Thảo luận tại Tổ số 13 gồm Đoàn ĐBQH các tỉnh Lai Châu, Quảng Nam, Trà Vinh, Bình Định, dưới sự điều hành của Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Nam Phan Việt Cường, các đại biểu Quốc hội cơ bản tán thành với sự cần thiết ban hành Luật và cho rằng việc ban hành luật sẽ có thêm cơ chế để giải quyết tranh chấp đồng thời góp phần giảm tải cho Tòa án.
Thảo luận tại Tổ số 13 gồm Đoàn ĐBQH tỉnh Lai Châu, Quảng Nam, Trà Vinh, Bình Định
Đại biểu Trần Thị Huyền Trân – Đoàn ĐBQH tỉnh Trà Vinh, cho biết, trong 3 năm gần đây số vụ án mà Tòa phải thụ lý tăng 9% so với cùng kỳ và mỗi thẩm phán giải quyết số vụ án gấp 4 lần so với quy định. Thực tế này cho thấy ngành Toà án đang chịu áp lực lớn. Mặt khác, quyền và lợi ích hợp pháp của các đương sự chưa giải quyết kịp thời. Do đó, để giảm tải sức ép cho Toà án thì việc ban hành Luật là cần thiết. Song, đại biểu Trần Thị Huyền Trân cũng lưu ý do đây là cơ chế mới nên cần rà soát quy định của pháp luật có liên quan như Bộ luật tố tụng dân sự.
Về các nội dung cụ thể của dự thảo Luật, đại biểu Trần Thị Huyền Trân cho rằng, phạm vi hoà giải đối thoại tại Toà án chỉ nên giới hạn ở các tranh chấp dân sự. Đại biểu cũng cho rằng cần quy định kinh phí hòa giải do các bên đương sự chi trả, đây là phần lợi ích mà các bên được hưởng từ hoạt động hòa giải tại Tòa án mà họ tự nguyện lựa chọn. Quy định này cũng nhằm giảm bớt gánh nặng cho ngân sách nhà nước.
Bên cạnh đó, đại biểu đề nghị rà soát, quy định một cách cụ thể về khen thưởng kỷ luật đối với hòa giải viên áp dụng theo quy định nào, bổ sung quy định về thời hạn các bên đương sự phải thông báo ý kiến cho Tòa án, bổ sung quy định về thời hạn kéo dài tối đa để bảo đảm thời gian giải quyết vụ án.
Đại biểu Nguyễn Quang Dũng – Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Nam cũng đề nghị ban soạn thảo cần tiếp tục rà soát để bảo đảm thống nhất với các luật có liên quan như Bộ luật Tố tụng dân sự, Luật Cán bộ, công chức.
Đại biểu cho rằng, nếu hòa giải viên mà thực hiện bổ nhiệm miễn nhiệm như công chức là không phù hợp và đề nghị nên áp dụng tương tự quy trình bầu và công nhận như đối với hội thẩm nhân dân.Đại biểu cũng đề nghị ban soạn thảo có thêm giải trình về việc thu lao cho hòa giải viên chi tra từ ngân sách nhà nước.
Thảo luận tại Tổ 01 - Đoàn ĐBQH Tp.Hà Nội
Trong khi đó, tại Tổ số 01 - Đoàn ĐBQH Tp.Hà Nội, trước sự băn khoăn của đại biểu Trần Thị Quốc Khánh về tính minh bạch trong giải quyết tranh chấp; việc phát sinh chi phí cho các bên đương sự đặc biệt là các đối tượng khó khăn, yếu thế; về vấn đề bảo mật thông tin; quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia hòa giải, đại biểu Nguyễn Hữu Chính cho biết cơ chế hòa giải đối thoại tại Tòa án được xây dựng xuất phát từ sự quá tải của ngành Tòa án.
Để giải quyết tình trạng này cũng như bảo đảm quyền, lợi ích cho những người muốn giải quyết các vụ việc một cách nhanh chóng thì trước khi thụ lý vụ kiện thì Tòa chuyển các hồ sơ cho bộ phận hòa giải. Những người này chỉ có nhiệm vụ là nghiên cứu và giải thích cho các bên đương sự nắm được tình hình, bản chất của vụ việc. Khi hai bên thống nhất hòa giải thì hòa giải viên chuyển kết quả sang Tòa án để trong thời hạn 7 ngày, Tòa ra quyết định công nhận kết quả hòa giải thành. Do vậy, cơ chế này rất nhanh chóng và tiện lợi.
Chia sẻ với những mong muốn mang lại lợi ích tốt nhất cho người dân của đại biểu Trần Thị Quốc Khánh, đại biểu Đào Tú Hoa cho biết, dự thảo Luật quy định người dân không phải chịu chi phí hòa giải, đối thoại tại Tòa án mà Nhà nước bảo đảm kinh phí cho công tác này. Cùng với đó, cơ chế này rất minh bạch khi mà các bên đương sự được đưa ra tất cả chứng cứ, lí lẽ của mình, đồng thời được hòa giải viên hướng dẫn phân tích để nắm rõ các quy định của pháp luật.
Theo chương trình, Quốc hội tiếp tục thảo luận về dự an Luật này tại phiên họp toàn thể tại hội trường sáng ngày 26/11.