PHÁT HUY VAI TRÒ CỦA CƠ QUAN QUYỀN LỰC NHÀ NƯỚC
CAO NHẤT XÂY DỰNG NHÀ NƯỚC PHÁP QUYỀN VIỆT NAM
THỰC SỰ CỦA NHÂN DÂN, DO NHÂN DÂN VÀ VÌ NHÂN DÂN
(Diễn văn của Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương
Đảng Cộng sản iệt Nam Đỗ Mười tại phiên khai mạc
kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khoá IX, ngày 19-9-1992)
Kính thưa đồng chí Phạm Văn Đồng, Cố vấn Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam,
Kính thưa đồng chí Võ Chí Công, Cố vấn Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng Nhà nước
Kính thưa đồng chí Võ Văn Kiệt, Ủy viên Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng,
Kính thưa đồng chí Lê Quang Đạo, Chủ tịch Quốc hội
Thưa các vị đại biểu Quốc hội,
Thưa các vị khách quốc tế,
Thay mặt Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, tôi nhiệt liệt chào mừng các vị đại biểu Quốc hội khóa IX vừa được cử tri trong cả nước bầu vào cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam tại thời điểm lịch sử đầy trọng trách hiện nay.
Chúng ta vui mừng về sự thành công tốt đẹp của cuộc bầu cử Quốc hội vừa qua, thể hiện sự gắn bó và niềm tin của các tầng lớp nhân dân cả nước đối với Đảng, Nhà nước và đối với chế độ ta.
Nhân dịp này, cho phép tôi bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã thay mặt nhân dân cả nước đề cử và nhân dân Thủ đô Hà Nội đã bầu tôi làm đại biểu Quốc hội khóa IX. Tôi hiểu đây là sự tin cậy của đồng bào không chỉ đối với cá nhân tôi mà cả đối với Đảng Cộng sản Việt Nam.
Thưa các vị đại biểu Quốc hội,
Từ năm 1987 đến năm 1992, năm năm của nhiệm kỳ Quốc hội khóa VIII là một thời kỳ lịch sử sôi động, đầy biến cố. Trên thế giới, chủ nghĩa xã hội phải trải qua thử thách nặng nề. Những khó khăn trong nước có lúc tưởng chừng không vượt qua nổi. Nhờ kịp thời thực hiện đường lối đổi mới của Đảng Cộng sản Việt Nam, kiên định con đường độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội mà lịch sử và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã lựa chọn, nhân dân ta đã đứng vững và đạt được những thành tựu bước đầu rất quan trọng. Ổn định chính trị tiếp tục được giữ vững. Nền kinh tế chẳng những không bị đảo lộn lớn mà còn có nhiều mặt phát triển, tạo được thế đi lên. Văn hóa, giáo dục có những mặt tiến bộ. Việc xây dựng và tăng cường Nhà nước của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân có bước phát triển mới; quan hệ đối ngoại được mở rộng; quốc phòng, an ninh được củng cố.
Chúng ta hiểu rằng, khó khăn vẫn còn nhiều. Những nhân tố gây mất ổn định vẫn tồn tại. Còn nhiều mặt yếu kém, khuyết điểm cần kiên quyết khắc phục. Song những tiến bộ đạt được cho thấy triển vọng sáng sủa của tình hình, khẳng định đường lối của Đảng và Nhà nước ta là đúng đắn. Điều đó củng cố niềm tin và quyết tâm sắt đá của toàn dân ta phấn đấu đẩy mạnh sự nghiệp đổi mới đến thành công.
Năm năm qua cũng là thời kỳ đánh dấu bước chuyển biến có ý nghĩa cơ bản trong hoạt động của cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất của nước ta. Bắt đầu nhiệm kỳ vào tháng 6-1987, trong năm đầu triển khai thực hiện đường lối đổi mới do Đại hội lần thứ VI Đảng Cộng sản Việt Nam đề xướng, Quốc hội khóa VIII đã thực hiện sứ mệnh cao cả mở đường cho công cuộc đổi mới toàn diện đời sống xã hội ở nước ta về mặt nhà nước.
