QUỐC HỘI THẢO LUẬN VỀ MỘT SỐ Ý KIẾN KHÁC NHAU VỀ DỰ ÁN LUẬT THANH TRA (SỬA ĐỔI)
Tại Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV, bàn về vấn đề phục hồi, phát triển kinh tế, thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế- xã hội, nhiều đại biểu Quốc hội bày tỏ quan tâm đến vấn đề phát triển bền vững kinh tế tập thể. Theo đó, các đại biểu bày tỏ mong chờ Quốc hội xem xét, ban hành Luật Hợp tác xã (sửa đổi) trên cơ sở quán triệt Nghị quyết số 20-NQ/TW, thống nhất với quy định của Hiến pháp và Bộ luật Dân sự; khắc phục các bất cập, vướng mắc của Luật Hợp tác xã năm 2012; đồng thời, rà soát các luật chuyên ngành về đất đai, thuế, khoa học và công nghệ, thông tin... để đảm bảo sự thống nhất, tránh những vướng mắc trong việc tổ chức thực hiện.
Bên cạnh đó, một số đại biểu kiến nghị cần sớm ban hành Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 20-NQ/TW, Chương trình tổng thể phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã giai đoạn 2021 - 2030; trong đó, giao hệ thống Liên minh hợp tác xã Việt Nam thực hiện một số chương trình như chuyển đổi số, đào tạo cán bộ quản trị hợp tác xã, đào tạo nghề cho người lao động và thành viên hợp tác xã, kiểm toán hợp tác xã, xúc tiến thương mại, tuyên truyền, vận động và tư vấn pháp lý và quản trị kinh doanh, tín dụng và bảo hiểm cho hợp tác xã. Rà soát, sửa đổi Quyết định số 1804/QĐ-TTg ngày 13/11/2020 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã giai đoạn 2021 - 2025 phù hợp với chủ trương Nghị quyết số 20-NQ/TW và Chương trình tổng thể phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã.
Toàn cảnh Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV
Bên cạnh đó, một số chuyên gia cho rằng, cần rà soát, bổ sung các cơ chế, chính sách thúc đẩy liên kết, hợp tác giữa hợp tác xã với các doanh nghiệp theo chuỗi giá trị; thực hiện chính sách xúc tiến thương mại và chuyển đổi số quốc gia, trong đó có khoản mục riêng hỗ trợ hợp tác xã; cung cấp cho hợp tác xã và doanh nghiệp thông tin về thị trường tiêu thụ hàng hóa nông sản trong nước và quốc tế, nhất là Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Mỹ, Tây Âu...; hỗ trợ hợp tác xã tiếp cận các chính sách, xử lý hàng rào kỹ thuật hàng hóa xuất khẩu của các nước, kết nối hợp tác xã với Sàn giao dịch thương mại điện tử, hỗ trợ chi phí thường niên hằng năm cho hợp tác xã tham gia các Sàn giao dịch thương mại điện tử nước ngoài.
Đại diện Liên minh hợp tác xã Việt Nam cùng nhiều chuyên gia, nhà nghiên cứu cho rằng, cần thiết sửa đổi chính sách thuế, phí và lệ phí để khuyến khích hộ cá thể tham gia hợp tác xã và giúp cho hợp tác xã và thành viên có nguồn lực tài chính phát triển sản xuất, kinh doanh; miễn thuế thu nhập doanh nghiệp cho hợp tác xã trong 3 - 5 năm, áp dụng phù hợp đối với từng loại hình hợp tác xã theo quy mô; không quy định thu thuế thu nhập cá nhân đối với phần lợi tức được chia từ vốn góp của thành viên hợp tác xã để khuyến khích hộ cá thể tham gia hợp tác xã.
- Ban hành, sửa đổi cơ chế tín dụng tạo điều kiện cho HTX và thành viên, nhất là ở địa bàn nông thôn vay và sử dụng vốn có hiệu quả từ tổ chức tín dụng và Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX; ban hành quy định tín dụng nội bộ HTX; sửa đổi quy định cho phép Quỹ tín dụng nhân dân mở rộng cho vay ngoài thành viên, nhất là ở địa bàn nông thôn; sửa đổi quy định cho vay không có tài sản bảo đảm đối với HTX, thành viên HTX, hộ nông dân tăng lên gấp 2 - 3 lần so với quy định tại khoản 2 Điều 6 Nghị định số 55/2015/NĐ-CP ngày 09/6/2015 của Chính phủ về chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn; cấp bổ sung vốn cho các Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX Trung ương 500 - 1.000 tỷ đồng để có khả năng mở rộng cho vay đối với HTX phù hợp quy định tại Nghị định số 45/2021/NĐ-CP ngày 31/3/2021.
