Đoàn công tác đã đi thực tế tại xã Quảng Khi, Ba Bể và xã Giáo Hiệu, Pác Nặm, để đánh giá một cách khách quan về tiến độ triển khai Chương trình 30a theo Đề án của huyện đã xây dựng cho từng giai đoạn. Nguồn vồn từ Chương trình 30a của Chính phủ tại hai huyên Ba Bể và Pác Nặm, đã góp phần làm thay đổi cách nghĩ, cách làm của đồng bào dân tộc thiểu số trong sản xuất, góp phần nâng cao đời sống kinh tế - xã hội của từng địa phương. Cơ sở hạ tầng từng bước được đầu tư, trong đó đường giao thông đến trung tâm các xã đều được rải nhựa, các đường liên thôn bản cũng được chú trọng đầu tư, tạo thuận lợi cho người dân thông thương, giao lưu trao đổi hàng hóa…
Chương trình 30a và những chương trình an sinh xã hội được đầu tư cho các huyện nghèo đang có những tác động tích cực đến sự phát triển kinh tế - xã hội, xóa đói, giảm nghèo ở địa phương. Ở Ba Bể, năm 2008, tỷ lệ hộ nghèo của huyện là 48,63%, theo chuẩn cũ, đến năm 2011 đã giảm xuống còn 29,63%, theo chuẩn mới; ở Pác Nặm, năm 2008 là 56,15% hộ nghèo, đến cuối năm 2011, tỷ lệ này chỉ còn 45,43%, theo chuẩn mới.
Kết quả giám sát cũng cho thấy những tồn tại trong chính sách và việc thực hiện Chương trình 30a tại địa phương. Các thông tư hướng dẫn của Bộ, ngành Trung ương và các văn bản hướng dẫn triển khai của tỉnh về thực hiện một số chính sách, chương trình mục tiêu quốc gia chưa thống nhất; việc tổ chức bộ máy, công tác cán bộ và cải cách hành chính chưa đáp ứng kịp yêu cầu phát triển. Đối với đội ngũ trí thức trẻ, lực lượng nòng cốt thực hiện Chương trình 30a tại địa phương chưa có chính sách rõ ràng về tương lai sau khi kết thức Chương trình, nên đa số trí thức trẻ không yên tâm công tác, nhiều người đã bỏ việc, người xin đi chỗ khác… nên các huyện đều thiếu trí thức trẻ.
Các huyện kiến nghị, đối với những huyện nghèo, Chính phủ nên cấp đủ kinh phí kịp thời theo từng giai đoạn của Đề án đã được phê duyệt mới có thể tổ chức thực hiện đảm bảo, cần có sự điều chỉnh hợp lý với những phát sinh trong mỗi giai đoạn cụ thể; kinh phí xây dựng cơ bản, nhất là làm đường giao thông nông thôn thường rất ít so với nhu cầu nên không thể tổ chức thực hiện. Cần có quy định rõ quyền lợi của trí thức trẻ khi tham gia tại địa phương sau khi kết thúc Chương trình 30a...
Thay mặt Đoàn công tác, Ủy viên Thường trực Hội đồng dân tộc Y Thông đã ghi nhận và biểu dương những nỗ lực của hai huyện Ba Bể và Pác Nặm trong quá trình triển khai Chương trình 30a của Chính phủ. Những vấn đề tồn tại, bất cập của địa phương, Đoàn giám sát sẽ chuyển đến các cơ quan chức năng để sớm có văn bản hướng dẫn phù hợp.