Quốc hội khóa VIII đã tiến hành tương đối đồng bộ, khẩn trương và có hiệu quả trên quy mô rộng lớn các hoạt động nhằm thực hiện chức năng, quyền hạn, nhiệm vụ do Hiến pháp quy định: lập hiến, lập pháp, giám sát, quyết định các vấn đề trọng đại về quốc kế - dân sinh, về đối nội và đối ngoại, trong đó, đặc biệt nổi bật là hoạt động lập hiến và lập pháp. Tuy còn xa mới đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước, song khối lượng công việc mà Quốc hội khóa VIII đã hoàn thành thật to lớn và đầy ý nghĩa. Điều đó tạo ra một tiền đề quan trọng cho Quốc hội khóa IX không những sẽ tiếp tục mà nhất định còn đẩy mạnh một cách khẩn trương và có hiệu quả hơn mọi nhiệm vụ của mình.
Chúng ta đánh giá cao hoạt động lập hiến của Quốc hội khóa VIII với hai lần sửa đổi, bổ sung Hiến pháp 1980 và đặc biệt tại kỳ họp thứ 11, tháng Tư năm nay, sau những ngày thảo luận sôi nổi và thực sự dân chủ, Quốc hội đã nhất trí thông qua Hiến pháp mới của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Ra đời vào thời kỳ đổi mới, Hiến pháp 1992 thực sự là Hiến pháp của nước Việt Nam trong hành trình đổi mới, phù hợp với thực tế và đáp ứng yêu cầu phát triển của nước ta, phù hợp với xu thế tiến bộ của thời đại. Nó không những đã kịp thời ghi nhận, khẳng định những thành quả bước đầu, to lớn của cuộc đấu tranh kiên trì, nhất quán của nhân dân ta thực hiện đổi mới trên mọi lĩnh vực mà còn chỉ ra phương hướng lâu dài nhằm thực hiện dân giàu, nước mạnh, tăng trưởng kinh tế, phát triển văn hóa, bảo đảm dân chủ và công bằng xã hội, mọi người có cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc, phấn đấu xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh và đặc điểm Việt Nam.
Là văn kiện Nhà nước có hiệu lực pháp lý cao nhất, Hiến pháp 1992 đã điều chỉnh, sửa đổi một cách cơ bản, toàn diện các quy định của Hiến pháp 1980. Nhiều quy định, đặc biệt là chương “Chế độ kinh tế”, đã ghi nhận những thành quả của nhân dân ta, thể chế hóa những gì đã, đang và tất yếu sẽ xuất hiện trong cuộc sống của toàn thể đồng bào đang lao động sản xuất, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Trên ý nghĩa đó, Hiến pháp mới là đạo luật cơ bản chỉ đạo hoạt động thực tiễn của mọi thành viên xã hội, là một chương trình hành động. “Sống, làm việc theo Hiến pháp và pháp luật” phải trở thành thói quen hàng ngày trong nếp sống, hành vi và ứng xử của mọi công dân.
Để thực hiện điều đó, trước hết, Hiến pháp mới phải được tuyên truyền, phổ biến sâu rộng, trở thành môn học phổ thông đối với mọi người; bồi dưỡng kiến thức về Hiến pháp và pháp luật, giáo dục ý thức tôn trọng và đấu tranh bảo vệ Hiến pháp và pháp luật. Đây chính là điều kiện thiết yếu để cùng với quá trình tổ chức thực tiễn, thiết lập một môi trường, không gian pháp luật đáng tin cậy rất cần thiết hiện nay.
Để cụ thể hóa các quy định của Hiến pháp mới, chúng ta phải khẩn trương rà soát hệ thống pháp luật hiện hành, kịp thời xây dựng, ban hành các văn bản sửa đổi, bổ sung và các đạo luật mới, làm cho hệ thống pháp luật nước ta phù hợp với Hiến pháp mới, bảo đảm việc quản lý xã hội thực sự được tiến hành bằng pháp luật và theo pháp luật. Đó chính là một trong những nhiệm vụ quan trọng nhất của Quốc hội khóa IX, kế thừa và phát triển những việc Quốc hội khóa VIII đã làm.
