GÓC NHÌN: CÔNG TÁC LẬP PHÁP CỦA QUỐC HỘI - NHẬP CUỘC TÍCH CỰC, BÁM SÁT THỰC TIỄN, KIẾN TẠO PHÁT TRIỂN

Công tác lập pháp là một trong ba chức năng quan trọng của Quốc hội. Nhìn lại công tác lập pháp của Quốc hội từ đầu năm 2023 đến nay, cũng như trong thời gian đã qua của cả nhiệm kỳ, có thể khẳng định rằng, Quốc hội đã thể hiện tinh thần nhập cuộc tích cực, bám sát thực tiễn, kiến tạo phát triển trong công tác lập pháp, qua đó đạt được nhiều kết quả quan trọng, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quyền và lợi ích của nhân dân.

Trong những năm qua, Quốc hội Việt Nam đã thể hiện tinh thần nhập cuộc chủ động, sáng tạo, quyết liệt trong việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của mình, trong đó đặc biệt thể hiện rõ ở việc thực hiện công tác lập pháp.

Tinh thần nhập cuộc chủ động của Quốc hội được thể hiện ở nhiều khía cạnh. Quốc hội đã chủ động xây dựng chương trình xây dựng pháp luật, pháp lệnh bảo đảm phù hợp với tình hình thực tiễn, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước; chủ động rà soát, đánh giá, sửa đổi, bổ sung các luật, nghị quyết để bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật; chủ động đề xuất các giải pháp hoàn thiện thể chế, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người dân. Nhờ tinh thần nhập cuộc chủ động, Quốc hội đã đạt được nhiều kết quả quan trọng trong công tác lập pháp, góp phần quan trọng vào sự phát triển của đất nước.

Kể từ đầu năm 2023 đến nay, Quốc hội đã thông qua 19 luật, bao trùm mọi mặt đời sống kinh tế - xã hội của đất nước. Các luật này đã góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật, tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động kinh tế - xã hội, bảo vệ quyền và lợi ích của người dân.

(nguồn: Tuổi trẻ)

Cụ thể, tại Kỳ họp bất thường lần thứ hai được tổ chức đầu năm 2023, Quốc hội đã thông qua dự án Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi).

Tại Kỳ họp thứ 5, Quốc hội đã thông qua 08 luật bao gồm: Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi); Luật Đấu thầu (sửa đổi); Luật Giá (sửa đổi); Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi); Luật Hợp tác xã (sửa đổi); Luật Phòng thủ dân sự (sửa đổi); Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Công an nhân dân; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam và Luật Nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam.

Tại Kỳ họp thứ 6, Quốc hội đã thông qua 07 luật bao gồm: Luật Nhà ở (sửa đổi); Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi); Luật Tài nguyên nước (sửa đổi); Luật Viễn thông (sửa đổi); Luật Quản lý, bảo vệ công trình quốc phòng và khu quân sự; Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở; Luật Căn cước.

Tại Kỳ họp bất thường lần thứ năm được tổ chức đầu năm 2024, Quốc hội đã thông qua 2 luật gồm: Luật Đất đai (sửa đổi) và Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi).

Quốc hội biểu quyết thông qua Luật Đất đai (sửa đổi)

Nhờ tinh thần cẩn trọng, kỹ lưỡng trong xây dựng pháp luật, các luật được Quốc hội thông qua trong năm 2023 đã nhận được sự đánh giá cao của các chuyên gia, nhà khoa học và nhân dân. Việc ban hành số lượng luật lớn nhưng vẫn đảm bảo tinh thần cẩn trọng, kỹ lưỡng, đáp ứng yêu cầu thực tiễn đã thể hiện tinh thần nhập cuộc mạnh mẽ, tích cực của Quốc hội trong xây dựng pháp luật. Đây là một trong những yếu tố quan trọng góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Quốc hội, đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước.

