KHAI MẠC KỲ HỌP THỨ 4, QUỐC HỘI KHÓA XV
Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV
Thực hiện Chương trình Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV, ngày mai (21/10), Quốc hội sẽ nghe trình bày báo cáo về Nghị quyết số 54/2017/QH14 về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Thành phố Hồ Chí Minh. Trước đó, nội dung này đã được cho ý kiến tại Phiên họp thứ 16 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Cho ý kiến về nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh ghi nhận, thực hiện Nghị quyết 54/2017/QH14, thành phố Hồ Chí Minh cũng đã tích cực triển khai các cơ chế, chính sách mà Quốc hội cho thực hiện thí điểm đặc thù. Tuy nhiên, do tác động của dịch bệnh COVID-19 rất nặng nề cho nên dù thành phố đã triển khai rất quyết liệt chính sách về đất đai, về đầu tư, tài chính, ngân sách, những cơ chế, chính sách cho tổ chức cán bộ nhưng thực tế chưa được phát huy hết tác dụng, hiệu quả, một số chính sách chậm triển khai. Kỳ vọng của Quốc hội muốn tạo ra cú huých, mở thêm dư địa để huy động các nguồn lực, tạo động lực phát triển cho đầu tàu kinh tế của cả nước nhưng đến nay hiệu quả chưa cao.
Mục tiêu đề ra là sau thí điểm sẽ tiến hành tổng kết và đề xuất ra các cơ chế, chính sách có thể kéo dài, chính sách mới bổ sung. Tuy nhiên đến nay do nhiều nguyên nhân chưa thực hiện được, do đó, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế bày tỏ ủng hộ việc kéo dài thời gian thực hiện Nghị quyết. Đồng thời lưu ý qua báo cáo tổng kết, đánh giá nhận thấy vẫn còn những chính sách cần thiết để cho Thành phố Hồ Chí Minh tiếp tục khai thác, phát triển đồng thời cần có nghiên cứu đưa ra các cơ chế, chính sách mới đột phá hơn.
Toàn cảnh phiên họp
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế phân tích, về cơ chế, chính sách về đất đai, Nghị quyết 54 phân cấp cho Hội đồng nhân dân thành phố nhưng thực tế vướng ở nguồn gốc đất, các thông tin về đất và đặc biệt là cơ chế xử lý, thẩm định của các bộ, ngành đối với các dự án có sử dụng đất. Do đó đề nghị báo cáo làm rõ thêm điểm nghẽn, giải pháp xử lý để giúp cho Thành phố Hồ Chí Minh đánh trúng, giải quyết đúng các điểm nghẽn về đất đai, khai thác nguồn lực để phát triển trong thời gian tới.
Về phí, lệ phí, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế cho biết qua theo dõi nhận thấy có một số vấn đề. Trong đó, về phí cảng biển, khi cho thực hiện phí cảng biển đã tạo ra sự cạnh tranh chưa thực sự lành mạnh giữa Thành phố Hồ Chí Minh và các cảng biển của các khu vực khác nên cần phải xem xét, đánh giá lại. Về phí để xử lý ùn tắc giao thông đến nay chưa thành phố nào tổ chức triển khai thực hiện được, đề nghị báo cáo rõ thêm có những vướng mắc gì trong thực hiện quy định về phí này để xử lý vấn đề ùn tắc giao thông. Đây cũng là vấn đề Hà Nội gặp phải. Cơ chế được giữ lại phần thu từ cổ phần hóa, thoái vốn, giữ lại khoản thu từ bán tài sản gắn liền với đất là chính sách triển khai thực hiện còn chậm và chưa phát huy tác dụng, đặc biệt là đối với Thành phố Hồ Chí Minh. Có lẽ bài toán ùn tắc giao thông, bài toán về chống ngập của Thành phố Hồ Chí Minh cần phải tiếp tục nghiên cứu để xử lý trong thời gian sắp tới, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh nhấn mạnh.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh phát biểu tại phiên họp
Cũng thống nhất với việc trình với Quốc hội cho phép kéo dài thực hiện Nghị quyết 54 thêm khoảng một năm nữa, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng, thời gian kéo dài thực hiện này sẽ có quỹ thời gian và có điều kiện để nghiên cứu, đánh giá, tổng kết thấu đáo hơn để đề xuất chính sách cần được tiếp tục thực hiện, chính sách cần được thể chế hóa trong luật hay chính sách cần thí điểm thêm. Chủ tịch Quốc hội cho rằng tại kỳ họp này cần có báo cáo tổng kết thực hiện Nghị quyết 54, có báo cáo thẩm tra để trình Quốc hội và trình với Quốc hội cho phép đưa vào Nghị quyết chung của kỳ họp một khoản quy định về việc cho kéo dài thời gian thực hiện Nghị quyết 54. Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ nếu lần này trình nhưng không có tổng kết thực hiện thì sẽ không có cơ sở để Quốc hội xem xét quyết định có kéo dài thời gian thực hiện được hay không. Khi đó, trong lần trình sau sẽ không cần thiết phải tổng kết lại toàn bộ mà cần tập trung vào đề xuất chính sách.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu tại phiên họp
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cũng có chung nhận định về việc chậm triển khai một số cơ chế chính sách, thậm chí có chính sách chưa thể thực hiện và đề nghị Chính phủ đánh giá đầy đủ, sâu sắc hơn đối với chính sách chậm, nguyên nhân tại sao, lý do của việc chưa thể triển khai một số chính sách. Báo cáo của Chính phủ có nêu việc chưa thu được một phần tiền từ bán tài sản công của các cơ quan trung ương trên địa bàn, vì các cơ quan chưa bán cho nên chưa có phương án xử lý các tài sản này nên không có nguồn thu. Cho biết, đó là về khách song Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cũng cho rằng đây cũng là bất cập trong quá trình xây dựng chính sách khi việc nghiên cứu và chuẩn bị những cơ chế, chính sách đặc thù nhưng chưa đánh giá thực tiễn khả năng áp dụng chính sách này trong thực tế dẫn tới chính sách ban hành nhưng không thể thi hành.