Thưa các vị đại biểu Quốc hội,
Nhân dân là người sáng tạo lịch sử, nhân dân phải là nguồn gốc của quyền lực. Trong xã hội ta, quyền lực nhà nước bắt nguồn từ nhân dân, của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân. Đây là tư tưởng lớn của Chủ tịch Hồ Chí Minh mà chúng ta phải thấm nhuần sâu sắc và thực hiện một cách đầy đủ nhất.
Trong điều kiện đổi mới nói chung và đổi mới hệ thống chính trị hiện nay, chúng ta phải ra sức phát triển và không ngừng hoàn thiện chế độ đại diện, làm cho nó thực sự thể hiện bản chất nhân dân của Nhà nước ta. Điều quan trọng nhất là mỗi đại biểu Quốc hội đều ý thức sâu sắc mình là người được nhân dân ủy nhiệm tham gia quyết định những việc trọng đại của đất nước; mọi việc mình làm đều phải thể hiện ý chí, nguyện vọng và lợi ích của nhân dân. Phải phấn đấu để xứng đáng với danh hiệu cao quý là đại biểu nhân dân, vì nhân dân mà hết lòng phục vụ.
Chúng ta phấn khởi nhận thấy rằng trong những năm gần đây, không khí dân chủ trong sinh hoạt của Quốc hội ngày càng rõ nét, thể hiện ở ý thức trách nhiệm cao của các đại biểu. Có những vấn đề, để đi đến quyết định, đã phải trải qua tranh luận sôi nổi, với nhiều ý kiến khác nhau. Phải xem đấy là sinh hoạt bình thường của một Quốc hội dân chủ. Sinh hoạt dân chủ đòi hỏi mỗi đại biểu không những phải biết trình bày ý kiến của mình một cách thuyết phục mà còn phải biết lắng nghe, tôn trọng ý kiến của đại biểu khác dù người đó không tán thành ý kiến của mình. Dần dần, những điều này phải trở thành nếp sinh hoạt bình thường của Quốc hội ta.
Ngay tại khóa Quốc hội này, tôi xin đề nghị đổi mới một bước căn bản quy trình và phương pháp làm việc của Quốc hội, nhất là cách thức thảo luận, biểu quyết tại kỳ họp. Những vấn đề đưa ra thảo luận, quyết định tại các kỳ họp Quốc hội đều là những việc hệ trọng ở tầm quốc gia. Trí tuệ tập thể của các đại biểu phải được huy động để đi đến những quyết định đúng đắn, sáng suốt; phát huy đầy đủ dân chủ trong thảo luận và biểu quyết theo đa số, đồng thời, bảo đảm tập trung, thống nhất khi thực hiện trên phạm vi cả nước, thiết lập trật tự, kỷ cương theo pháp luật trong toàn xã hội.
Cuộc sống và hoạt động xã hội đòi hỏi phải ban hành nhiều luật một cách có hệ thống, đồng bộ và nhất quán, thể hiện đúng đường lối đổi mới của Đảng và Nhà nước ta, và phải bảo đảm duy trì hiệu lực của Hiến pháp và pháp luật đã được ban hành. Chúng ta đang cố gắng để làm tốt việc đó. Chúng ta không cho phép bất kỳ ai làm trái pháp luật, coi thường phép nước. Phải nói rằng ở khá nhiều nơi, nhiều ngành, nhiều cấp, một bộ phận dân cư, trong đó có cán bộ, đảng viên, nhân viên nhà nước có thái độ và hành vi xem thường, bất chấp pháp luật, kỷ cương; thậm chí, có những biểu hiện ngang ngược, thách thức và chà đạp pháp luật. Đây đang là điều nhức nhối của xã hội ta, khiến mọi người đều băn khoăn, lo lắng và phẫn nộ.
Bản chất xã hội ta là một xã hội dân chủ. Chúng ta chủ trương cùng với sự phát triển của đất nước, dân chủ sẽ ngày càng nhiều hơn, càng được mở rộng hơn. Song dân chủ phải luôn luôn nằm trong khuôn khổ của pháp luật; mọi hành vi của công dân phải tuân theo Hiến pháp và pháp luật. Thách thức và chà đạp pháp luật tức là thách thức, chà đạp nền dân chủ, là lộng hành bất chấp tự do, dân chủ của người khác, của nhân dân. Đó là điều không thể dung thứ được.
