Dương: Qua Báo cáo tình hình kinh tế - xã hội năm 2023 cho thấy, tuổi thọ trung bình của dân số cả nước năm 2023 là 73,7 tuổi. Đối chiếu với quy định về đối tượng và điều kiện hưởng trợ cấp hưu trí xã hội tại điểm a khoản 1 Điều 20 thì đối tượng phải là công dân Việt Nam từ đủ 75 tuổi trở lên.
Tôi cho rằng, cần nghiên cứu xem xét việc quy định độ tuổi được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội đảm bảo phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của đất nước cũng như căn cứ tuổi thọ trung bình của người Việt Nam để điều chỉnh điều kiện phù hợp nhằm đảm bảo hệ thống an sinh xã hội có thể phủ khắp các đối tượng được thụ hưởng một cách toàn diện và đầy đủ nhất.
Phóng viên: Trân trọng cảm ơn đại biểu./.
