TOÀN CẢNH CHUYẾN THĂM CHÍNH THỨC CỘNG HOÀ PHILIPPINES CỦA CHỦ TỊCH QUỐC HỘI VƯƠNG ĐÌNH HUỆ: TĂNG CƯỜNG HƠN NỮA QUAN HỆ NGHỊ VIỆN PHILIPPINES - VIỆT NAM
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ và Đoàn đại biểu cấp cao Quốc hội Việt Nam vừa kết thúc chuyến thăm chính thức Vương quốc Campuchia, Cộng hòa Philippines và tham dự Đại hội đồng AIPA - 43. Trả lời phỏng vấn Báo Đại biểu Nhân dân, Uỷ viên Trung ương Đảng, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường nêu rõ, chuyến thăm đã thành công hết sức tốt đẹp, mở ra giai đoạn hợp tác mới giữa Quốc hội Việt Nam với nghị viện Campuchia và Philippines, khẳng định vai trò, đóng góp tích cực, hiệu quả của Quốc hội Việt Nam trong việc làm sâu sắc quan hệ với các nước, góp phần nâng tầm hợp tác song phương, củng cố đoàn kết và vai trò trung tâm của ASEAN, thúc đẩy hòa bình, hợp tác và phát triển của khu vực.
Mở ra giai đoạn hợp tác mới
- Nhìn lại hoạt động trong chuyến thăm của Chủ tịch Quốc hội, ông có cảm nhận như thế nào?
- Có thể nói đây là chuyến công tác đặc biệt, ghi dấu ấn của rất nhiều “lần đầu tiên”. Đó là lần đầu tiên, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ thăm chính thức Campuchia trên cương vị người đứng đầu cơ quan lập pháp nước ta; lần đầu tiên Chủ tịch Quốc hội tham dự Đại hội đồng AIPA được tổ chức trực tiếp sau 2 kỳ đại hội đồng tổ chức trực tuyến do tác động của đại dịch Covid-19; lần đầu tiên sau 16 năm Chủ tịch Quốc hội nước ta thăm chính thức Philippines; lần đầu tiên cả Thượng viện và Hạ viện của một quốc gia đều thông qua Nghị quyết nhằm tăng cường quan hệ hợp tác liên nghị viện với Quốc hội Việt Nam; lần đầu tiên Quốc hội ba nước Việt Nam, Lào, Campuchia ra tuyên bố chung thiết lập cơ chế Hội nghị cấp cao Quốc hội ba nước CLV...
Với gần 50 hoạt động song phương và đa phương tại Campuchia và Philippines, chuyến thăm của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã thành công hết sức tốt đẹp trên mọi phương diện, mở ra giai đoạn mới trong hợp tác nghị viện giữa Việt Nam với Campuchia và Philippines; góp phần củng cố tin cậy chính trị, làm sâu sắc quan hệ "láng giềng tốt đẹp, hữu nghị truyền thống, hợp tác toàn diện, bền vững lâu dài" Việt Nam - Campuchia và quan hệ Đối tác Chiến lược giữa Việt Nam - Philippines, triển khai hiệu quả đường lối đối ngoại của Đảng ta tại Đại hội lần thứ XIII, trong đó ưu tiên phát triển quan hệ với các nước láng giềng, các nước ASEAN. Thành công của chuyến thăm khẳng định vai trò, đóng góp tích cực, hiệu quả của Quốc hội Việt Nam trong việc làm sâu sắc quan hệ với các nước, góp phần nâng tầm hợp tác song phương, củng cố đoàn kết và vai trò trung tâm của ASEAN, thúc đẩy hòa bình, hợp tác và phát triển của khu vực.
- Cụ thể, với Vương quốc Campuchia, ông đánh giá những kết quả cụ thể của chuyến thăm như thế nào?
- Với Campuchia, Bạn dành cho Chủ tịch Quốc hội và Đoàn đại biểu cấp cao Quốc hội nước ta sự đón tiếp hết sức trọng thị, chu đáo với tình cảm chân thành, tin cậy dù đang trong điều kiện chủ trì tổ chức Đại hội đồng AIPA - 43 rất bận rộn. Chủ tịch Quốc hội đã có các cuộc gặp song phương với các nhà lãnh đạo cao nhất của Campuchia như: Quốc vương Norodom Sihamoni, Hoàng Thái hậu Norodom Monineath Sihanouk, Thủ tướng Hun Sen, Chủ tịch Quốc hội Samdech Heng Samrin, Chủ tịch Thượng viện Samdech Say Chhum...