Hiện nay, có những người tự cho mình là người phán xét cao nhất về nhân quyền, chỉ trích người khác vi phạm nhân quyền. Song tôn trọng nhân quyền là gì nếu không phải là bảo đảm quyền con người được sống trong hòa bình, độc lập, tự do; được quyền làm chủ đất nước, làm chủ xã hội và làm chủ bản thân mình; được quyền có cuộc sống ấm no, bình đẳng và hạnh phúc. Tôn trọng quyền của mỗi con người phải gắn với tôn trọng quyền bình đẳng giữa các quốc gia, không bị nước khác áp đặt. Quyền bình đẳng của công dân trước pháp luật, bình đẳng dân tộc, bình đẳng nam nữ, tự do tín ngưỡng và không tín ngưỡng cũng như các quyền tự do, dân chủ khác phải gắn với nghĩa vụ và trách nhiệm trước đất nước và xã hội. Những kẻ làm trái Hiến pháp và pháp luật, xâm phạm tự do, dân chủ của người khác, gây thiệt hại đến lợi ích của dân tộc, của cộng đồng, thậm chí, lợi dụng tự do, dân chủ để phản bội Tổ quốc, chống lại đồng bào, đều phải bị xử phạt, trừng trị nghiêm minh theo đúng Hiến pháp và pháp luật. Nhân quyền mà chúng ta quan niệm là như vậy. Xét theo những tiêu chuẩn đó, chúng ta có thể khẳng định đất nước ta, nhân dân ta, Nhà nước ta thật sự tôn trọng nhân quyền, tôn trọng tuyên ngôn và các công ước quốc tế về quyền con người.
Thưa các vị đại biểu Quốc hội,
Quốc hội ta không chỉ là cơ quan bàn và thông qua các quyết định mà còn là một cơ quan hành động, không chỉ thông qua các luật mà còn giám sát việc thi hành các luật đó. Các đại biểu Quốc hội chúng ta với cương vị, trách nhiệm xã hội của mình, phải đi đầu trong việc xác lập trật tự, kỷ cương, gương mẫu và động viên mọi người nghiêm chỉnh chấp hành pháp luật và đấu tranh bảo vệ pháp luật ngay tại nơi làm việc và nơi mình cư trú. Phải đề cao trách nhiệm tinh thần, trách nhiệm pháp lý của người đại diện nhân dân trước các vấn đề của đất nước.
Trong các cuộc tiếp xúc với cử tri trước ngày bầu cử, các đại biểu chúng ta đã được nghe nhiều ý kiến thẳng thắn, có khi rất gay gắt của nhân dân kiến nghị với Nhà nước kiên quyết đấu tranh chống lại những hiện tượng vi phạm pháp luật mà nổi bật là tham nhũng, xâm phạm các quyền tự do, dân chủ của công dân, buôn lậu, làm hàng giả, trốn thuế, lậu thuế…, gây tổn thất lớn cho Nhà nước và nhân dân.
Đó không chỉ là tâm tư, nguyện vọng mà còn là sự ủy nhiệm của nhân dân đối với đại biểu của mình. Trách nhiệm, nghĩa vụ đại biểu cao cả của chúng ta là phải cùng các cơ quan nhà nước hữu quan quyết tâm thực hiện cho bằng được.
Cần đề cao mối quan hệ giữa quyền hạn và trách nhiệm, quyền hạn càng lớn thì trách nhiệm càng cao. Vì vậy, đã đến lúc Nhà nước ta phải ban hành quy chế chặt chẽ về trách nhiệm pháp lý của người có chức, có quyền, bảo đảm tôn trọng pháp luật, trước hết đối với người đứng đầu các ngành, các cấp về tình hình thi hành pháp luật ở ngành mình, cấp mình, địa phương mình phụ trách. Nếu phép nước không nghiêm, kỷ cương lỏng lẻo, pháp luật bị xem thường thì trước hết người đứng đầu và người quản lý trực tiếp phải chịu trách nhiệm và phải áp dụng các hình thức trách nhiệm pháp lý nghiêm minh chứ không chỉ có phê bình, kiểm điểm, xử lý nội bộ là đủ.
