Đại biểu Ngô Trung Thành – Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Lắk
Quan tâm góp ý kiến đối với dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), đại biểu Ngô Trung Thành – Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Lắk khẳng định, đất ở, đất sản xuất có vai trò đặc biệt quan trọng đối với cuộc sống của đồng bào dân tộc thiểu số và thống nhất cho rằng, việc sửa đổi Luật Đất đai lần này cần góp phần hỗ trợ đất đai cho đồng bào dân tộc thiểu số có điều kiện khó khăn, bảo đảm đồng bào, nhất là các hộ khó khăn, có đất ở, đất sản xuất theo tinh thần Nghị quyết 18 - NQ/TW về "tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, tạo động lực đưa nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao".
Qua nghiên cứu dự thảo Luật và đối chiếu với Nghị quyết 18-NQ/TW và Hiến pháp 2013 cũng như yêu cầu thực tiễn, đại biểu Ngô Trung Thành nhận thấy, quy định của dự thảo Luật chưa toàn diện, chưa thể chế hóa đầy đủ nội dung Nghị quyết 18 - NQ-TW về đối tượng. Nghị quyết 18 - NQ/TW đề ra mục tiêu giải quyết cơ bản tồn tại, vướng mắc liên quan đến đất ở, đất sản xuất cho đồng bào dân tộc thiểu số nói chung. Song, dự thảo Luật mới tập trung giải quyết cho đồng bào dân tộc thiểu số thuộc địa bàn điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn. Như vậy là hẹp hơn so với Nghị quyết 18 - NQ/TW.
Về quản lý, sử dụng đất nông nghiệp, đại biểu Ngô Trung Thành lưu ý, Nghị quyết 18-NQ/TW nêu rõ, cần có cơ chế hiệu quả để ngăn chặn người dân chuyển nhượng ngay sau khi được giao đất. Nhưng, thực tế thời gian qua cho thấy, do trình độ dân trí của đồng bào không đồng đều, một bộ phận có trình độ hạn chế, hoặc do có khó khăn, nên dễ bị lợi dụng để thâu tóm đất đai, dẫn đến bà con không có đất ở, đất sản xuất. Quy định về vấn đề này tại khoản 1, Điều 49, dự thảo Luật được xây dựng trên cơ sở luật hóa các quy định hiện hành, nhưng lại "lỏng hơn" so với quy định hiện hành.
Cụ thể, tại Nghị định số 43/2014/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai hiện hành xác định, sau 10 năm mới được chuyển nhượng và kèm theo điều kiện có xác nhận không có nhu cầu sử dụng đất hoặc đã chuyển khỏi địa bàn cư trú.
Tuy nhiên, trong dự thảo Luật lần này quy định, sau 10 năm, trừ trường hợp có xác nhận sẽ được chuyển nhượng đất được phân giao cho cá nhân, hộ gia đình. "Tức là nếu chưa đến 10 năm nhưng có xác nhận không có nhu cầu sử dụng đất hoặc đã chuyển khỏi địa bàn cư trú sẽ được chuyển nhượng đất là quá lỏng so với quy định hiện hành, không đáp ứng yêu cầu của Nghị quyết 18 - NQ/TW", đại biểu chỉ rõ.
Bên cạnh đó, đại biểu Ngô Trung Thành cũng nhận thấy, quy định về nội dung này tại dự thảo Luật chưa phù hợp với quy định tại Hiến pháp. Cụ thể, tại khoản 5, Điều 70, Hiến pháp năm 2013 quy định, Quốc hội có nhiệm vụ, quyền hạn quyết định chính sách dân tộc. Tuy nhiên, Điều 17, dự thảo Luật quy định Thủ tướng Chính phủ quy định khung chính sách về hỗ trợ đất đai cho đồng bào dân tộc thiểu số.
“Đất đai là một trong những nội dung cơ bản, quan trọng cần quyết định của chính sách dân tộc. Vì vậy, việc dự thảo Luật giao Thủ tướng Chính phủ quy định khung chính sách về hỗ trợ đất đai cho đồng bào dân tộc thiểu số là chưa hoàn toàn phù hợp với quy định của Hiến pháp năm 2013. Vấn đề này phải thuộc thẩm quyền và trách nhiệm của Quốc hội. Hơn nữa, nếu giao Thủ tướng Chính phủ quy định thì các chính sách không thể vượt khỏi "trần" các quy định trong các văn bản hiện hành khác. Điều này sẽ dẫn đến chính sách "không mới và không hiệu quả”, đại biểu Ngô Trung Thành nhấn mạnh.
Với những phân tích nêu trên và ý nghĩa, tầm quan trọng của chính sách đất đai với đồng bào dân tộc thiểu số, đại biểu Ngô Trung Thành đề nghị, chính sách đất đai phải được áp dụng với tất cả đồng bào dân tộc thiểu số thiếu đất canh tác hoặc đất ở như mục tiêu đã đề ra tại Nghị quyết 18-NQ/TW, không chỉ giải quyết cho đồng bào thuộc địa bàn có điều kiện đặc biệt khó khăn, để bảo đảm không ai bị bỏ lại phía sau.
Cùng với đó, chính sách đất đai với đồng bào dân tộc thiểu số phải là chính sách tổng thể, trong đó quy định trách nhiệm của Nhà nước về đất đai với đồng bào dân tộc thiểu số; những ưu đãi, hỗ trợ cụ thể cho đồng bào; nghĩa vụ, trách nhiệm của đồng bào với Nhà nước, đối với đất đai được giao; đồng thời cần có quy định để đất đai giao cho đồng bào theo chính sách hỗ trợ không bị và không thể bị thâu tóm đúng như yêu cầu của Nghị quyết 18 - NQ/TW.
Đơn cử, quy định các giao dịch trong trường hợp này sẽ bị vô hiệu, thậm chí người dân chuyển nhượng trong trường hợp này sẽ chịu chế tài của pháp luật. Đại biểu cũng đề nghị quy định thu hồi đất của nông lâm trường sử dụng kém hiệu quả để giao cho các hộ gia đình đồng bào dân tộc thiểu số đang thiếu đất sản xuất ở địa phương, khắc phục tình trạng đồng bào thiếu đất nhưng nông lâm trường lại sử dụng đất không hiệu quả. Dự thảo Luật cần có quy định về việc tạo quỹ đất cho đồng bào dân tộc thiểu số thiếu đất ở, đất sản xuất./.