Ngoài ra, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cũng bày tỏ cơ bản tán thành với đề nghị Quốc hội cho phép tiếp tục thực hiện Nghị quyết thêm một năm và sẽ báo cáo kết quả tổng kết thực hiện Nghị quyết 54 này cùng với việc đề xuất cơ chế, chính sách mới đặc thù đối với Thành phố Hồ Chí Minh hoặc luật hóa những cơ chế, chính sách đang thực hiện thí điểm vào cuối năm 2023.
Báo cáo làm rõ việc chậm triển khai một số chính sách, Phó Chủ tịch UBND TP.Hồ Chí Minh Võ Văn Hoan cho biết, trong 5 năm thực hiện Nghị quyết 54 thì hai năm đầu Thành phố tập trung xây dựng các quy định cụ thể để triển khai thực hiện Nghị quyết. Hai năm sau đáng lẽ sẽ tập trung thực hiện nhưng lại vướng dịch COVID-19 dẫn đến có những nội dung chưa triển khai được. Theo Phó Chủ tịch UBND TP.Hồ Chí Minh Võ Văn Hoan, ở đây có nguyên nhân chủ quan từ phía Thành phố, có những việc Thành phố muốn làm nhưng còn phải cân nhắc vì mới, khó, có những vấn đề còn ý kiến trái chiều.
Phó Chủ tịch UBND Tp.Hồ Chí Minh làm rõ như vấn đề thu hồi đất lúa trên 10 hécta thì Thành phố làm được, nhưng thực hiện dự án trên 10 hécta và có quy mô dân số từ 10.000 đến 15.000 hoặc khu chế xuất, khu công nghiệp, khu đô thị, khu kinh tế lại vướng thủ tục về đầu tư, quy định của Luật Đầu tư. Đó là vấn đề khó, cho nên chậm triển khai. Hay như vấn đề liên quan đến cổ phần hóa, Thành phố chậm có phương án cổ phần hóa, nhưng để có phương án cổ phần hóa thì lại phải chờ hướng dẫn phương án sử dụng đất, không có phương án sử dụng đất cho nên cũng không làm được. Hay như vấn đề về tài sản công của các cơ quan Trung ương trên địa bàn chưa có phương án sắp xếp nên Thành phố cũng không có cơ hội để triển khai thực hiện đúng tinh thần của Nghị quyết 54.
Phó Chủ tịch UBND TP.Hồ Chí Minh Võ Văn Hoan báo cáo làm rõ một số vấn đề Ủy ban Thường vụ Quốc hội quan tâm
Hiện nay Thành phố đã chuẩn bị dự thảo nghị quyết mới trình Quốc hội mang tính toàn diện hơn để huy động nhiều nguồn lực hơn, không chỉ nguồn lực của Nhà nước, có tính đến mở rộng huy động nguồn lực bên ngoài; kiến nghị để Quốc hội xem xét cho phép thực hiện PPP trong lĩnh vực văn hóa và thể thao; kiến nghị cho phép các nhà đầu tư bỏ vốn để triển khai thực hiện các dự án, trước hết là phục vụ cho họ và sau đó là phục vụ cho cộng đồng dân cư. Phó Chủ tịch UBND TP.Hồ Chí Minh bày tỏ Thành phố Hồ Chí Minh mong muốn cố gắng làm tốt để có nhiều kinh nghiệm góp ý cho quy định pháp luật của cả nước nhưng đồng thời cũng tạo điều kiện để thành phố phát triển và có nhiều nguồn thu hơn để đóng góp nhiều hơn cho cả nước.