Để thực hiện điều đó, tôi đề nghị ngay tại kỳ họp mở đầu nhiệm kỳ này, Quốc hội giao cho Chính phủ, Toà án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao cùng các cơ quan hữu quan xây dựng đề án, chương trình hành động với các cơ chế, biện pháp, bước đi thích hợp trình Quốc hội xem xét, quyết định tại một kỳ họp sau, nhằm tăng cường một cách căn bản chế độ trách nhiệm, chế độ kỷ luật trong hoạt động của bộ máy nhà nước và các nhân viên nhà nước, xem đó là tiền đề, điều kiện tiên quyết xác lập kỷ cương, trật tự trong hoạt động của toàn xã hội.
Song song với việc phát triển và từng bước hoàn thiện chế độ dân chủ đại diện, chúng ta cần hết sức coi trọng việc phát huy quyền làm chủ trực tiếp của nhân dân. Từ trước đến nay, chúng ta đã làm tốt việc này, tạo ra thói quen trong sinh hoạt xã hội. Các Dự thảo Cương lĩnh, Chiến lược, Báo cáo Chính trị tại Đại hội Đảng, Dự thảo Hiến pháp, các đạo luật đều được công bố rộng rãi để lấy ý kiến đóng góp trực tiếp của các tầng lớp nhân dân. Rất nhiều kiến nghị xác đáng của nhân dân đã được bổ sung vào các văn kiện của Đảng và Nhà nước. nhiều ý kiến của nhân dân đã giúp cho việc xử lý được đúng đắn, kịp thời.
Với nhận thức sâu sắc rằng, việc của đất nước là việc của nhân dân, chúng ta cần rút kinh nghiệm để làm tốt hơn nữa việc này, nhằm tập hợp rộng rãi, phát huy đầy đủ khả năng và trí tuệ của toàn dân để cùng lo việc nước. Đồng thời, cần nghiên cứu định ra cơ chế để nhân dân có thể trực tiếp giám sát hoạt động của Quốc hội và đại biểu Quốc hội, của Hội đồng nhân dân và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp, cũng như giám sát hoạt động của các cơ quan nhà nước và nhân viên nhà nước. Trước mắt, nên nghiên cứu hình thức thích hợp để cử tri có thể bày tỏ sự tín nhiệm của mình vào giữa nhiệm kỳ đối với đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân mà mình đã bầu ra; tạo điều kiện để cử tri thường xuyên giám sát hoạt động của đại biểu; đồng thời, để các đại biểu gắn bó hơn với cử tri, đề cao ý thức trách nhiệm để hoàn thành nhiệm vụ, phấn đấu luôn luôn xứng đáng với sự tín nhiệm của cử tri.
Cùng với việc tăng cường vai trò và nhiệm vụ của Quốc hội, để từng bước xây dựng Nhà nước pháp quyền Việt Nam, chúng ta phải củng cố, tăng cường vai trò của các cơ quan hành pháp và tư pháp theo tinh thần đổi mới, gọn nhẹ và có hiệu lực.
Chính phủ là cơ quan cao nhất trong hoạt động điều hành, như Hiến pháp đã quy định, là cơ quan hành chính cao nhất của Nhà nước ta. Trong điều kiện đổi mới cơ chế quản lý kinh tế, cần tiến hành cuộc cải cách hành chính, làm cho nền hành chính hoạt động thông suốt, thống nhất, có hiệu lực, khắc phục mọi biểu hiện phân tán và cục bộ.
Cùng với cải cách hành chính, phải tiến hành cải cách tư pháp, làm cho nền tư pháp hoạt động theo đúng nguyên tắc của Hiến pháp. Đào tạo, bổ nhiệm một đội ngũ Thẩm phán, Hội thẩm có phẩm chất tốt và đủ trình độ xét xử một cách công tâm và đúng luật.
Một việc rất hệ trọng cần tiến hành ngay tại kỳ họp đầu tiên này là Quốc hội chúng ta có nhiệm vụ cử ra những người đứng đầu Nhà nước và Quốc hội, các Hội đồng và các Ủy ban của Quốc hội, những người đứng đầu các cơ quan hành pháp và tư pháp: Thủ tướng và các thành viên Chính phủ, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Chánh án Toà án nhân dân tối cao. Mong các vị đại biểu Quốc hội đề cao trách nhiệm trước nhân dân, sáng suốt lựa chọn và quyết định.