Thực tiễn vừa là cơ sở, vừa là thước đo cho công tác xây dựng pháp luật. Với tư tưởng này, Quốc hội đã thiết kế chương trình xây dựng pháp luật phù hợp với tình hình thực tiễn, qua đó giúp Quốc hội ban hành được các luật, pháp lệnh, nghị quyết đáp ứng kịp thời những yêu cầu phát triển của đất nước.

Bên cạnh đó, để các quy định của pháp luật bao quát được muôn hình vạn trạng đời sống thực tiễn, Quốc hội cũng đã tăng cường lấy ý kiến của các cơ quan, tổ chức, cá nhân, đặc biệt là ý kiến của cử tri và nhân dân. Là một trong những bước quan trọng trong quy trình xây dựng pháp luật, việc lấy ý kiến rộng rãi sẽ giúp Quốc hội nắm bắt được thực tiễn, từ đó xây dựng được các luật, pháp lệnh, nghị quyết phù hợp với nguyện vọng của nhân dân.

Một điểm nhấn trong công tác xây dựng pháp luật năm vừa qua, đó là việc lấy ý kiến nhân dân đối với dự thảo luật Đất đai (sửa đổi). Việc lấy ý kiến nhân dân về dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) đã diễn ra một cách sâu rộng, với sự tham gia của đông đảo các tầng lớp nhân dân, từ các cơ quan, tổ chức, cá nhân đến các chuyên gia, nhà khoa học. Quá trình lấy ý kiến đã được thực hiện một cách khoa học, chặt chẽ, bảo đảm chất lượng, khả thi, đồng bộ, hiệu quả. Kết thúc thời gian lấy ý kiến, đã có hơn 12 triệu lượt ý kiến góp ý vào dự thảo luật. Các ý kiến đóng góp của nhân dân đã được tổng hợp, phân tích, đánh giá một cách khách quan, toàn diện, góp phần quan trọng vào việc hoàn thiện dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi).

Việc lấy ý kiến nhân dân về dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) đã thể hiện tinh thần dân chủ, trách nhiệm của Nhà nước trước nhân dân.

Việc lấy ý kiến nhân dân về dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) đã thể hiện tinh thần dân chủ, trách nhiệm của Nhà nước trước nhân dân; thực sự là đợt sinh hoạt chính trị, xã hội sâu rộng, phản ánh ý chí, nguyện vọng, vì lợi ích nhân dân và tạo không gian, nguồn lực cho sự phát triển của đất nước.

Với tinh thần bám sát thực tiễn, Quốc hội đã đạt được nhiều kết quả quan trọng trong công tác xây dựng pháp luật, đặc biệt, Quốc hội đã xem xét, thông qua nhiều luật quan trọng để đáp ứng yêu cầu phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế trong thời đại công nghệ số, như Luật Giá (sửa đổi), Luật Đấu thầu (sửa đổi), Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi), Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi). Các luật này đều được xây dựng trên cơ sở đánh giá thực tiễn, dự báo xu hướng phát triển của nền kinh tế.

Cụ thể, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng được sửa đổi nhằm hoàn thiện thể chế về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, bảo đảm tính ổn định, thống nhất, đồng bộ, minh bạch, khả thi, bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của người tiêu dùng, tạo động lực cho việc cạnh tranh lành mạnh và phát triển sáng tạo của doanh nghiệp, hỗ trợ, khuyến khích hoạt động của các tổ chức xã hội, đồng thời, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của đất nước.

Luật Đấu thầu được sửa đổi để kịp thời tháo gỡ, khắc phục những hạn chế, bất cập của Luật hiện hành; bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật; góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong hoạt động đấu thầu, lựa chọn nhà thầu và tăng cường công tác quản lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước; hạn chế thất thoát, lãng phí, tiêu cực, tham nhũng trong lĩnh vực đấu thầu.