Các nhà lãnh đạo Campuchia đều hết sức hoan nghênh chuyến thăm của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ; nhấn mạnh chuyến thăm tạo động lực mạnh mẽ thúc đẩy quan hệ hai nước cũng như cơ quan lập pháp hai nước phát triển lên tầm cao mới, vì sự phồn vinh của mỗi nước; đồng thời, thể hiện sự ủng hộ mạnh mẽ của Việt Nam dành cho Campuchia trong vai trò Chủ tịch ASEAN 2022, Chủ tịch AIPA và Đại hội đồng AIPA - 43.
Hai bên khẳng định quyết tâm củng cố và phát triển hơn nữa tình hữu nghị, đưa hợp tác song phương ngày càng đi vào chiều sâu, thực chất và hiệu quả; coi đó là yêu cầu khách quan tất yếu đối với cả hai nước. Nhất trí tiếp tục đẩy mạnh việc trao đổi đoàn ở tất cả các cấp. Tạo điều kiện thuận lợi và tìm những biện pháp hữu hiệu thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực mà hai nước có nhiều tiềm năng như: thương mại - đầu tư, ngân hàng, nông nghiệp, trồng cây công nghiệp, giáo dục và đào tạo, thông tin truyền thông, giao thông vận tải, văn hóa, giao lưu nhân dân. Khuyến khích các hoạt động thương mại, dịch vụ và hợp tác giữa các địa phương, nhất là các địa phương ở khu vực biên giới hai nước. Quyết tâm tìm giải pháp hoàn thành phân giới cắm mốc nhằm xây dựng đường biên giới trên đất liền hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển giữa Việt Nam và Campuchia...
Về hợp tác giữa hai Quốc hội, hai bên nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường hợp tác nghị viện trên cả bình diện song phương và đa phương; nhất trí phối hợp giám sát, đôn đốc việc thực hiện các điều ước, thỏa thuận quốc tế song phương và đa phương mà hai nước đã ký kết hoặc là thành viên.
Hai bên nhấn mạnh Việt Nam và Campuchia cần tăng cường phối hợp, ủng hộ lẫn nhau tại các diễn đàn đa phương, nhất là trong khuôn khổ ASEAN và các cơ chế hợp tác tiểu vùng Mekong; tích cực góp phần củng cố đoàn kết, thống nhất và phát huy vai trò trung tâm của ASEAN; cùng đóng góp tích cực vào hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở khu vực và trên thế giới.
Các nhà lãnh đạo Campuchia cho biết sẽ tiếp tục quan tâm, tạo điều kiện giải quyết giấy tờ pháp lý và hoan nghênh các ý tưởng, mô hình hợp tác mới để tạo sinh kế cho người gốc Việt tại Campuchia.
- Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ và Chủ tịch Quốc hội Samdech Heng Samrin đã ký mới thỏa thuận hợp tác giữa Quốc hội hai nước. Điều này có ý nghĩa như thế nào đối với quan hệ giữa cơ quan lập pháp hai nước trong thời gian tới, thưa ông?
- Bản ghi nhớ về hợp tác giữa Quốc hội Việt Nam và Quốc hội Campuchia được hai Chủ tịch Quốc hội ký ngày 19.11 vừa qua đã bổ sung nhiều nội hàm mới nhằm đẩy mạnh các nỗ lực tăng cường quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác thông qua đối thoại, tham vấn, đào tạo chung và nâng cao năng lực, trao đổi chuyến thăm. Quốc hội hai nước cam kết chia sẻ kinh nghiệm, các thực tiễn tốt trong xây dựng luật pháp, hỗ trợ, giúp đỡ lẫn nhau tại các diễn đàn quốc tế.
Trên cơ sở Bản ghi nhớ, ngay sau chuyến thăm, Quốc hội hai nước sẽ xây dựng Kế hoạch hành động chung để thúc đẩy trao đổi các chuyến thăm cấp cao giữa các Chủ tịch Quốc hội, các Ủy ban, Nhóm nghị sĩ hữu nghị, Nữ nghị sĩ và Nghị sĩ trẻ; tổ chức hội thảo, hội nghị nhằm thúc đẩy hiểu biết lẫn nhau và lợi ích chung thông qua ngoại giao nghị viện.