Thưa các vị đại biểu Quốc hội,
Quốc hội khóa IX đảm nhiệm sứ mệnh cao cả của mình ở thời điểm mà dân tộc ta cùng cả loài người chuẩn bị bước vào thế kỷ XXI. Đây là thời điểm vô cùng quan trọng với những thử thách lớn, nhưng cũng nhiều triển vọng và vận hội lớn. Nhân dân ta không những phải thắng cho được nghèo nàn, lạc hậu mà còn phải quyết tâm thực hiện dân giàu, nước mạnh, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ nước ta.
Là cơ quan đại diện cho ý chí, nguyện vọng của toàn dân, Quốc hội khóa IX có trách nhiệm lịch sử to lớn, phát huy vai trò của cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất, thực hiện chức năng, nhiệm vụ của mình, tổ chức và động viên toàn dân đương đầu với mọi thử thách, vượt qua mọi trở ngại, tận dụng mọi thời cơ, giải quyết các vấn đề quan trọng vừa cơ bản, vừa cấp bách để đẩy mạnh quá trình phát triển.
Chúng ta vui mừng nhận thấy rằng, Quốc hội lần này bao gồm những đại biểu ưu tú, tiêu biểu cho trí tuệ của toàn dân, phản ánh trung thành khối đại đoàn kết toàn dân Việt Nam trong thời kỳ tiến hành sâu sắc và toàn diện công cuộc đổi mới đất nước.
Đại đoàn kết toàn dân mà Chủ tịch Hồ Chí Minh dày công vun đắp luôn luôn là truyền thống quý báu của nhân dân ta ở mọi thời kỳ cách mạng. Khối đại đoàn kết đó đã tạo ra sức mạnh làm nên thắng lợi vĩ đại của nhân dân ta trong chiến tranh cứu nước. Ngày nay hơn bao giờ hết, chúng ta phải phát huy truyền thống vẻ vang đó, ra sức củng cố, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân, đoàn kết rộng rãi mọi người Việt Nam yêu nước thuộc các giai cấp, các tầng lớp với liên minh công nhân, nông dân và trí thức là nền tảng; đoàn kết các dân tộc, các tôn giáo; đoàn kết đồng bào cả nước và kiều bào ở nước ngoài, xóa bỏ mặc cảm, xóa bỏ hận thù, nhìn về tương lai. Tất cả đều nhằm mục tiêu cùng nhau phấn đấu vì độc lập của Tổ quốc, tự do của nhân dân, hạnh phúc của đồng bào. Phải đoàn kết, đồng tâm nhất trí xây dựng nước ta trở thành một nước có nền kinh tế phồn thịnh, cuộc sống văn minh, quốc phòng, an ninh vững mạnh, sánh vai cùng các nước trên thế giới bước vào thế kỷ XXI.
Thưa các vị đại biểu Quốc hội,
Cùng với những thành tựu bước đầu rất quan trọng về đổi mới kinh tế - xã hội và chính trị, hoạt động đối ngoại của Đảng và Nhà nước ta đã được mở rộng một bước, góp phần bảo đảm cho nước ta đứng vững và tiếp tục phát triển.
Tình hình thế giới tiếp tục diễn biến nhanh chóng và phức tạp. Trong bối cảnh đó, chúng ta ra sức thực hiện nhiệm vụ giữ vững hòa bình, mở rộng quan hệ hữu nghị và hợp tác, trước hết với các nước láng giềng và các nước trong khu vực, tạo môi trường và điều kiện quốc tế thuận lợi cho công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; đồng thời, góp phần tích cực vào cuộc đấu tranh chung của nhân dân thế giới vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội.