Luật Giá được sửa đổi nhằm hoàn thiện thể chế pháp luật về giá, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội trong tình hình mới; khắc phục sự chồng chéo, mâu thuẫn với các luật chuyên ngành; hạn chế sự phân tán, thiếu tính đồng bộ, thống nhất trong hệ thống pháp luật về giá, góp phần tăng cường hội nhập kinh tế quốc tế.

Luật Giao dịch điện tử được sửa đổi nhằm thể chế hóa các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước; khắc phục những vướng mắc, bất cập trong thực tiễn, bảo đảm thích ứng với cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Việc nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng những biến động, cập nhật nhiều thông tin, thực trạng là một trong những yếu tố quan trọng góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Quốc hội trong công tác lập pháp. Qua đó, các luật được thông qua có tính khả thi cao, đáp ứng được yêu cầu phát triển lâu dài, bền vững.

Thời gian qua, Quốc hội đã chủ động, sáng tạo, nhạy bén trong việc nắm bắt xu hướng phát triển của đất nước, thế giới để đề xuất những chính sách, pháp luật phù hợp; tập trung vào những vấn đề trọng tâm, cấp bách, có tính chất đột phá, tạo động lực phát triển; tạo môi trường pháp lý thuận lợi cho các hoạt động kinh tế - xã hội, khuyến khích đổi mới sáng tạo, phát triển kinh tế tư nhân.

Một trong những minh chứng tiêu biểu cho tinh thần kiến tạo phát triển trong công tác lập pháp của Quốc hội là việc xem xét, thông qua 3 luật về nhà ở, kinh doanh bất động sản và đất đai tại Kỳ họp thứ 6 và Kỳ họp bất thường lần thứ 5. Việc thông qua các luật này đã đáp ứng yêu cầu hoàn thiện đồng bộ chính sách, pháp luật về quản lý và sử dụng đất phù hợp với thể chế phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, để nguồn lực đất đai được quản lý, khai thác, sử dụng tiết kiệm, bền vững, hiệu quả cao nhất; đáp ứng yêu cầu đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, công bằng và ổn định xã hội; bảo đảm quốc phòng, an ninh; bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu; tạo động lực đưa nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao.

Cụ thể, được thông qua tại Kỳ họp thứ 6, Luật Nhà ở được sửa đổi nhằm khắc phục những vướng mắc, bất cập của pháp luật hiện hành; bổ sung các quy định điều chỉnh những vấn đề mới phát sinh, hoàn thiện chế tài xử lý nghiêm minh đối với các hành vi vi phạm quy định pháp luật về nhà ở; đồng thời luật hóa các quy định dưới luật đã được thực tiễn khẳng định phù hợp... qua đó, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quyền có nhà ở của công dân, góp phần ổn định chính trị - xã hội, bảo đảm an ninh, quốc phòng, an sinh xã hội.

Luật Nhà ở (sửa đổi) được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 6, Quốc hội Khóa XV đã đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quyền có nhà ở của công dân, góp phần ổn định chính trị - xã hội, bảo đảm an ninh, quốc phòng, an sinh xã hội. 

Luật Kinh doanh bất động sản được sửa đổi đã thể chế hóa đầy đủ các chủ trương của Đảng, góp phần khắc phục những hạn chế, vướng mắc trong thực tiễn thi hành pháp luật; hoàn thiện cơ chế, chính sách để phát triển và quản lý chặt chẽ thị trường bất động sản, bảo đảm sự đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật; bảo đảm thị trường bất động sản phát triển ổn định, minh bạch, lành mạnh, bền vững, hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người dân theo cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Đặc biệt, tại Kỳ họp bất thường lần thứ 5, Quốc hội đã thông qua Luật Đất đai (sửa đổi) gồm 16 chương và 260 điều, hoàn thành một trong những nhiệm vụ lập pháp quan trọng hàng đầu của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV theo đúng Hiến pháp năm 2013, đúng chủ trương, đường lối của Đảng, mà trực tiếp là Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 16/6/2022 của Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII.