Hai Quốc hội sẽ phối hợp giám sát, đôn đốc việc thực hiện các điều ước quốc tế, thỏa thuận quốc tế song phương và đa phương mà hai nước đã ký kết hoặc là thành viên. Đẩy mạnh hơn nữa việc giám sát, đôn đốc các chương trình hợp tác và phát triển chung dọc khu vực biên giới, đặc biệt là các sáng kiến và kế hoạch đã được hai Chính phủ thông qua nhằm thúc đẩy hòa bình, hợp tác và phát triển dọc khu vực biên giới. Thúc đẩy trao đổi quan điểm về các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm, phối hợp và tham vấn tại các diễn đàn khu vực và trong nước. Xây dựng quan hệ đối tác trên cơ sở đề cao luật pháp quốc tế và thúc đẩy các giải pháp đa phương đối với các thách thức toàn cầu, như: biến đổi khí hậu, phát triển xanh và bền vững, an ninh lương thực - năng lượng - nguồn nước và an ninh y tế.
Nhân dịp này, Văn phòng Quốc hội Việt Nam và Ban Thư ký Quốc hội Campuchia cũng đã ký Thỏa thuận hợp tác. Như vậy, nội dung của thỏa thuận hợp tác mới giữa Quốc hội hai nước đã được cụ thể hóa ngay, tác động hiệu quả ngay. Tôi tin rằng, việc thực thi đầy đủ các nội dung trong thỏa thuận hợp tác chắc chắn sẽ thắt chặt mối quan hệ tốt đẹp giữa Quốc hội hai nước vì sự phát triển chung của hai nước và vì lợi ích của nhân dân hai nước.
Cùng nhau gánh vác trọng trách xây dựng Cộng đồng ASEAN
- Tại Campuchia, Chủ tịch Quốc hội đã tham dự và có bài phát biểu quan trọng tại phiên họp toàn thể của Đại hội đồng AIPA - 43. Thông điệp của Chủ tịch Quốc hội nhận được sự chia sẻ, nhất trí cao của lãnh đạo nghị viện các nước. Các hoạt động của Chủ tịch Quốc hội bên lề Đại hội đồng cũng hết sức sôi động. Điều này cho thấy ngoại giao nghị viện đang rất chủ động và đóng góp hiệu quả, thực chất vào việc nâng cao vị thế của Việt Nam, thưa ông?
- Phát biểu với lãnh đạo nghị viện các nước thành viên, các đối tác và quan sát viên tại Đại hội đồng AIPA - 43, Chủ tịch Quốc hội khẳng định, không một quốc gia nào có thể tự mình đơn độc giải quyết các thách thức toàn cầu hiện nay, sự đoàn kết, gắn bó và tương hỗ lẫn nhau là yếu tố quan trọng giúp ASEAN thành công. Với tinh thần “đồng thanh tương ứng, đồng khí tương cầu”, những công dân trong mái nhà chung ASEAN cần tiếp tục cùng nhau gánh vác trọng trách xây dựng một Cộng đồng ASEAN ngày càng gắn kết, năng động, chủ động thích ứng, tự cường, bao trùm và phát triển bền vững. Ủng hộ các nội dung trong chương trình nghị sự của Đại hội đồng AIPA - 43, Chủ tịch Quốc hội khẳng định, Quốc hội Việt Nam với vai trò và trọng trách của mình, sẽ nỗ lực thực hiện các cam kết cũng như những Nghị quyết mà Đại hội đồng AIPA - 43 thông qua.
Chủ tịch Quốc hội đã nêu bật 5 đề xuất với AIPA, trong đó, nhấn mạnh việc thúc đẩy vai trò giám sát của các nghị viện đối với triển khai thực hiện các Kế hoạch tổng thể của ASEAN trên cả ba trụ cột; củng cố, đổi mới hơn nữa tổ chức, hoạt động của AIPA, tăng cường sự phối hợp, quan hệ giữa kênh lập pháp và hành pháp của các nước trong khu vực, nhất là hợp tác trong tận dụng cơ hội, khắc phục rủi ro trong lĩnh vực chuyển đổi số, chuyển đổi năng lượng công bằng.
Phát biểu và các đề xuất của Chủ tịch Quốc hội đã nhận được sự chia sẻ, nhất trí của các đại biểu tham dự bởi đã phản ánh được ý chí chung của nghị viện các nước thành viên, cũng là ý chí chung của người dân ASEAN, đồng thời, khẳng định sâu sắc cam kết của Việt Nam và Quốc hội Việt Nam trong việc tiếp tục đóng góp xây dựng Cộng đồng ASEAN, thúc đẩy hòa bình, hợp tác và phát triển của khu vực.