Chúng ta tích cực mở rộng, đa dạng hóa và đa phương hóa quan hệ đối ngoại cả về chính trị, kinh tế, văn hóa và khoa học - kỹ thuật, cả về Đảng, Nhà nước và các đoàn thể nhân dân, các tổ chức phi Chính phủ. Chính sách đối ngoại của ta dựa trên nguyên tắc tôn trọng độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau, không dùng vũ lực hoặc đe dọa dùng vũ lực trong quan hệ với nhau, bình đẳng và cùng có lợi, phát triển kinh tế, bảo vệ môi trường, bảo vệ an ninh quốc gia, giữ gìn và phát huy những truyền thống và bản sắc tốt đẹp của nền văn hóa dân tộc.
Chúng ta chủ trương giải quyết bằng thương lượng hòa bình những vấn đề tồn tại giữa các nước, tích cực góp phần vào việc củng cố hòa bình, ổn định và hợp tác ở khu vực và trên thế giới, vào cuộc đấu tranh nhằm thiết lập trật tự thế giới mới công bằng, hợp lý cũng như vào việc dân chủ hóa quan hệ quốc tế.
Là một bên ký hiệp định Pari về Campuchia, chúng ta nghiêm chỉnh thi hành những điều khoản trực tiếp liên quan tới Việt Nam; đồng thời, yêu cầu các bên liên quan thi hành nghiêm chỉnh hiệp định; kiên quyết bác bỏ những luận điệu vu khống và chống Việt Nam, khủng bố Việt kiều, nhằm che đậy việc phá hoại hiệp định. Chúng ta chân thành mong muốn Campuchia trở thành một nước hòa bình, độc lập, trung lập, không liên kết, hữu nghị với tất cả các nước, nhất là các nước láng giềng.
Hiện nay, dư luận trong nước và quốc tế đang quan tâm sâu sắc tới tình hình trên biển Đông. Chủ trương nhất quán của chúng ta là, một mặt, giữ vững độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ đất nước; mặt khác thông qua thương lượng để giải quyết tranh chấp trên cơ sở tôn trọng luật pháp và thông lệ quốc tế, vì hòa bình, ổn định, hữu nghị và hợp tác trong khu vực. Trong khi chờ đợi giải quyết, các bên liên quan không làm gì để gây tình hình phức tạp thêm.
Chúng ta tiếp tục khẳng định: Việt Nam muốn là bạn của tất cả các nước trong cộng đồng thế giới, phấn đấu vì hòa bình, độc lập và phát triển.
Thưa các vị đại biểu Quốc hội,
Đảng Cộng sản Việt Nam được nhân dân ta trao cho sứ mệnh lãnh đạo đất nước, đã được Hiến pháp 1959, 1980 và Hiến pháp 1992 long trọng ghi nhận. Đây là vinh dự to lớn, đồng thời cũng là trách nhiệm hết sức nặng nề, nhất là trong thời cuộc hiện nay.
Để làm tròn sứ mệnh cao cả đó, Đảng Cộng sản Việt Nam quyết tâm đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước. Trước hết, Đảng tự đổi mới để tạo tiền đề cho đổi mới tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước và toàn xã hội. Đảng khẳng định bản thân Đảng không phải là cơ quan quyền lực nhà nước, không hoạt động như một cơ quan nhà nước, Đảng lãnh đạo nhằm xây dựng một Nhà nước thật sự là của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân; phát huy mạnh mẽ vai trò và hiệu lực của bộ máy nhà nước; xây dựng một bộ máy nhà nước vững mạnh, có hiệu lực theo đúng chức trách và thẩm quyền do luật định.
Nguy cơ của một Đảng cầm quyền xa rời, mất lòng tin của nhân dân luôn luôn là điều răn cần tránh đối với tất cả các cấp ủy và toàn thể đảng viên của Đảng. Đảng ý thức được rằng không bao giờ hàng triệu người lại nghe theo tiếng nói của một Đảng, nếu lời nói đó không phù hợp với những điều mà kinh nghiệm sống của bản thân họ dạy họ. Từ thực tế Việt Nam phong phú và sinh động, Đảng Cộng sản Việt Nam đã nêu lên bài học hết sức quý báu là: mọi việc Đảng đề ra đều phải hợp quy luật, hợp lòng dân. Cương lĩnh, chiến lược do Đảng đề ra đã thấm nhuần tinh thần đó.
