QUỐC HỘI THẢO LUẬN VỀ LUẬT HỢP TÁC XÃ (SỬA ĐỔI)
Không quy định thành lập Ban Thanh tra nhân dân tại doanh nghiệp tư nhân
Sáng 10/11, với 443/455 đại biểu có mặt biểu quyết tán thành, chiếm 88,96% tổng số đại biểu Quốc hội, Quốc hội đã biểu quyết thông qua dự án Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở.
Trước giờ biểu quyết thông qua, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng đã trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật. Theo đó, trên cơ sở ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội, ý kiến của các cơ quan, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật theo hướng: việc thực hiện dân chủ ở cơ sở do nhiều văn bản pháp luật điều chỉnh. Trong đó, Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở tập trung quy định việc thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn, cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập và doanh nghiệp nhà nước. Đối với doanh nghiệp, tổ chức khác có thuê mướn, sử dụng lao động theo hợp đồng lao động thuộc khu vực ngoài Nhà nước thì thực hiện theo các quy định chung tại Chương I của Luật này (như các nguyên tắc, phạm vi và các biện pháp bảo đảm thực hiện dân chủ ở cơ sở, quyền, nghĩa vụ của công dân trong thực hiện dân chủ ở cơ sở, các hành vi bị nghiêm cấm và xử lý vi phạm pháp luật về thực hiện dân chủ ở cơ sở) đồng thời dẫn chiếu thực hiện theo pháp luật về lao động và quy định khác của pháp luật có liên quan về thực hiện dân chủ tại nơi làm việc (Điều 82).
Các đại biểu Quốc hội tham gia biểu quyết
Về việc thành lập Ban Thanh tra nhân dân và tên gọi của Ban Thanh tra nhân dân, trên cơ sở tiếp thu ý kiến của đa số các vị đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉnh lý dự thảo Luật theo hướng tiếp tục quy định việc thành lập Ban Thanh tra nhân dân ở xã, phường, thị trấn, cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập và doanh nghiệp nhà nước như hiện nay; không quy định về thành lập Ban Thanh tra nhân dân tại doanh nghiệp và tổ chức khác có sử dụng lao động thuộc khu vực ngoài Nhà nước. Do vấn đề đổi tên của chế định này chưa nhận được sự đồng thuận, thống nhất cao nên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị giữ tên gọi là “Ban Thanh tra nhân dân” như hiện hành nhưng chức năng, nhiệm vụ của Ban này gồm kiểm tra, giám sát như ý kiến của đại biểu Quốc hội.
Đối với nguyên tắc thực hiện dân chủ ở cơ sở, dự thảo Luật đã bổ sung nguyên tắc việc thực hiện dân chủ ở cơ sở không cản trở hoạt động bình thường của chính quyền địa phương cấp xã, cơ quan, đơn vị, tổ chức có sử dụng lao động vào khoản 3 Điều 3 của dự thảo Luật; tránh gây ra các tác động tiêu cực không mong muốn trong quá trình thực hiện dân chủ ở cơ sở; bổ sung vào khoản 3 Điều 7 của dự thảo Luật quy định về quyền thụ hưởng kết quả thực hiện dân chủ ở nơi công dân cư trú, công tác, làm việc.
Quốc hội biểu quyết thông qua Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở với tỷ lệ tán thành cao
Về việc đề xuất nội dung để Nhân dân bàn và quyết định, việc quy định tỷ lệ 10% tổng số hộ gia đình tại thôn, tổ dân phố đồng thuận là nhằm bảo đảm vấn đề được đưa ra cộng đồng dân cư bàn và quyết định là những nội dung quan trọng, nhận được sự quan tâm của một bộ phận trong cộng đồng dân cư chứ không phải các vấn đề có tính chất cá nhân, đơn lẻ. Xét về quy mô thôn, tổ dân phố theo quy định hiện hành thì mỗi thôn, tổ dân phố có trung bình từ 150 - 450 hộ gia đình, 10% là khoảng 15 - 45 hộ, đây là con số có thể thực hiện được.
Cần thiết tổ chức hội nghị cán bộ, công chức, viên chức, người lao động
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật cho biết, việc quy định tỷ lệ 10% tổng số hộ gia đình trong thôn, tổ dân phố đồng thuận trước khi sáng kiến của công dân được đưa ra cộng đồng dân cư bàn và quyết định là có tính khả thi, bảo đảm chặt chẽ để khẳng định tính thuyết phục, sự cần thiết của sáng kiến này; đồng thời là cơ chế bảo đảm Trưởng thôn, Tổ trưởng tổ dân phố không lạm dụng quyền hạn của mình để hạn chế người dân bàn bạc, quyết định những nội dung mà người dân thấy thật sự cần thiết. Đối với trường hợp chưa có đủ ý kiến của 10% tổng số hộ gia đình thì dự thảo Luật đã quy định cơ chế để nội dung mà công dân đề xuất vẫn có thể được đưa ra bàn tại thôn, tổ dân phố nếu nhận được sự ủng hộ của Ban công tác Mặt trận ở thôn, tổ dân phố (đoạn 2 khoản 3 Điều 16).
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng
Về thực hiện dân chủ ở cơ quan, đơn vị, một trong những phương thức hữu hiệu để cán bộ, công chức, viên chức, người lao động thực hiện dân chủ tại cơ quan, đơn vị là thông qua hội nghị cán bộ, công chức, viên chức, người lao động để trao đổi, bàn và quyết định. Quá trình tổng kết cho thấy, nguyên nhân của việc tổ chức hội nghị cán bộ, công chức, viên chức, người lao động hiện nay vẫn còn hình thức, chưa phát huy đầy đủ hiệu quả trong thực tế một mặt là do người đứng đầu cơ quan, đơn vị thiếu trách nhiệm trong việc triển khai thực hiện, nhưng mặt khác là do nội dung này đang được điều chỉnh trong các văn bản dưới luật với các quy định còn chưa đầy đủ, cụ thể.
Vì vậy, việc luật hóa các nội dung này trong dự thảo Luật là cần thiết. Để khắc phục những tồn tại, bất cập nêu trên và bảo đảm tính khả thi, phát huy được hiệu quả thực chất, trên cơ sở tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã rà soát, chỉnh lý Điều 51 của dự thảo Luật theo hướng quy định cụ thể, chặt chẽ hơn việc tổ chức hội nghị cán bộ, công chức, viên chức, người lao động.
Ngoài ra, về tổ chức thực hiện pháp luật về thực hiện dân chủ ở cơ sở, dự thảo Luật quy định giao Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân các cấp quyết định các biện pháp bảo đảm thực hiện dân chủ trên địa bàn. Đây là quy định phù hợp với chủ trương đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, bảo đảm tính linh hoạt. Trên cơ sở quy định chung của Luật này, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân các cấp căn cứ yêu cầu, điều kiện thực tế và khả năng của địa phương để quy định các biện pháp cụ thể, phù hợp.