Nhiều chuyên gia kiến nghị, trong quy hoạch sử dụng đất quốc gia có quỹ đất dành cho hợp tác xã phát triển vùng chuyên canh lớn, xây dựng Cụm công nghiệp chế biến, Trung tâm hỗ trợ phát triển HTX; sửa đổi Luật Đất đai, tăng cường quản lý thị trường chuyển nhượng quyền sử dụng đất nông nghiệp, tạo điều kiện cho HTX được chuyển nhượng, thuê đất để đầu tư cơ sở sơ chế, chế biến, logistic, phát triển vùng chuyên canh nông sản lớn theo chuỗi giá trị.
Cùng với đó, cần dành nguồn lực ngân sách nhà nước trong đầu tư công trung hạn và các Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới. giảm nghèo bền vững, phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi trong giai đoạn 2021 - 2025 và những năm tiếp theo để hỗ trợ đổi mới, phát triển kinh tế tập thể, HTX theo Nghị quyết số 31/2021/QH15 ngày 12/11/2021 của Quốc hội về Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021 - 2025; đẩy mạnh giải ngân đầu tư công, ưu tiên đầu tư kết cấu hạ tầng thương mại ở nông thôn, tăng cường liên kết vùng; quy hoạch chuỗi giá trị đối với từng sản phẩm nông sản chủ lực quốc gia, cấp tỉnh (Quyết định số 255/QĐ-TTg ngày 25/02/2021 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Kế hoạch cơ cấu lại ngành nông nghiệp giai đoạn 2021 - 2025), gắn với ứng dụng công nghệ cao, chuyển đổi số. Ban hành chính sách đặc thù, vượt trội về đất đai, thuế, tín dụng, bảo hiểm nông nghiệp... so với chính sách hiện nay để đẩy mạnh thu hút doanh nghiệp trong nước và FDI đầu tư chế biến, xuất khẩu nông sản.
Các đại biểu Quốc hội nghiên cứu tài liệu tại phiên họp
Một số ý kiến đề nghị bổ sung hợp tác xã là đơn vị tham gia Chương trình Thương hiệu quốc gia Việt Nam theo Quyết định số 1320/QĐ-TTg ngày 08/10/2019 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt phê duyệt Chương trình Thương hiệu quốc gia Việt Nam từ năm 2020 đến năm 2030; sửa đổi quy định về phân loại hợp tác xã cho thống nhất giữa Thông tư số 09/2017/TT-BNNPTNT ngày 17/4/2017 của Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn và Thông tư số 01/2020/TT-BKHĐT ngày 19/02/2020 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư.
Bên cạnh đó, cần sửa đổi Nghị định số 45/2010/NĐ-CP ngày 21/4/2010 của Chính phủ quy định về tổ chức và hoạt động và quản lý hội và các nghị định liên quan đến quản lý nhà nước đối với Liên minh hợp tác xã Việt Nam và các hội được Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ để đội ngũ cán bộ yên tâm công tác, tâm huyết thực hiện nhiệm vụ được giao, đóng vai trò phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã.
Đối với cấp ủy, chính quyền địa phương, đại diện Liên minh hợp tác xã Việt Nam đề nghị đẩy mạnh tuyên truyền Nghị quyết số 20-NQ/TW ngày 16 tháng 6 năm 2022 về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới; ban hành và tổ chức có hiệu quả Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết này. Chỉ đạo thực hiện có hiệu quả các giải pháp phục hồi và phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã; tiến hành đánh giá, phân loại hợp tác xã hoạt động hiệu quả, trung bình, yếu kém để có biện pháp giải quyết khó khăn, vướng mắc; hỗ trợ, tư vấn cụ thể cho từng loại hình hợp tác xã thực hiện tái cơ cấu sản xuất, kinh doanh; đẩy mạnh liên kết giúp các thành viên, các loại hình hợp tác xã trong sản xuất kinh doanh, hoạt động hiệu quả, phát triển bền vững.
Các chuyên gia tại Liên minh Hợp tác xã Việt Nam cũng kiến nghị, trong quy hoạch sử dụng đất của địa phương có diện tích đất phát triển vùng chuyên canh, dành diện tích đất cho HTX đầu tư Cụm công nghiệp chế biến, đầu tư phát triển các Trung tâm chế biến cung ứng dịch vụ và hỗ trợ cho HTX theo hình thức PPP, sử dụng vốn đầu tư công và nhượng quyền khai thác cho HTX,. Hoàn thiện cơ chế quản lý, cấp bổ sung vốn điều lệ Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX địa phương theo Nghị định số 45/2021/NĐ-CP ngày 31/3/2021; các địa phương chưa có Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX thì giao cho Liên minh HTX cấp tỉnh xây dựng Đề án, thành lập và khẩn trương đi vào hoạt động để hỗ trợ vốn tín dụng cho HTX và thành viên.
Ngoài ra, cần tiếp tục thực hiện chính sách ưu đãi thuỷ lợi phí đối với các hộ nông dân, HTX nông nghiệp vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi trong Chương trình Mục tiêu quốc gia; có chính sách hỗ trợ hầu hết các HTX quy mô nhỏ và vừa ở các ngành, lĩnh vực tham gia hội chợ, tránh tình trạng không công bằng giữa các HTX./.