Hiện nay có người cho rằng, phải thi hành chế độ đa đảng mới là dân chủ. Nhớ lại những ngày đầu cách mạng tháng Tám năm 1945, tình hình rất rối ren, nhiều đảng phái mọc lên, núp sau lưng là các thế lực bên ngoài, tiến hành những hoạt động phá hoại và khủng bố, âm mưu cướp chính quyền, mưu cầu lợi ích của một nhóm người, không đếm xỉa đến tình thế hiểm nghèo của Tổ quốc và cuộc sống cơ cực của đồng bào. Đó là bài học lịch sử mà nhân dân ta mãi mãi ghi nhớ để không bao giờ lập lại.
Trải qua thời kỳ sóng gió đó, Đảng Cộng sản Việt Nam đã lãnh đạo nhân dân ta tiến hành cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, giành thắng lợi hoàn toàn, thu giang sơn về một mối, đất nước được độc lập, nhân dân được tự do. Ngày nay, Đảng nhận sứ mệnh lịch sử lãnh đạo nhân dân tiến hành sự nghiệp đổi mới để đưa đất nước thoát khỏi lạc hậu, nghèo nàn, phát triển kinh tế, văn hóa, cải thiện đời sống nhân dân, xây dựng và từng bước hoàn thiện nền dân chủ, làm cho dân giàu nước mạnh và bảo vệ vững chắc Tổ quốc yêu quý của chúng ta. Đó là mục tiêu của Đảng và của cả dân tộc.
Để thực hiện mục tiêu trên đây, chúng ta phải giữ vững ổn định chính trị. Có giữ vững ổn định chính trị thì mới có thể phát triển kinh tế. Ngược lại, kinh tế phát triển là điều kiện bảo đảm chính trị càng ổn định hơn.
Như vậy, nước ta thực hiện chế độ một Đảng là do quy định của lịch sử, đã được thực tế khẳng định là đúng đắn. Đảng được nhân dân tin yêu, thừa nhận là người lãnh đạo duy nhất của mình. Chúng ta phải từ thực tế của đất nước để tham khảo và học hỏi những điều hay, nhưng nhất thiết không máy móc áp dụng kinh nghiệm của người khác không phù hợp với lịch sử và truyền thống của dân tộc mình.
Đương nhiên, để có thể làm tròn sứ mệnh lịch sử được nhân dân giao phó, Đảng phải tự đổi mới; toàn thể đảng viên của Đảng phải tự đổi mới, rèn luyện phẩm chất, trau dồi bản lĩnh, nâng cao trình độ, vươn lên làm tốt mọi nhiệm vụ, xứng đáng với lòng tin cậy của nhân dân.
Từ nhận thức sâu sắc điều vừa nói trên đây, Hội nghị lần thứ ba Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa VII đã xem xét kỹ tình hình trong Đảng và ra Nghị quyết về xây dựng Đảng nhằm tiếp tục đổi mới và chỉnh đốn Đảng, nâng cao bản lĩnh và năng lực lãnh đạo của Đảng, nâng cao phẩm chất và trình độ của đảng viên để bảo đảm thắng lợi vững chắc của công cuộc đổi mới, đáp ứng sự tin cậy và ý nguyện của toàn dân.
Thưa các vị đại biểu Quốc hội,
Nhiệm kỳ Quốc hội khóa IX là nhiệm kỳ tiếp tục thể chế hóa cương lĩnh và chiến lược ổn định và phát triển kinh tế - xã hội của Đảng, đẩy mạnh sự nghiệp đổi mới sâu sắc và toàn diện, phát huy vai trò của cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất, xây dựng Nhà nước pháp quyền Việt Nam thực sự của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân. Kỳ họp đầu tiên lần này có tầm quan trọng đặc biệt, tạo đà thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động của Quốc hội ta trong suốt nhiệm kỳ.
Thay mặt Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, một lần nữa tôi xin nhiệt liệt hoan nghênh các vị đại biểu. Kính chúc các vị sức khỏe dồi dào, mang hết tài năng, kinh nghiệm, trí tuệ và sức lực để hoàn thành nhiệm vụ cao cả mà nhân dân đã trao cho.
Xin cảm ơn các vị đại biểu Quốc hội và các vị khách quốc tế.
Lưu tại Trung tâm Lưu trữ
quốc gia III, phông Quốc hội