Bên lề Đại hội đồng AIPA - 43, Chủ tịch Quốc hội đã có các cuộc gặp song phương với Chủ tịch Hạ viện Morocco, Chủ tịch Hạ viện Thái Lan; Chủ tịch Quốc hội Singapore; Chủ tịch Quốc hội Azerbaijan; Chủ tịch Quốc hội Nepal; Phó Chủ tịch Viện Đại biểu Quốc hội Belarus; Phó Chủ tịch Hội đồng Liên bang Nga; Phó Chủ tịch Quốc hội Ukraina... Chủ tịch Quốc hội đã trao đổi thẳng thắn, cởi mở với lãnh đạo nghị viện các nước về hợp tác giữa Việt Nam với các nước và quan hệ hợp tác giữa Quốc hội Việt Nam với Nghị viện các nước. Những cuộc gặp như vậy là cơ hội rất đáng quý để chúng ta trao đổi, chia sẻ thông tin, tăng cường sự hiểu biết và tin cậy lẫn nhau, từ đó đưa hợp tác nghị viện trở thành một trụ cột quan trọng của quan hệ song phương; tăng cường phối hợp, tham vấn và ủng hộ lẫn nhau tại các diễn đàn nghị viện đa phương như AIPA, IPU, APPF…
Đặc biệt, tại Đại hội đồng AIPA - 43, với sự chứng kiến của các đại biểu, Chủ tịch Quốc hội 3 nước Campuchia, Lào, Việt Nam đã ký Tuyên bố chung, lần đầu thiết lập cơ chế Hội nghị cấp cao Quốc hội ba nước CLV, ghi dấu mốc mang tính lịch sử trong hợp tác liên nghị viện của 3 nước, hình thành một kênh hết sức quan trọng đồng hành, hỗ trợ Chính phủ 3 nước thực hiện các chương trình, kế hoạch hợp tác chung vì sự phát triển bền vững của 3 nước láng giềng anh em.
Quan hệ nghị viện gần gũi, nâng tầm hợp tác chính trị, kinh tế và văn hóa
- Với Philippines, ông đánh giá như thế nào về kết quả chuyến thăm?
- Các nhà lãnh đạo Philippines hết sức mong đợi chuyến thăm; dành cho Chủ tịch Quốc hội và Đoàn sự đón tiếp vô cùng trọng thị. Chủ tịch Quốc hội đã có các cuộc hội kiến, hội đàm với Tổng thống Ferdinand Romualdez Marcos, Phó Tổng thống Sara Duterte, Chủ tịch Thượng viện Juan Miguel Zubiri và Chủ tịch Hạ viện Martin Romualdez; tham dự Phiên họp của Thượng viện và chứng kiến thủ tục Thượng viện thông qua Nghị quyết về tăng cường hợp tác liên nghị viện với Quốc hội Việt Nam...
Các nhà lãnh đạo Philippines đều khẳng định mong muốn tăng cường hơn nữa quan hệ hợp tác với Việt Nam; nhấn mạnh tầm quan trọng của Việt Nam là Đối tác chiến lược duy nhất của Philippines trong ASEAN. Những vấn đề quan tâm đã được hai bên thảo luận cởi mở, chân thành, đồng thuận và thống nhất cao. Thương mại gạo là một trong những nội dung hợp tác được nhất trí tăng cường hơn nữa. Philippines cũng mong muốn xuất khẩu thêm nhiều mặt hàng sang Việt Nam. Các lĩnh vực hợp tác như khoa học công nghệ, giáo dục đào tạo, chuyển đổi số, kinh tế số, ứng phó biến đổi khí hậu, an ninh mạng, chuyển đổi năng lượng xanh, du lịch, giao lưu nhân dân… cũng được hai bên quan tâm thúc đẩy.
Hai bên đánh giá cao sự phối hợp chặt chẽ và hiệu quả giữa hai nước tại các tổ chức và diễn đàn quốc tế thời gian qua; nhất trí tăng cường trao đổi, phối hợp lập trường chung về các vấn đề đa phương trong khuôn khổ Liên Hợp Quốc, ASEAN và APEC. Nhất trí chia sẻ thông tin, ủng hộ lẫn nhau, đóng góp cho việc củng cố đoàn kết, tiếng nói và vai trò trung tâm của ASEAN trong các vấn đề an ninh chung ở khu vực, trong đó bao gồm biển Đông.