Đây là dự án luật lớn, có ý nghĩa và tầm quan trọng đặc biệt trong đời sống chính trị, kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, bảo vệ môi trường của đất nước; có tác động sâu rộng đến các tầng lớp Nhân dân và cộng đồng doanh nghiệp; đồng thời, cũng là dự án Luật rất khó và phức tạp. Dự án Luật đã được Quốc hội, UBTVQH, Chính phủ và các cơ quan, tổ chức hữu quan chuẩn bị rất trách nhiệm, kỹ lưỡng, công phu qua nhiều vòng, nhiều bước; được trình Quốc hội tại 04 kỳ họp, 02 Hội nghị ĐBQH hoạt động chuyên trách, 08 phiên họp chính thức của UBTVQH (trong đó có 01 phiên cho ý kiến về Kế hoạch lấy ý kiến Nhân dân) và được chỉnh lý, tiếp thu ý kiến của các cơ quan, tổ chức, chuyên gia, nhà khoa học, đối tượng chịu sự tác động và trên 12 triệu lượt ý kiến của Nhân dân.

Luật Đất đai (sửa đổi) đã có nhiều nội dung cập nhật, đáp ứng yêu cầu thực tiễn, làm cơ sở cho sự phát triển bền vững và lâu dài, trong đó có thể kể đến một số điểm mới nổi bật như: Mở rộng hạn mức nhận chuyển quyền sử dụng đất nông nghiệp của cá nhân; Bãi bỏ khung giá đất; Hoàn thành bố trí tái định cư trước khi thu hồi đất; Bảng giá đất được xây dựng hằng năm; Quy định cụ thể việc giao đất, cho thuê đất thông qua đấu giá quyền sử dụng đất…

Tinh thần kiến tạo phát triển trong công tác lập pháp của Quốc hội đã góp phần quan trọng vào việc hoàn thiện hệ thống pháp luật, tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho các hoạt động kinh tế - xã hội, thúc đẩy phát triển kinh tế đất nước, nâng cao đời sống của nhân dân.

Trong thời gian tới, Quốc hội cần tiếp tục phát huy tinh thần kiến tạo phát triển trong công tác lập pháp, ban hành nhiều luật, nghị quyết phù hợp với thực tiễn, đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước. Trong đó, dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) được kỳ vọng sẽ chế hóa quan điểm chỉ đạo tại Nghị quyết số 28-NQ/TW ngày 23/5/2018 về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội, khắc phục những bất cập của các quy định hiện hành, bổ sung những vấn đề mới phát sinh, bảo đảm tính đồng bộ của hệ thống pháp luật và hội nhập quốc tế.

Dự án Luật Thủ đô (sửa đổi) cần thể chế các quan điểm, định hướng phát triển Thủ đô Hà Nội trong các nghị quyết của Bộ Chính trị; tạo cơ sở pháp lý để thực hiện các cơ chế, chính sách đặc thù vượt trội, nhằm khai thác hiệu quả tiềm năng, thế mạnh của Thủ đô.

Qua các phiên tiếp xúc cử tri, nhân dân gửi gắm nhiều hy vọng dự án Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (sửa đổi) sẽ thể chế hóa kịp thời chủ trương, đường lối của Đảng, khắc phục những tồn tại, bất cập đặt ra trong thực tiễn, nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả hoạt động của Tòa án để đáp ứng yêu cầu xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam…

Ngoài ra, nhiều cử tri, chuyên gia, nhà nghiên cứu cũng góp ý, dự án Luật Lưu trữ (sửa đổi) cần thể chế hóa chủ trương, chính sách của Đảng về lưu trữ, đổi mới hoạt động quản lý và thực hiện các nghiệp vụ về lưu trữ; tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về lưu trữ; đồng thời, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong hoạt động lưu trữ, đáp ứng yêu cầu hiện đại hóa nền hành chính và hội nhập quốc tế./.