Hai bên khẳng định vai trò trung tâm của hợp tác nghị viện trong việc tăng cường quan hệ đa phương cũng như quan hệ song phương giữa các quốc gia; nhất trí tiếp tục duy trì hoạt động trao đổi đoàn, đặc biệt là đoàn lãnh đạo cấp cao của hai cơ quan lập pháp hai nước; tăng cường trao đổi kinh nghiệm giữa các Ủy ban về công tác lập pháp và giám sát; duy trì tham vấn, phối hợp và ủng hộ lẫn nhau tại các cơ chế hợp tác đa phương.
Một điều rất đặc biệt là Thượng viện và Hạ viện Philippines đã cùng thông qua Nghị quyết tăng cường quan hệ hợp tác liên nghị viện với Quốc hội Việt Nam; đồng thời, thành lập Nhóm Nghị sĩ hữu nghị Philippines - Việt Nam. Trong đó, Nghị quyết 571 của Hạ viện nhấn mạnh, trong 10 nghị viện thành viên AIPA, Philippines và Việt Nam đã xây dựng được quan hệ đặc biệt qua nhiều năm, dựa trên những giá trị, tầm nhìn và lợi ích chung, vì lợi ích của người dân hai nước, cùng nhau hướng tới hòa bình và hợp tác hiệu quả trong khu vực. Nghị quyết 26 của Thượng viện khẳng định, Nghị quyết này ra đời nhằm thiết lập quan hệ nghị viện gần gũi hơn giữa hai nước, nâng tầm hợp tác chính trị, kinh tế và văn hóa; phát triển và tăng cường hợp tác trong những lĩnh vực then chốt; thúc đẩy các cơ chế song phương sẵn có, thực hiện các thỏa thuận đã ký kết và tìm ra những phương thức mới làm sâu sắc hơn hợp tác giữa Chính phủ hai nước.
Như vậy để thấy rằng, qua chuyến thăm của Chủ tịch Quốc hội, quan hệ nghị viện hai nước đã nâng lên một tầm cao mới, từ đây sẽ mở ra nhiều cơ hội hợp tác, đưa hợp tác nghị viện thành trụ cột quan trọng góp phần thúc đẩy quan hệ Đối tác Chiến lược Việt Nam - Philippines trên tất cả các kênh, các lĩnh vực.
- Ông đánh giá như thế nào về việc thúc đẩy hợp tác kinh tế hai nước trong thời gian tới?
- Hợp tác kinh tế là một trong những nội dung trọng tâm được Chủ tịch Quốc hội thảo luận với các nhà lãnh đạo Philippines trong chuyến thăm lần này. Thương mại song phương đã trở thành điểm sáng trong quan hệ hai nước kể cả trong giai đoạn dịch bệnh Covid-19 với tổng kim ngạch xuất nhập khẩu năm 2021 đạt 6,8 tỷ USD, cao nhất từ trước đến nay; 10 tháng năm 2022 đã đạt gần 6,6 tỷ USD. Cùng với quan hệ chính trị, ngoại giao tốt đẹp giữa hai nước, Việt Nam và Philippines đều là những quốc gia đang phát triển mạnh mẽ, có nhiều điểm tương đồng và chia sẻ nhiều giá trị, lợi ích chiến lược, hai nền kinh tế không cạnh tranh trực tiếp mà bổ sung cho nhau, do đó, hai bên đều cho rằng dư địa hợp tác vẫn còn rất lớn.
Chủ tịch Quốc hội và Chủ tịch Thượng viện Philippines đã cùng tham dự Diễn đàn Đầu tư - Thương mại giữa hai nước, với sự tham dự của khoảng 200 doanh nhân. Chủ tịch Quốc hội cũng đã tiếp một số lãnh đạo doanh nghiệp hàng đầu Philippines, tiếp Chủ tịch Tập đoàn phát triển Đặc khu Clark, trong đó có những doanh nghiệp đang đầu tư trực tiếp tại Việt Nam và đầu tư qua các công ty con tại Singapore vào Việt Nam với tổng số vốn hàng tỷ USD. Hiện nay, lãnh đạo hai nước đang đặt mục tiêu nâng kim ngạch song phương lên 10 tỷ USD vào năm 2026 khi hai nước kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao. Tôi tin rằng, với mong muốn và nhu cầu của cả hai bên, hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư giữa hai nước trong thời gian tới sẽ tăng trưởng mạnh mẽ.
- Xin cảm ơn ông!